آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ازدواج دایم مردان و زنان مسلمان با مردان و زنان اهل کتاب، از جهت مبانی و ادله فقهی همواره مورد بحث و اختلاف نظر بوده است. برخی از فقها در این مورد بسیار سختگیر و برخی دیگر اهل تسامح بوده اند. ایشان گر چه در مقام رای و نظر منع آن را مطرح نموده اند، اما در عمل بر آن صحه گذارده، به ثبت آن پرداخته و آثار آن را نیز مترتب نموده اند. از ملاحظه و مداقه در مستندات آرا می توان گفت بر منع ازدواج دایم مردان مسلمان با زنان  اهل کتاب دلیل محکمی در دسترس نیست.

هدف در این پژوهش که با عنوان "اختلاف حقوق قضایی و کیفری زن و مرد در نظام حقوقی اسلام در مقایسه با سایر نظام های حقوقی" به شیوه کتابخانه ای انجام شده است، در مرحله اول بررسی خاستگاه و زمینه تفاوت های حقوقی نظام های معاصر با نظام حقوقی اسلام است آنگاه عوامل پیدایش اعلامیه جهانی حقوق بشر - که از مبانی اصلی حقوق معاصر اروپا است - را مورد مطالعه قرار داده نارسائی ها و تندروی های آن را نشان داده ایم‎۰ موضوع شهادت زنان و میزان اعتبار آن در اثبات جرم در حقوق اسلام را به نقد کشاده و نتیجه گرفته ایم که شهادت تکلیف است نه حق، لذا با تساوی حقوق معارضه ای ندارد‎۰ مسئله قصاص و دیه و اختلاف احکام آنها در مورد زن و مرد را در نظام حقوقی اسلام مورد بررسی قرار داده و استحکام آراء مربوطه را با دلیل به اثبات رسانده و شبهات طرح شده در این زمینه را نیز پاسخ گفته ایم‎۰ در نهایت مسئله قضاوت زنان را بیان نموده و ملاحظاتی راکه در بررسی اختلاف حقوقی زن و مرد باید مورد توجه قرار داد برشمرده ایم‎۰

تامین ابزار مناسب و کارآمد جهت اجرای حق موضوعی است که علم حقوق متکفل آن است. نهادهایی چون رهن، ضمان، مسوولیت تضامنی و حبس بدهکار برای همین منظور ایجاد شده است. نهاد مسوولیت جمعی نیز می تواند در کنار نهادهای یاد شده در پاره ای از موارد اجرای حقوق زیان دیدگان و جبران خسارت آنها را آسان تر کند. این نهاد نوعی مسوولیت تضامنی است. به این معنی که، زیان دیده می تواند تمام خسارت وارده را از هر یک از مسببان ضرر مطالبه کند، اما تفاوت آن با مسوولیت تضامنی به معنی اخص این است که اولا: آثار ثانوی تضامن در مسوولیت جمعی جریان نمی یابد؛ ثانیا: در مواردی از مسوولیت جمعی، پرداخت کننده دین نمی تواند برای مبالغ پرداخت شده مازاد بر سهم خود به مسوولان دیگر مراجعه کند. مواردی از تعدد مسوولان در قوانین ما وجود دارد که با نهاد مسوولیت جمعی قابل انطباق است.

در گسترة حیات انسانی، دو عنصر «عدل و احسان» از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند؛ با این وجود، در مواقع بحرانی که انسان‌ها در موضع چالش‌های اخلاقی قرار می‌گیرند، آنها حاضرند آنچه را دارند در اختیار غیر بگذارند و از منافع خود چشم بپوشند؛ تا جایی که در وقت ضرورت از جان خود نیز برای مصالح دیگران بگذرند. ایثار از منظر اخلاقی، فی نفسه، فعلی ارزشمند، گرانبها و نیکوست. ایثار هم از جنبه آموزه‌های دینی و هم از جهت ارزش‌های انسانی، عملی اخلاقی است؛ هر چند در مواردی، مانند: فداکارى و بخشش مال در راه باطل، مقدم داشتن دنیا بر آخرت و گزینش هواى نفس بر ارادة الهی، از مصادیق مذموم و ناپسند آن محسوب می‌شود، امّا آنچه محل تأمّل است، این است که ایثار و از خودگذشتگی از آن حیث که معروض احکام شرعی واقع می‌شود، چگونه ارزیابی می‌گردد؟ و در صورت مشروعیت، قلمرو آن تا کجاست؟ این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته است، تلاش دارد با نظر به منابع فقه اسلامی پاسخ‌های مستدل برای این پرسش‌ها بیابد. نتیجة تحقیق آن است که گرچه فقها ایثار مثبت را فی‌نفسه و مطلقاً دارای حسن و مستحب می‌دانند، لکن به اطلاق وجوب شرعی آن قائل نیستند و تنها در مواضعی خاص ایثار مالی، آبرویی و جانی را واجب می‌دانند.

دین مبین اسلام که کامل ترین و جامع ترین دین آسمانی است، دین را تنها یک برنامه شخصی و فردی انسانها نمی داند، بلکه در تمامی زمینه های رفتاری و عملکردی انسان برنامه هایی دارد، که در کتب فقهی به طور مشروح مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از آن موارد، بحث از کیفیت روابط مسلمانان با غیر مسلمانان است که دامنه وسیعی را در آثار فقها به خود اختصاص داده است.در این تحقیق با بررسی در آیات قرآن کریم و سیره ی پیامبر اعظم(ص) در عرصه روابط خارجی و داخلی و اقدامات دیپلماتیک آن حضرت با غیر مسلمانان، در زمان ها و مکان های مختلف، به اصول مشخصیرسیدیم که می تواند الگو در نوع روابط مسلمانان با غیر مسلمانان قرار بگیرد. بدین جهت در این عرصه اصولی جریان دارد که با معین شدن حدود آن اصول امت اسلامی می تواند در تعامل با غیرمسلمانان، به جای موضع انفعال از موضع فعالانه برخوردار باشد. یکی از آن اصول، اصل نفی سبیل می باشد، که بر تمام اصول جاری دیگر (اصل جهاد،اصل صلح، اصل حکمیت و... ) در این عرصه حاکمیت دارد، که در صورت اجرای صحیح وکامل آن ضامن عزت و سیادت مسلمانان می باشد وکلیه روابط باید براساس آن برنامه ریزی شود. همچنین اصل دیگری که در تنظیم روابط از جایگاه رفیعی برخوردار است، اصل مصلحت می باشد که حاکم اسلامی بنا بر شرایط ومقتضیات روز براساس اهداف و مصالح وآرمانهای اسلامی واصول ثابت شریعت نوع رابطه خود را مشخص می کند. و بعداز تبیین حدود اصول جاری، به بررسی گستره روابط با غیر مسلمانان پرداختیم. امید است این تحقیق، زمینه ای مناسب برای تحقیقات وسیع بعدی باشد.

با توجه به جامعیت فقه اسلامی این سوال پیش می‏آید که آیا در منابع فقه اسلامی راجع به حقوق حیوانات نیز بحثی صورت گرفته است یا خیر. در این تحقیق که به روش توصیفی_تحلیلی نگارش یافته است سعی شده است با استفاده از آیات قرآن و روایات موجود در منابع فقهی به این سوال جواب داده شود. بحث و بررسی در مورد موضوع فوق از آن جهت ضرورت دارد که با وجود منابع غنی اسلامی در زمینه حقوق حیوانات و تأکید شارع بر حفظ حقوق آنها در کشورهای اسلامی و از جمله کشور ما این امر آنگونه که شایسته بوده مورد توجه قرار نگرفته است و در زمینه قانونگذاری نیزقانون جامعی در این زمینه به تصویب نرسیده است. ره‏آورد این تحقیق دستیابی به منابع ارزشمندی از اخبار و احادیث و سنت پیامبر و سیره معصومین در حفظ حقوق حیوانات است که تأکید این منابع بر حفظ حقوق حیوانات از جمله حق حیات، حق تغذیه، حق مسکن و حق تولید مثل است. قانونگذار نیز در این زمینه برای حفظ حقوق مزبور بذل مساعی کرده است.

نصر حامد ابوزید ( نماینده جریان نومعتزله) برخلاف دیدگاه اکثر فلاسفه و متکلمان اسلامی در موضوع وحی، گاهی وحی را مترادف با الهام و گاه یکسان با تجربه دینی می‌انگارد و نقش فاعلی پیامبر در فرایند وحی را تقویت و با ادعای گفتمانی بودن و تأثیرپذیری از فرهنگ زمانه، تاریخ‌مندی قرآن را توجیه می‌کند. مسأله تحقیق حاضر این است چه اشکالات عقلی و نقلی بر ادّعاهای وی خصوصاً ادعای اصالت فاعلیت پیامبر و گفتمانی و تاریخ‌مندی قرآن مترتب است؟ در تحقیق حاضر با بررسی تطبیقی دو دیدگاه فوق به روش توصیفی ـ تحلیلی، به یافته ‌های زیر دست می‌یابیم: الهی بودن توأمان محتوا و الفاظ وحی، نقش قابلی پیامبر در فرایند وحی، فراتاریخی بودن قرآن، غیریّت مقوله مواجهۀ ملازم با دریافت حقائق (تجربه وحیانی) از مقوله حقائق دریافتی از عالم غیب؛ بطلان گفتمانی بودن و تاریخ‌مندی قرآن به دلیل مغایرت مبانی و لوازم آن با اصول مسلم عقلی ( ادله برون دینی ) و مخالفت با ادله نقلی(ادله درون دینی).

در این نوشتار برای درک بهتر مفهوم دل و فهم جایگاه آن در حکمت و عرفان اسلامی به خصوص در اندیشه مولوی، ابتدا قرآن، احادیث و آراء و عقاید بزرگان اندیشه نقل و بررسی شده سپس با تکیه بر اهم ابیاتی که در مثنوی آمده و در آنها از دل و احوال آن سخن رفته، سعی شده است دیدگاه این عارف بزرگ روشن گردد.از نتایج مهم گفتار حاضر آن است که دل یا قلب از منظر قرآن و روایات عرفای بزرگ اسلامی، اصل و اساس و همه چیز انسان است، اگر دل نباشد انسان جماد و هیچ است. ارزش انسان در پرداختن به دل و صاحب دل بودن اوست و صاحب دلی انسان در تحصیل انقطاع از اغیار و متوجه کردن قلب به سوی حضرت حق است و ارباب قلوب میدانند که قلب با انقطاع در مقام سلوک مصداق واقعی «عرش رحمان» میگردد.