آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش در پنج فصل، در پي شناخت هر چه بيشتر خودِ دروني و نفس انساني (نه خود نباتي و حيواني انسان) و جوانب مختلف اين امر حياتي با استفاده از آيات قرآن است. از جمله مباحثي که در کليات ارائه شده، اهداف و انگيزههاي خودشناسي، امکان خودشناسي، و ديدگاههاي مختلف در مورد «خود» اصلي انسان است. شناخت به دو گونه حصولي و حضوري تقسيم شده است. شناخت حصولي با سه روش حس، عقل، و نقل، و شناخت حضوري با دو روش وحياني و شهودي حاصل ميشود. اصطلاحات مرتبط با نفس در قرآن عبارتاند از: روح، قلب، فؤاد، صدر و عقل. بعضي از مهمترين مراتب نفس در قرآن عبارت است از: نفس مسوِّله، نفس امّاره، نفس لوّامه، نفس مطمئنه و نفس مُلهمَه. نفس از نظر قرآن، حادث، مجرد و غير مادي، اجوف، فرد و تنها، مختار و انتخابگر، سالک و مَسْلَک، کاتب و مکتوب و کتاب اعمال انسان، بهشت و يا جهنم منقول، و بايع و مبيع است. همچنين عدم آلودگي حالت اوليه آن، و قابليت تغيير و تحول، از خصوصيات نفس است و فلاح و رستگاري، مطلوب ذاتي آن است. سپس خودشناسي حضوري و شهودي از منظر قرآن ارائه شده است که برخي آيات مرتبط و شرايط، خصوصيات و عوامل نيل به خودشناسي حضوري مانند توجه به نفس و ذکر الهي بيان شده است. موانع خودشناسي از منظر قرآن کريم، مبحث بعدي است که عبارتاند از: خودْ فراموشي، خدا فراموشي، حب دنيا، ارتکاب گناه، مشغول شدن به «خود» مادي، پيروي از هواي نفس، پيروي از شيطان، مبتلا شدن به شک، و پيروي از گمانهاي باطل. آثار خودشناسي از منظر قرآن کريم عبارتاند از: شناخت خداوند، شناخت معاد، شناخت جهان، تزکيه و تهذيب نفس، هماهنگي قواي دروني انسان با يکديگر و با ساير موجودات، شناخت تواناييها و استعدادها و شکوفايي آنها، هدايت يافتن انسان، تشخيص حق از باطل، رشد اخلاقي جامعه، نجات از خوف و حزن مذموم، بصيرت باطني، و کرامات رحماني. ميتوان نتيجه گرفت که براي خودشناسي بايد به قرآن رجوع کرد و با توجه به موانع و آثار خودشناسي از منظر قرآن و عمل به آيات وحي، به اين امر مهم، نايل آمد.