آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

روساخت و ژرف‌ساخت از مباحث علم زبان‌شناسی هستند. نوآم چامسکی، اولین فردی است که نظریۀ دستور زایشی - گشتاری را مطرح کرده است. وی از جملات عینی به روساخت و از جملات نهفته در پس آن‏ها به ژرف‌ساخت تعبیر می‌کند. ترجمة لایه‌های سطحی و توجه به رویکرد صورت‏مدار در ترجمه، مترجم را از تأمل در لایه‌های عمیق معنا باز می‌دارد. در جستار حاضر، نگارندگان بر آن هستند تا از رهگذر رویکرد متن‌مدارانه، ترجمه‌های فولادوند، خرمشاهی، مجتبوی و مشکینی را بررسی و هر یک را تجزیه‏وتحلیل کنند. هدف پژوهش آشنایی بیشتر مترجمان با موضوع ژرف‌ساخت معنایی به ویژه در متون دینی است تا به وسیلة آن مخاطب بتواند ارتباطی بهتر با آن اثر برقرار کند. برآیندهای حاصل از این پژوهش نشان می‌دهند مترجمان یادشده که ترجمه‌هایشان ترجمه‌ای معنایی است، در ترجمة آیات پرکاربرد این کتاب آسمانی،‌ فقط به لایة سطحی معنا توجه داشته باشند و این امر آن‌ها را از بررسی معنای نهفتة عبارت‏ها بازداشته است.

آنتوان بِرمن فیلسوف و مورخ و نظریه‌داز معاصر فرانسوی است که به‌دلیل نوع نگاه خاص خود به ترجمه، تأثیر فراوانی در حوزۀ نقد و مطالعات ترجمه داشته است. وی مدل ریخت‌شکنانۀ خود را در قالب سیزده گرایش بیان و از موارد ناهمگونی میان ترجمه و متن مبدأ، به‌عنوان سیستم تحریف متن یاد کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی بر آن است تا هفت گرایش از گرایش‌های ریخت‌شکنانۀ بِرمن را در ترجمۀ فارسی الهی قمشه‌ای از سورۀ مریم، مورد بررسی و نقد و ارزیابی قرار دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در ترجمۀ قمشه‌ای، عناصر تفسیری و توضیحات کوتاه میان‌پرانتزی زیادی به‌کار رفته و متن ترجمه در برخی موارد، از متن اصلی فاصله گرفته است. در مجموع و در میان این سیزده مؤلفه، اطناب، شفاف‌سازی، منطقی‌سازی و تخریب سیستم‌های متن از عوامل اصلی تحریف متن در ترجمۀ قمشه‌ای است و در حوزه‌های آراسته‌سازی، تخریب کمّی و تخریب کیفی نیز، انحرافات اندکی از متن مبدأ به‌چشم می‌خورد. در مجموع، همۀ این مؤلفه‌ها باعث تخریب ساختاری و معنایی متن مبدأ شده است.