آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به زبان عربی دربرگیرندة زندگی‌نامه و فعالیت‌های علمی 25 تن از شخصیت‌های مکتب تقریب است که به وسیلة محمد مهدی تسخیری ـ رئیس مجمع تقریب بین مذاهب ـ گردآوری شده است. برخی از این افراد عبارت‌اند از: حضرت آیه‌ا... سید محمدحسین بروجردی؛ الامام الشیخ محمود شلتوت مفتی جامعة الازهر مصر؛ علامه سید محمدتقی حکیم؛ شهید آیه‌ا... سید محمدباقر صدر؛ محمد البشیر بن محمد السعدی الابراهیمی الجزایری؛ شهید سید محمدباقر حکیم، و شیخ حبیب آل ابراهیم لبنانی.

ترجمه کتاب الارشاد شیخ مفید (ره) در مورد سیره ائمه اطهار (ع) است. در این کتاب فضایل و مناقب ائمه معصومین و حوادث مهم زندگی ایشان به تصویر کشیده شده است. قضاوت‏های حضرت علی (ع)، شجاعت‏های علی در جنگ‏های صدر اسلام، گزیده‏ای از سخنان امیرالمومنین در مورد مسایل اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، جایگاه علی نزد خداوند و برتری آن امام بر دیگران شرح احوال و کرامات و ابعادی از شخصیت علمی و معنوی امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع)، امام باقر (ع)، امام صادق (ع)، امام موسی کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع)، امام هادی (ع)، امام حسن عسگری (ع) و امام مهدی (عج) در قالب نقل روایات و حکایاتی از ایشان از دیگر مباحث مطرح شده در این کتاب است.

‫روشن است كه نزاع ميان مسلمانان درباره امامت، از برجسته ترين حوادث تاريخ اسلام بوده و هنوز هم هست. پس از زمان رحلت پيامبر (ص) به بعد طيف وسيعي از مسلمانان به سبب منازعه بر سر اين موضوع و عدم درك صحيح حقيقت از راه راست منحرف و خود به طوايف و احزاب گوناگوني منقسم شده‌اند، جنگها و درگيريهايي ميان آنها برپا گرديد و در نتيجه خونهاي زيادي ريخته شد، اعراض و نواميس بسيار بر باد رفته، مفاهيم تغيير كرده و ارزشها دگرگون شده است. مسلمانان پيوسته از آثار اين انحرافات و چند دستگي‌هايي كه به منتهاي شدت خود رسيده است رنج مي برند، و اختلاف در اين مسئله، يعني موضوع امامت، به مسائل ديگري كه مربوط به اصول دين و فروع آن است نيز سرايت كرده، و تقريباً اصلاح آنچه در گذشته روي داده و مسدود كردن شكاف عميقي كه در نتيجه اين نزاع در طول قرنها پديد آمده است به هر صورتي كه باشد مادام كه هر فرقه‌اي با تمام نيرو و تفكر خود روش و مذهب خويش را تقويت مي كند و در انتشار آن مي‌كوشد غير ممكن است.

‫مفید صاحب مکتبی غنی و کامل در تفسیر بوده و تقریباً تمامی روش‌های مرسوم در تفسیر مورد استفاده وی قرارگرفته است. به جرأت می‌توان او را پیرو مکتب تفسیر اجتهادی و عقل‌گرایی دانست که با تمسک به آیات محکم قرآن کریم و روایات صحیح منقول از معصومین و علوم مرسوم در آن روزگار، تفسیری کامل و همه‌جانبه از قرآن ارائه داده و با استفاده بجا و عالمانه از منابع مورد قبول خود، روشی نو را در تفسیر پایه‌گذاری نموده است. شخصیت بارز کلامی او باعث نشده است که از منبع عقل افسار گسیخته بهره برد بلکه او شرع را راهنمای عقل در روش اندیشیدن و استنتاج درست می‌داند از این رو تفسیر به‌رأی در دیدگاه او جایی نداشته و استفاده از آن موجب بی‌اعتباری قول مفسر می‌گردد. اما منابع شرعی نیز بدون نقد و بررسی سند و محتوا و سنجش با قطعیات قرآنی، روایی و حتی عقلی مورد استدلال او نیست. او را می‌توان مؤسس کامل‌ترین و بی‌نقص‌ترین و بهترین روش تفسیری در میان مسلمانان دانست. از جمله مبانی او در تفسیر می توان به پذیرش وحیانیت قرآن، نزول تدریجی، اعجاز صرفه قرآن، عدم وقوع زیاده و نقصانی در آیات قرآن، حجیت ظاهر و باطن آن، امکان عام تفسیر برای غیر معصوم، نسخ حکمی و بقای قرائت و وجود آیات و سور مکی و مدنی در قرآن اشاره نمود. مرزبندی امروزی در تعیین قلمرو تفسیر در آرای او قابل ردیابی نبوده ولی می‌توان حدس زد تاویل و جری و تطبیق نیز در محدوده فعالیت تفسیری وی قرارداشته‌ و مرزبندی مشخص امروزی را مانند معاصرین خود رعایت نمی‌کرده است. کلید واژه: نظریه تفسیری، شیخ مفید، مبانی تفسیری، منابع تفسیری، روش تفسیری، گرایش تفسیری، قلمرو تفسیر