آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهبررسی مبانی و اصول اخلاق اجتماعی از مباحث مهم و بسیار کاربردی است. نگارنده کوشیده است با مبنا قرار دادن کلام امام علی بن ابی طالب(علیه‌السلام)، از متون نهج‌البلاغه این مسئله را مورد تحقیق قرار دهد.این پایان‌نامه در چهار فصل تنظیم گردیده است که در فصل اول پس از بیان کلیات تحقیق، به تعریف واژه‌های کلیدی از جمله مبانی، اصول، اخلاق، علم اخلاق و نهایتاً اخلاق اجتماعی پرداخته شده است.مسئله مبانی از دو منظر عام و خاص بررسی شده و به جایگاه وحی در شناخت ارزش‌های اجتماعی، توحیدی بودن جامعه دینی در نگرش اخلاقی توجه داده شده و در مبانی خاص اخلاق اجتماعی به امکان اجتماعی زیستن و ارزش آن، تأثیر اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی بر هم، موضوع دیگرگرایی، خودگرایی اخلاقی در پیوستن و دوری از جامعه با توجه به آموزه‌ی دینی باارزش، «نهج‌البلاغه» پرداخته شده است. پس از آن به بررسی پاره‌ای از اصول اخلاق اجتماعی از جنبه عام مانند اصول خدامحوری، نظارت‌محوری، اصلاح تدریجی جامعه، تزکیه و تربیت افراد جامعه و... و از جنبه خاص اصول اخلاق اجتماعی به اصل تقوا، عدل، امر به معروف و نهی از منکر و... پرداخته شده است که در نتیجه از میان اصول، اصل عدالت به عنوان جامع‌ترین اصل پذیرفته شده و ارتباط آن با دیگر اصول مورد سنجش قرار گرفته است. در آخر، ضمن نتیجه‌گیری کلی، پیشنهاد‌هائی جهت روی آوردن جامعه اسلامی به بینش و روش امام علی(علیه‌السلام)، سمبل عدالت، شجاعت و جوان-مردی ارائه گردیده است. کلمات کلیدی: نهج‌البلاغه، مبانی، اصول، اخلاق، اخلاق اجتماعی، اصل عدالت

مقاله قرآن و علم نوشته «‌ام. شمشیر علی» می‌کوشد دیدگاه قرآن درباره علوم تجربی را تبیین کند. نگارنده مقاله با پاسخ به این پرسش که: «آیا بین قرآن و علم تعارض وجود دارد؟»، نتیجه می‌گیرد که جست‌وجوی علمی از نظر قرآن مورد تایید است. در ادامه ریشه تعارض نداشتن قرآن با علوم تجربی را مطرح می‌کند که همان «حقانیت قرآن و مطالب مطرح شده در آن» می‌باشد. وی به طور ضمنی تحریف نشدن قرآن را می‌پذیرد. بعد هم به اصول و قوانین علمی مورد اشاره در قرآن از جمله «اصل مفید بودن تمام موجودات» و «اصل تناسب» می‌پردازد و در پایان با ارائه تذکراتی همه را، برای پیشرفت علوم، به قرآن توجه می‌دهد.

اباحی‌گری از تهدیدهای جوامع مذهبی است. این امر از عوامل متعدد، از جمله تفکر غلو، ریشه می‌گیرد. با مطالعه مختصر تاریخ این تفکر روشن می‌شود که هر جا این تفکر پا نهاده، اباحی‌گری نیز به دنبالش رخ نموده است. به عبارت دیگر، اباحه‌گری بدون غلو زمینه ظهور ندارد. این تحقیق ابتدا درصدد تبیین وجود روحیه اباحی‌گری در میان غالیان است، سپس با بیان توجیهات آنان در این مورد، آنها را نقد می‌کند. از آنجا که دلایل آنان برای فرار از تکالیف بسیار سست و شکننده است، از عنوان توجیه به جای دلیل استفاده شده است. آنچه تعجب‌برانگیز است تمایل افراد به این تفکر است که خود ناشی از وجود روحیه راحت‌طلبی و عافیت‌جویی و کم‌اطلاعی و بی‌بصیرتی مردم و همچنین سوء استفاده رهبران غالی و تحریک حاکمان و سیاستمداران منحرف است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی در پی کشف رابطه اندیشه غلو با روحیه اباحی‌گری است.

تفکیک‌ناپذیری ایمان از اعمال، از اصول بنیادین اسلام است و جدایی ایمان از عمل منجر به بی‌محتواشدن دین، ورود به ورطه لاابالی‌گری، و هلاکت می‌شود. برخی از مسلمان در صدر اسلام با تفسیر به رأی و توجیه فلسفی و کلامی، به این عقیده ملتزم شدند که رابطه ایمان با عمل را انکار کنند، و بگویند لازم نیست سختی‌های تکالیف را تحمل کرد. این نگرش به «تفکر ارجاء» شناخته می‌شود. تفکر ارجاء در اسلام، ابتدا رویکردی سیاسی داشت و با تصدیق همه فرقه‌های مخالف، در صدد اتحاد مسلمانان بود، ولی در قرن دوم رویکردی کلامی یافت و با تفکیک عمل از ایمان، به این باور رسید که ارتکاب گناه یا ترک واجبات ضرری به ایمان و نجات اخروی نمی‌رساند. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی در پی بررسی و نقد اندیشه ارجاء است و روشن می‌کند که قول مرجئه مبنی بر بی‌اثربودن عمل، شدت و ضعف نپذیرفتن ایمان، و برابری مؤمنان در مؤمن‌بودن، با فلسفه بعثت پیامبران و مفاد صریح بسیاری از آیات تعارض دارد.