أطْیَبُ البَیان فی تَفْسیرِ القُرْآن، تفسیر قرآن کریم به زبان فارسی، نوشته سید عبدالحسین طیب که همه آیات قرآن را دربرمیگیرد و چنانکه صاحب کتاب گفته، آن را به
... امر حضرت مهدی (عج) نگاشته است. وی در آغاز تفسیر، ده گفتار در باب علوم قرآنی نوشته است. نثر ساده و روان، پایبندی به ظاهر آیات قرآن و وارد نشدن به تأویل، و همچنین رویکرد شیعی در تفسیر آیات قرآن کریم، برخی از ویژگیهای اطیب البیان دانسته شده است.
ویژگیهای تفسیر:
برخی روشها و ویژگیهای تفسیری اطیب البیان را اینگونه ذکر کردهاند:
نثر ساده و روان؛
ترجمه دقیق و عالمانه آیات؛
مقید بودن مؤلف به دلالت لفظی آیات قرآن است و پرهیز از مسائلی که منجر به تطبیق و تأویل میگردد.؛
بیان نظرات مفسران بدون اظهار نظر و اکثرا با مقایسه و سنجش نقل کرده است.؛
تفسیر قرآن به قرآن در تفسیر آیات؛
شرح و بسط احکام شرعی و نقل اقوال مختلف در هر باب به صورت فتوایی؛
عدم توجه به اختلاف تا آنجا که صریحا میگوید: بنابر آنچه ذکر شد ادلّه مشهور بر اثبات حجیت قرائات هفتگانه، هیچ قابل اعتماد نیست و تنها سیاهی قرآن که از زمان نبی (ص) تا این زمان به نحو تواتر به ما رسیده معتبر است و با شش دلیل قاطع اختلاف قرائات را رد میکند.؛
طرح مفصل مباحث کلامی؛
پرداختن به لغت و اشتقاق و غیر آن؛
بیان قصص قرآنی؛
نقل حکایات بعضا مذهبی؛
رجال یاد شده در این تفسیر همه مورد اعتماد شیعه است و به غیر کاری ندارد و حتی مراجعه به تفاسیر عامه را جایز نمیداند.؛
توجه ویژه مؤلف به مسایل اخلاقی؛
استفاده از شعر و نثر فارسی و عربی؛
بهره گیری از استدلال و احتجاج؛
جانبداری از شیعه؛ این تفسیر بر اساس مکتب تشیع نوشته شده و از نظر شیعه بسیار جانبداری میشود و براهین زیادی بر ردّ نظریات مخالفان تشیع و رفع شبهات وارده و اثبات مذهب امامیه دارد.؛
اندکی مباحث فلسفی، در این تفسیر به چشم میخورد، اما منظور اصلی مفسر نیست و در ضمن مباحث، استشهادات زیادی، به منظومه ملا هادی سبزواری دارد.؛
مؤلف برای بیان و اثبات منظور خویش از تمامی اخبار و احادیث اهل بیت (ع)استفاده میکند.
دوره اطیب البیان در ۱۴ جلد از سوی انتشارات اسلام منتشر گردیده است. طبع جدید این اثر توسط مؤسسه سبطین در قم در سال ۱۳۸۶ش صورت پذیرفت.
بیشتر