نشست تخصصی ظرفیت‌های اصالت وجود و حرکت جوهری در چالش‌های علوم انسانی اسلامی | کتابخانه مجازی الفبا

متن

ج:پایگاه مناظره،گفتگو و میزگرد

مدرسه علمیه عباسقلی‌خان، در ادامه میزگردهای تخصصی بازخوانی حکمت اسلامی ؛ ضرورت فلسفه زمانه‌اندیش، حجت‌الاسلام و المسلمین عسکر دیرباز با موضوع “ظرفیت‌های اصالت وجود و حرکت جوهری در چالش‌های علوم انسانی اسلامی”، به ارائه دیدگاه‌های خود پرداخت. وی در ابتدا به تحلیل موضوع علم فلسفه در سنت فلسفه غرب پرداخت.
او بیان کرد که فلسفه در ابتدا بر شناخت واقعیت متمرکز بوده است، سپس توجه به شناخت ذهن جلب شده و در نهایت مسئله زبان مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به جایگاه شهود در کنار ذهن اشاره کرد و بحثی در مورد لایه‌های مختلف واقعیت و زبان انجام داد.
حجت‌الاسلام دیرباز به بررسی نقش شورای تحول در علوم انسانی پس از انقلاب اسلامی پرداخت و چهار شاخص اصلی تحول در این علوم را که شامل روزآمدی، کارآمدی، بومی‌سازی و اسلامی‌سازی می‌باشد، معرفی کرد. وی همچنین به جایگاه سنت‌های الهی در قرآن کریم و تأثیر آن‌ها بر حیات اجتماعی انسان‌ها اشاره نمود.
او در بخش دیگری از سخنان خود، ویژگی‌های علوم انسانی معاصر را تحلیل کرد و بیان داشت که این علوم باید در خدمت انسان باشند. وی تأکید کرد که فلسفه ملاصدرا با ترکیب کمالات و واقع‌نگری‌های فلسفه مشاء و اشراق، به درک بهتر واقعیت کمک می‌کند و به مباحث انسانی و اجتماعی امروزین پاسخ می‌دهد.
در ادامه سخنرانی خود با نگاهی به میراث فلسفی اسلامی، به بررسی کاربردهای فلسفه در علوم انسانی پرداخت. وی تأکید کرد که حتی کشورهای دیگر نیز با چالش‌هایی در علوم انسانی رایج مواجه هستند و این علوم باعث بروز پیامدهای منفی مانند پوچ‌گرایی، تخریب طبیعت و فردگرایی شده است. او بیان کرد که این علوم انسانی رایج چگونه چنین پیامدهایی داشته و راه‌های جلوگیری از آنها را نیز بررسی نمود.
عسکر دیرباز اشاره کرد که در جوامع مختلف، علوم انسانی به عنوان یک وحی منزل تلقی شده و این سوال مطرح می‌شود که چطور ما خدا را در زندگی اجتماعی نادیده گرفتیم، در حالی که به لحاظ فردی او را می‌پرستیم. وی در ادامه به بررسی اصالت وجود و حرکت جوهری در پاسخ به این سوال پرداخت.
وی توضیح داد که اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت در فلسفه اسلامی تقریرهای متفاوتی دارد و دفاع کرد که هر آنچه در عالم طبیعی مشاهده می‌کنیم، ناشی از وجودی است که آن واقعیت دارد. همچنین به بیان مفهوم حرکت جوهری و تقسیم ثابت و سیال پرداخت و توضیح داد که این مفاهیم چگونه می‌توانند در علوم انسانی و اجتماعی به کار گرفته شوند.
حجت‌الاسلام دیرباز بیان کرد که اگر با نگاه فلسفی به پدیده‌های اجتماعی به عنوان پدیده‌های سیالی که از قوه به فعلیت سیر می‌کنند نگاه کنیم، می‌توانیم پیامدهای مثبتی برای علوم انسانی داشته باشیم. او تأکید کرد که فلسفه به نحو پیشینی به حیات اجتماعی نگاه می‌کند و به جای قضاوت بر اساس گذشته، با توجه به فرایند تکاملی جاری افراد و فرآیندها، به پیش‌بینی آینده می‌پردازد.

مناظره،گفتگو و میزگرد

Mods Doblin core Marc xml MarcIran xml