آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فضای مجازی، کتاب «مالکیت در فضای مجازی از نظر فقهی» اثر حجت الاسلام ابوالحسن حسنی توسط دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی در 60 صفحه منتشر شد. مهم ترین تحول زندگی انسان­‌ها در عصر حاضر، پیدایش فضای مجازی بود که شاهد گسترش و فراگیری آن در تمام ساحات بشری هستیم. این پیشرفت در کنار خود مسائل و پرسش‌های جدیدی را به وجود آورد که حتی می­‌توان آن را در قالب نظام مسائل فضای مجازی گردآوری کرد؛ یکی از این پرسش‌­ها مالکیت در فضای مجازی است. این مسأله به عنوان یکی از مسائل بنیادین حقوقی باید از منظر شرعی و اسلامی مورد بررسی قرار بگیرد چرا که بسیاری از فعالیت‌­های بشری از طریق آن اتفاق می­‌افتد و بسیاری از امور فضای زندگی واقعی در آن شبیه سازی شده است. یکی از این مسائل، بحث مالکیت اشیاء در فضای مجازی است که این پژوهش در پی تبیین و تعریف آن است. پژوهشگر در بخش اول کتاب به بیان مفاهیم بنیادی فقهی نظیر مالیت، مالکیت و حق پرداخته و مبانی کلی آن را از دیدگاه فقها بررسی کرده و سپس به تحلیل و تفصیل آن به صورت تخصصی در فضای مجازی پرداخته است. وی در بخش دوم به واکاوی مفهوم شی مجازی پرداخته و سپس نحوه مالکیت اشیاء را از جهات مختلف مورد بررسی قرار داده است؛ مالکیت اشیاء، هویت و محیط، نحوه مالکیت معنوی، مالکیت بر اپلیکیشن‌­ها و پلتفرم‌­ها و مالکیت بر پول در فضای مجازی از مهم­‌ترین قسمت های این بخش می‌­باشد. مؤلف در بخش پایانی کتاب، مبتنی بر دو مقدمه قبلی به جمع‌­بندی و نتیجه گیری می‌­پردازد و مفهوم جدیدی را با نام «مالکیت تو در تو» ابداع می‌­کند که شامل بخشی از مالکیت‌­ها در فضای مجازی می­‌باشد.

شماره دوم از مجموعه مقالات «سیاست­های کلان شرعی در فضای مجازی» با عنوان « سیاست­ توسعه عقل درفقه فضای مجازی » اثر حجج الاسلام ابوالحسن حسنی و رضا حاج حسینی توسط دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی در 70 صفحه منتشر شد. در نظام معرفتی اسلام، عقل، برترین جایگاه را دارد؛ به گونه ای که در برخی روایات، جایگاه عقل را برتر از جایگاه دین دانسته اند. در آثار برخی فقیهان، حفظ عقل جزء مصالح عالیه (برتر) شرعی به شمار آمده است، بدون آنکه تحلیل روشنی از این مصلحت ارائه شود. مقاله حاضر که در چارچوب فقه نظام نگاشته شده، به جای مفهوم «مصلحت حفظ عقل» از «سیاست توسعه عقل» سخن می­گوید. بر این اساس، مسئله پژوهشگران این اثر، تبیین فقهی سیاست توسعه عقل با نگاه به تعینات آن در فضای مجازی بوده است. در اثر حاضر نویسندگان ابتدا با بررسی تاریخی نگاه فقیهان به عقل در فقه و اصول فقه، تصویری از نگاه آنان به عقل را ارائه داده و در ادامه با تحلیل مفهوم عقل و آیات و روایات مربوطه، عقل را معناشناسی کرده و نسبت آن با جنون و جهل را به دست آورده­اند. در نهایت ایشان با نگاه به ادله نقلی و تحلیل آنها، مفهوم توسعه عقل و سیاست توسعه عقل را تبیین کرده و این سیاست را به عنوان یک سیاست کلان شرعی تثبیت و اجمالا بر مسائل فضای مجازی تطبیق داده­اند.

به گزارش روابط عمومی دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی، کتاب «نظام موضوعات فقه فضای مجازی » اثر حجت الاسلام ابوالحسن حسنی به همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی در 54 صفحه منتشر شد. در این درختواره، موضوعات موضوعات مربوط به فضای مجازی در چند بخش تدوین شده است. بخش اول، معرفی فقه فضای مجازی و برخی مسایل پیرامونی است. بخش دوم درختواره به شناسایی الگوهای مفهومی فقهی مربوط به فضای مجازی اختصاص دارد و موضوعاتی را برای تحقیق عرضه کرده تا از جوانب مختلف موضوعات مربوط به فضای مجازی بررسی شود. در بخش سوم مفهومی جدید به نام سیاست های کلان شرعی در عرصه­ی فضای مجازی مطرح می شود. این عنصر جدید مقوم فقه نظام است و ملاکاتی برای تصمیم­گیری شرعی در مواجهه با فضای مجازی به دست می­دهد. در بخش چهارم اصول و قواعد فقهی مربوط به فضای مجازی بررسی می­شود. بسیاری از این اصول و قواعد، فی حد نفسه اختصاص به فضای مجازی ندارند، اما با توجه به ویژگی­های فضای مجازی این قواعد ممکن است صورت دیگری پیدا کنند و دست کم نحوه تطبیق این قواعد بسیار متفاوت از فضای واقعی خواهد بود. در بخش پنجم به مسایل فرعی فضای مجازی توجه شده است، اما این توجه از منظر فقه نظام است و از این جهت، مسایل فرعی مطرح شده در این بخش باز متفاوت با نگاه فقه فردی به فضای مجازی است. در آخرین بخش به مسایل مربوط به مقام امتثال در فقه فضای مجازی توجه شده است.

ادراک حسی یکی از مسائل بسیار مهم در معرفت‌شناسی است. مسئله اصلی این مقاله بررسی ماهیت و اعتبار ادراک حسی در چارچوب حقیقت‌گرایی است. در این مقاله از برخی یافته‌های وحیانی بهره گرفته شده است. گرچه امروزه این یافته‌ها چندان پنهان نیستند که استناد به وحی در آنها ضروری باشد، اما یکی از اهداف مقاله نشان‏دادن این نکته است که اگر متفکران مسلمان به این یافته‌ها توجه می‌کردند، بیش از هزار سال پیش به یافته‌های این مقاله می‌توانستیم دست یابیم. در این مقاله هم از ماهیت ادراک حسی و هم اعتبار آن تحلیلی جدید ارائه شده است. شاید جذاب‌ترین یافته مقاله این نکته باشد که بدون انکار شخصی‏بودن مفاهیم شخصی، آنها را حاصل تجرید دانسته و عقل را عامل این تجرید شمرده است. نویسنده تلاش کرده است دو موضوع را به اثبات برساند: نخست اینکه ادراک حسی‌ عبارت است از ادراک امری طبیعی با واسطه اندام حسی‌ در حین تأثیر آن امر طبیعی بر یکی از اندام حسی‌؛ دیگر اینکه ادراک حسی مسبوق به ادراکی اجمالی پیشین از همان شیء محسوس است. در این ضمن، تحلیلی جدید از اقسام مفاهیم نیز ارائه شده است.