آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله در راستای آشنایی با تعالیم سنتی یهود درباره نحوه ارتباط خداوند با عالم نوشته شده است. ابتدا تصویری از حضور مادی و ملموس خدا بر اساس کتاب مقدس ارائه گردیده، و سپس مفهوم این حضور که عالمان تلمودی (ربی ها) از آن به شخینا تعبیر کرده اند، در تلمود بررسی شده است. در پی دستیابی به راه حلی بر معضل تناقض در آموزه ها یعنی حضور تجربه شونده و تعالی خداوند، تفسیرها و آرای شماری از فلاسفه یهود در قرون وسطی مرور شده است. افزون بر آن، با بررسی آثار برجسته عرفانی آن دوره، به تبیین جایگاه شخینا در عرفان و نیز غایت حضور خواهیم پرداخته شده است.

در این رساله به بحث تجربه ی عرفانی و اهمیت آن از دید یکی از عارفان بزرگ قرن ششم ، سنایی غزنوی که اندیشه های عرفانی او بر عرفای بعد از او نیز تأثیری به سزا داشته است پرداخته شده است . مطالعه در آثار سنایی ( حدیقه الحقیقه ، دیوان ، سیرالعباد و ... ) در باب احوال نشان می دهد که سنایی به صورت جدی به ابعاد تجربی عرفانی اعم از مقامات و احوال در فرآیند سیر و سلوک عرفانی توجه داشته است و تجربه ی عرفانی از دید او گذر از این منازل و البته بر مبنای رعایت شریعت می باشد . او شریعت را پلی به سوی حقیقت و رسیدن به معرفت می داند . که سالک بدون آن در سیر و سلوک عرفانی خویش به منزل نخواهد رسید . او در بررسی احوال به ویژگی معرفت زایی احوال ( تجارب عرفانی ) توجه داشته و با بیان انواع معرفت تنها معرفتی را که کاملاً پذیرفته معرفت شهودی و عینی است که آن را حاصل تجلی حق تعالی بر دل سالک می داند. سنایی در بررسی احوال عرفانی به وحدت وجود نیز توجه داشته است. از دید او وجودی غیر از وجود خدا نیست و دیگر هست ها زیر هستی او قرار دارند . وی شرط اتحاد با خدا را رستن از خود و برداشتن حجاب خودی از میان خود و خداوند می داند که در آن صورت است که سالک می تواند ملک را از دریچه ی ملکوت بنگرد .

چکیدهدر دوران معاصر یکی از پرسش های اساسی مساله ی کارکرد دین در جوامع بشری است و به همین سبب دین همواره به مثابه ی یکی از عوامل موثر در زندگی انسان، از چشم اندازهای گوناگون مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج رساله ی حاضر در خصوص کارکرد دین از دیدگاه ماکس وبر و کلیفورد گیرتز چنین است که وبر و گیرتز هردو بر نقش معنابخشی دین بر زندگی تاکید دارند به گونه ای که از منظر این دو متفکر، دین می تواند دردو رنج و ناهنجاریهای زندگی را برای بشر توجیه پذیر و قابل تحمل سازد. به رغم تشابه در آرای آنها درباره ی کارکرد دین و معنا بخشی آن ، تفاوتهایی میان دیدگاههای آنها وجود دارد، وبر بر نقش دین در رشد و توسعه ی اقتصادی تاکید بسیار دارد و به بررسی این موضوع در جوامع مختلف پرداخته است در صورتی که گیرتز به این موضوع نمی پردازد.و اما گیرتز به موضوع معنابخشی ، تقویت روحیه ی تحمل پذیری و توجیه تجربه های ناخوشایند توسط دین در مقایسه با وبر بیشتر توجه داشته است.

اهميت و ضرورت معرفت نفس مورد تأکيد هريک از قديسان و عالمان سنت‌هاي بزرگ بوده است. در اين ميان، کاترين سينايي، عارف قرن چهاردهم میلادی و از شخصيت‌هاي برجسته در تاريخ کليسا، که تأثير زيادي بر ادبيات ايتاليايي و کليساي کاتوليک گذاشت نيز به اين موضوع مهم پرداخته است. پرسش‌هايي که در اين مقاله به آنها پرداخته مي‌شود، از این قرار است: ضرورت دستيابي به معرفت نفس چيست؟ راه‌هاي رسيدن به آن کدام است؟ چه موانعي بر سر راه معرفت نفس وجود دارد؟ و پيامد و نتايج حاصله از معرفت نفس چيست؟ درواقع کاترين پاية الهيات خود را بر معرفت نفس بنا نهاد. به‌نظر او، معرفت نفس موجب معرفت به خداوند، کامل کردن عشق به پروردگار و از بين رفتن جهل و بيداري آدمي مي‌شود. ازجمله راه‌هاي رسيدن به معرفت نفس، مورد لطف خداوند قرار گرفتن است و اينکه فرد، راضي به رضاي الهي باشد و ارادة خود را با ارادة الهي هماهنگ کند. از ديگر راه‌هاي رسيدن به معرفت نفس، متواضع بودن و دعا و شب‌زنده‌داري است. از موانع معرفت نفس در نظر کاترين، حب نفس و غرور است که به‌نظر او، منشأ تمام بيماري‌هاست. از نتايج و ثمرات معرفت نفس، درک نيازمندي به خداوند و هيچ انگاشتن خود، نفرت از گناهان و خطاهاي خود و شناخت نيکي و مهرباني خداوند، شناخت خداوند، عشق به خداوند، عشق به همسايه و در نهايت، والاترين ثمرة آن، اتحاد و اتصال به خداوند است.

دعا یکی از عمیق ترین شیوه‌‌‌‌‌های ارتباط انسان با خداوند و هر انسانی به فراخور درک خود به معناشناسی پرداخته است. در این میان نگاه مری بیکر ادی؛ بنیانگذار جنبش علم مسیحی درخور توجه است. این جنبش با آشتی دادن حوزه‌های علم و سلامت توجه همگان را به خود جلب کرد. شعار آن بازگشت به مسیحیت نخستین و بازیابی عنصر درمانگر اولیه این دین است. شهرت آن درمان معنوی بیماری‌هاست زیرا به نظر آن بیماری وهم است و وهم از ذهن تنها از طریق دعا بر طرف می گردد. بدین ترتیب دعا روشی مهم محسوب می شود.اما دعا در نظر ادی دارای مفاهیم و ضرورت و شرایط خاصی است که دراین مقاله در پی بررسی این مضامین خواهیم بود. مفهوم معنوی دعا در نظر ادی دوست داشتن همه بشر است. دعای حقیقی در نظر او درخواست از خداوند نیست، بلکه تمایل به خوب بودن و کار خوب انجام دادن است. از تأثیرات وجودی دعا در اندیشه ادی پیشرفت معنوی انسان و توکل صرف به خداوند است. ضرورت دعا به نظر او رهایی از مهلکاتی مثل قضاوت کردن است. از جمله شرایط اجابت دعا داشتن نیت درونی درست، اشتیاق زیاد همراه با مراقبت فردی، دعا بطور مستمر و فروتنانه است.

مفاهیم لی، چی و ژن اصلی‌ترین مفاهیم نوکنفوسیوسی هستند. در این مقاله با مراجعه به متون کنفوسیوسی مکالمات، معرفت بزرگ، آموزه اعتدال و منسیوس که به سبب اهمیتشان توسط نوکنفو‌سیوسی‌ها به صورت یک مجموعه تحت عنوان «چهار کتاب» درآمدند، تفاسیر محققان برجسته از متون کنفوسیوسی و نیز آثار نوکنفوسیوسی‌‌ها، مفاهیم مذکور تبیین شده و ضمن بررسی منشأ این مفاهیم، به توصیف جایگاه آن‌ها در نظام کیهان‌شناسی اخلاقی نوکنفوسیوسی پرداخته شده‌است. آیین نوکنفوسیوسی در واقع پیشرفت خلاقانه مکتب کنفوسیوسی و نشانگر بلوغ آن و حاصل ادغام با جهان‌بینی‌های رایج عصر خود، اعم از دین بودایی، دائویی و دیگر مکاتب فلسفی است. نوکنفوسیوسی‌ها توانستند تحت تأثیر تفوق ادیان بودایی و دائویی مفاهیم کنفوسیوسی را بسط داده و برای رقابت با ادیان رایج؛ بویژه دین بودایی، نظام اخلاقی- متافیزیکی آیین کنفوسیوسی را برجسته سازند. آن‌ها از این طریق آیین نوکنفوسیوسی را بر عرصه تاریخ تفکر چین بنا نهادند و با احیای آیین کنفوسیوسی بر قوت و غنای آن افزوده و بار دیگر مردم را متوجه حقیقت ناب این آیین کهن ساختند.

بحث سیر و سلوک در آثار صوفیان مسلمان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است . سلطان محمد گنابادی –سلطان علیشاه – (قرن 14 ه ق ) نیز در آثار خویش و بطور خاص درکتاب بیان السعاده که به تفسیر آیات قرآن اختصاص دارد، به این مبحث پرداخته است. مقاله حاضر با هدف آشنایی با دیدگاه های او در این باره نگاشته شده است. در این راستا اهم آثار برجای مانده از وی به عنوان اولین قطب سلسله نعمت اللهیه گنابادیه مورد بررسی و استناد قرار گرفته است . مراحل سیر و سلوک روحانی ، احوالی که در هر مرحله بر سالک عارض می شود و لوازم سیر و سلوک از جمله پرسش هایی است که در این نوشتار پاسخ گفته شده است . ماحاصل این پژوهش نشان می دهد که سلطان علیشاه سیر و سلوک را در چهار مرحله ( اسفاراربعه ) ممکن دانسته است. ایشان هدایت راهبر طریق ، تقید سالک به شریعت ، فکر و ذکر را از لوازم سیرو سلوک بر شمرده است. از دیدگاه وی رسیدن به مقام ولایت و توحید منتهای سلوک است.

جریان صهیونیزم دارای گرایش‌های مختلف و محصول شرایط و احوال متفاوت یهودیان اروپای شرقی و غربی در سده 19 میلادی است. صهیونیزم فرهنگی یا روحانی از جمله این گرایش‌ها است. فهم ماهیت و موضوع صهیونیزم فرهنگی و نیز روش و اهداف آن در گرو بررسی اندیشه‌های بنیان‌گذار آن - آشر گینزبرگ مشهور به احدهاعام- متفکر یهودی در اروپای شرقی است. مقاله حاضر با مروری بر بیوگرافی احدهاعام، شاخص‌ترین اندیشه‌های او را برای تأسیس صهیونیزم فرهنگی، مورد بررسی قرار داده است. مهم‌ترین برنامه‌های او برای نیل به این هدف، احیاء روحانی و فرهنگی قومیت یهود با استفاده از راه‌کارهایی چون تأسیس مرکز فرهنگی، ایجاد نظام آموزشی با تکیه بر زبان و ادبیات عبری و بهره‌گیری از تلاش نخبگان در راستای تحقق این هدف بود. شناخت دیدگاه‌های احدهاعام که از جمله منتقدان صهیونیزم سیاسی به‌شمار می‌رود، با توجه به تأثیر این جریان در روند وقایع عصر حاضر، حائز اهمیت است. در واقع شناخت صهیونیسم فرهنگی موجب شناخت بهتری در مورد جریان صهیونیسم می‌شود و این‌که صهیونیسم تنها شامل تفکرات سیاسی نیست بلکه برنامه‌ها واندیشه‌های دیگری را نیز دربردارد.

چکیده این رساله به بحث درباره موضوع امر الهی و بررسی مسائل کلامی مربوط به آن می پردازد. این اصل عمدتاً در مورد چگونگی تبدیل واحد به کثرت و همواره مورد توجه اندیشمندان و متکلمان در حوزه فلسفه و کلام بوده است. و نیز مفهوم مایا در دین هندو از منظر کتب اوپانیشاد و متفکران ودانته پرداخته می شود. مطالعه در ادبیات اوپانیشادی و کلام شیعه ( امامیه و اسماعیلیه) در باب امر الهی و نحوه آفرینش نشان می دهد که اندیشه های مطرح شده پیرامون امر الهی و مایا نشان از بی واسطه بودن و نقش تجلی داشتن این مفهوم، در هر دو دین دیده می شود. درک نظرات اندیشمندان و متکلمان در پیرامون فلسفه آفرینش و اندیشه جهان متکثر جایگاهی بسیار گسترده دارد و هدف از این دستاورد درک آموزه امر الهی به عنوان واسطه خداوند و همچنین نیروی مایا که به موجب این دو مفهوم کل اعیان عالم متجلی می گردد. هدف اصلی از فرمان خداوند در دو سنت هندویی و اسلامی تبدیل واحد به کثرت دانسته می شود و این آموزه در مقام نیروی خلاقه خداوند محسوب می گردد.این رساله ضمن تبیین این مفاهیم به بررسی آراء و نظرات تفکر شیعی ( امامیه و اسماعیلیه) در فصل اول، مکتب فلسفه ودانته و آراء اندیشمندان آن مکتب، و در فصل سوم و به مقایسه شباهت ها و اختلافات آن دو سنت می پردازد.