آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر به بحث از تلقي شَنکَرَه در باب مبدأ ميپردازد که باعتقاد بسياري از متفکران هندو و بسياري از هندشناسان، بزرگترين حکيم سنت هندوست. باعتقاد شنکره برخي از متون اوپَه نيشَدي بر اين دلالت دارند که برَهمَن، نيرگونَه (نامتعين و نامتکيف) است و برخي ديگر بر اين دلالت دارند که او سَگونَه (متعين و متکيف) است. او در برخورد با اين مطلب، جانب نيرگونه بودن برهمن را ميگيرد و آن را مقصود و منظورِ نظرِ اصلي متونِ اوپه‌نيشدي ميداند. برهمن در سنت اَدوَيتَه سَت چيت آنَندَه، وجود و علم و لذت مطلق است، اما در عين اين رويکرد ايجابي ميتوان شاهد دغدغه هايي سلبي نيز بود که در آن همين عبارات نيز قادر نيستند [آنگونه که بايد] برهمن را معنا کنند و برهمن [به اين معنا] وراي ذهن و سخن است. همچنين در نظام شنکره از برهمن بعنوان آتمَن و خودِ اعلي ياد ميشود که هماهنگ با آموزه مايا، در واقع جز او نيز وجود و خودي نيست.

برخی از کسانی که قدرت یا فرصت تعمق در اضلال و زوایای تکنولوژی جدید را نداشته اند، به سادگی گمان کرده اند که تکنولوژی جدید و نظام تکنیکی که تکنولوژیی جدید یکی از ارکان آن است، در بطن خود معضلی ندارد، و لذا هم می توان متدین بود و هم می توان از تکنولوژی جدید کمال استفاده را کرد. مقاله حاضر در جهت ابطال این ساده اندیشی، می کوشد اولا دیدگاه مخاطبین خود را به سوی جوانب وجودی –معرفتی- اجتماعی و اخلاقی تکنولوژی جدید معطوف کرده و عدم امکان جمع فعلی آن را با دین و انسانیت بازگو کند و ثانیا راه حلی دینی برای چگونگی جمع دین و تکنیک عرضه نماید. این مقاله از دوقسمت تشکیل شده است که قسمت نخست آن را در این شماره ملاحظه می فرمایید.

پارادوکس آمیز بودن دانایی و دینداری و دردمندی، مفهوم و جایگاه این سه عنصر در حیات بشری و نقش انبیاء به لحاظ بروز این حقایق در میان جوامع انسانی، سلوک دانایان دیندار دردمند، ارتباط دینداری و مدرنیسم و دینداری ای که هم در گرو دین شناسی است و هم، امروزه از جهتی گرفتار آمده در تور دین شناسی است، از عناوین و مباحث اصلی این نوشتار محسوب می شود.

پیامبر گرامی اسلام با عنوان منادی "من عرف نقسه فقد عرف ربه" در طول تاریخ یک هزار و چهارصد ساله، مورد توجه عرفا و اندیشمندان اسلامی وغیر اسلامی قرار گرفته است و هر کس در حد وسع خویش از این منبع عظیم فیض و کمال، استفاده نموده است و این اندیشه و عرفان همواره در آثار ادبی انعکاس یافته است. تصویری که در آثار منظوم و منثور فارسی از سیمای پیامبر (ص) عرضه می شود نه فقط متضمن تعظیم و تقدیس فوق العاده ای در حق این مهتر کاینات است بلکه در عین حال نهایت عشق و ارادت در حق این مربی و مرشد کونین نیز در سراسر این تصاویر جلوه ی بارز دارد. این طرز تلقی در اشعار صوفیه و اقوال متشرعه از عطار و سعدی تا ابن فارض و ابن عربی و ... همه جا در تجلی و نمود است و مشایخ صوفیه و زهاد متشرعه حقیقت محمدی را موضوع عشق و تقدیس فوق العاده تلقی کرده اند. در ادب و عرفان اسلامی نشان این مایه محبت و تکریم فوق العاده همه جا جلوه دارد. به عنوان مثال در کتاب کشف الاسرار میبدی در مورد ایشان چنین آمده است : محمد مصطفی، در تواضع چنان بود که یک قرص از درویش قبول کردی و دنیا جمله به یک درویش دادی، و منت بر ننهادی، بایتیمی راز کردی و بر جبرییل ناز کردی با غریب بنشستی و با شبهت ننگرستی ! به میهمانی عجوز رفتی و از عرش و مادون آن همت برگذاشتی . زن بیوه را رداء بیفکندی و بساط در سدره المنتهی نیفکندی! با مسکین هم زانو بنشستی‌! رحیم دلی، خوش سخنی، نیک مردی، نیک عهدی، عزیز قدری، محمد نامی، ابوالقاسم کنیتی. مصطفی لقبی، صد هزاران هزار صلوات و سلام خدای بر روح پاک و روان مقدس او باد! آمین".تصاویری که در سه کتاب عرفانی کشف الاسرار، مرصاد العباد و کشف المحبوب از سیمای پیامبر اعظم (ص) عرضه شده است در بحث حاضر جمع آوری گردیده است تا به صورت منسجم تحت عنوان، بررسی سیمای رسول اعظم (ص) در متون عرفانی منثور فارسی تا قرن هشتم" مورد پژوهش قرار گیرد.