آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

‫شفاعت از جمله باورهايي است که شيعه، و بسياري از علماي اهل سنت، آن را پذيرفتهاند؛ اما وهابيت در برابر آن واکنش منفي نشان داده است. اين پژوهش در پنج فصل به دنبال بيان ديدگاه ابن تيميه درباره شفاعت و نقد و بررسي اين ديدگاه است. ابن تيميه اصل شفاعت را پذيرفته است؛ ولي بر خلاف معتزله و خوارج که معتقدند شفاعت نبي صلي الله عليه و آله و سلم در روز قيامت تنها شامل مؤمنان مي شود و اهل گناهان کبيره را در بر نمي گيرد، بر اين باور است که شفاعت شامل همه مي شود. نويسنده سپس به ديدگاه اماميه درباره شفاعت پرداخته و ديدگاه علامه حلي، علامه طباطبايي و آيت الله سبحاني را بيان کرده است. ابن تيميه از ميان چهار صورت استشفاع، دو نوع را ميپذيرد: يکي استشفاع از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در زمان حيات وي و پيش روي آن حضرت، نه در غيبت آن حضرت؛ و ديگر استشفاع از آن حضرت در روز قيامت. طلب شفاعت در زمان حيات و در غياب او و طلب شفاعت پس از رحلت او، از نظر ابن تيميه شرک است. هجده دليل از ابن تيميه بر مدعايش ذکر شده که دو دليل، از اهميت برخوردار است: يکي اينکه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم پس از رحلت طلب شفاعت را نمي شنود و ديگر حجيت عمل صحابه. از آن رو که ابن تيميه اهل حديث بوده و در استدلال بر مدعاي خود، به آيات و روايات تمسک جسته، نويسنده نيز عمدتا در نقد ادله ابن تيميه، از آيات و روايات بهره جسته است. البته ابن تيميه در برخي از ادله خود، از واژگاني چون توسل، استشفاع و غير آن بهره برده و از آن رو که اين واژگان را از ديدگاه خود معنا کرده، دچار انحراف و قائل به بطلان و شرک بودن استشفاع شده است. سبب تحريف واژگان ياد شده و تعريف نادرست از آنها، تمسک ابن تيميه به صحابه است. همچنين برخي از رواياتي را که ابن تيميه در کتب خويش آورده، به عنوان ردّ بر مدعاي اوست.

به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین مبانی فکری، که منجر به اختلاف بین مسلمانان و پیدایش گروهای تکفیری داعشی شده، نوع نگاه آنها در خصوص حجیت اخبار آحاد در عقاید است. اصول و مبنای بخش اعظمی ‌از احکام و عقاید اخبار آحاد است. تقریباً حجیت این اخبار در فروع و فقه محل اجماع مسلمانان است. ولی حجیت آنها در عقاید و اصول دین محل بحث و گفت‌وگوست. حجیت یا عدم حجیت این نوع احادیث منجر به پذیرش یا رد بسیاری از احکام و عقاید شده است. این مقاله به مطالعه حجیت اخبار آحاد در بین اهل سنت پرداخته، آن را در قالب چهار نظریه مطرح کرده است. سپس با بیان دیدگاه ابن‌تیمیه، نظریه‌پرداز تکفیری‌ها، و تطبیق آن با اهل سنت به این نتیجه می‌رسد که عموم سلفیان اهل حدیثی، از جمله ابن‌تیمیه، اخبار آحاد را علمی‌، یقینی، و اثبات‌پذیر در اصول دین و عقاید می‌‌دانند. این در حالی است که بخش اعظمی ‌از اهل سنت، که نوعاً از ماتریدیان حنفی‌مذهب‌اند، اخبار آحاد را ظن‌آور می‌دانند و قائل به عدم حجیت ظنون در عقایدند.