چکیده :
رفق و مدارا از جمله ارکان جامعه اخلاقی و اخلاق اسلامی می‌باشد که به سبب زیست اجتناب‌ناپذیر انسان در تعامل با دیگران، به عنوان راهکار دینی و کارآمد اجتماعی، موجب تسهیل در روابط می‌گردد.
سفارش مکرر به رفق و مدارا در آیات قرآن کریم، گفتار و کردار رسول‌الله(ع) و امیرمؤمنان(ع) مشاهده می‌شود که نتایجی نظیر افزایش روزی و برکت، گشایش سختیها، نیل به اهداف، سلامتی دین و دنیا، نیل به موفقیت و حکمت را به دنبال خواهد داشت.
این پژوهش درصدد است تا ضمن تبیین اهمیت رفق و مدارا در فرمایشات ثقلین به بیان پیشبرد، پیامد و کاربست آن در سیره نبوی(ص) و تطابق آن با حکومت علوی(ع) بپردازد و به این پرسشها پاسخ دهد که اولاً در سیره حکومتی پیامبر(ص) مهم‌ترین موارد رفق و مدارا کدام بوده است؟ ثانیاً رفق و مدارا در سیره حکومتی امام علی(ع) چه میزان تطابق و کاربستی را با سیره نبوی(ص) دارد؟ در این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن ارائه معنایی دقیق و جامع از مفهوم «رفق و مدارا» و مؤلفه‌های آن، با مطالعه منابع روایی و تاریخی معتبر فریقین، نوع زیست سازوارانه رسول‌الله(ص) با هفت گروه مختلف شامل «محاربان»، «باغیان»، «امتناع کنندگان از بیعت»، «مخالفان»، «توهین‌کنندگان»، «عاملان و قاصدان ترور» و «پیروان ادیان و مذاهب و اهل ذمه» بررسی شده و مهم‌ترین شیوه‌ها و دستورالعملهای ایشان در این موارد شناسایی و تبیین گردیده و میزان تطابق هریک از اینها، با رفق و مدارا در سیره حکومتی امام علی(ع) نیز بررسی شده است.
نتایج پژوهش بیانگر آن است که در تمامی موارد مذکور مشابه این نوع از مدارا و رفتار به مصداق روایت «حَذْوَ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ» را در سیره و حکومت امیرمؤمنان(ع) نیز شاهد هستیم.
friendship and tolerance are among the pillars of moral society and islamic ethics, which, due to the inevitability of human life in interaction with others, as an effective religious and social solution they facilitate relationships.
the frequent command to friendship and tolerance can be seen in the verses of the holy qur'an, the words and deeds of the messenger of god (pbuh) and the commander of the faithful (pbuh), which results such as increasing sustenance and blessings, overcoming hardships, achieving goals, the health of the religion and the world, and achieving success and wisdom.
this research tries, while explaining the importance of friendship and tolerance in the sayings of the two weighty people, to express its progress and its consequences, and its application in the life of the messenger (pbuh) and its compatibility with the alavi government and to answer these questions: firstly, what were the most important cases of friendship and tolerance in the government of the prophet (pbuh)? secondly, how much compatibility and application does friendship and tolerance in imam ali's (pbuh) government life have with the prophet's (pbuh) life? in this article, by using the descriptive-analytical method, while presenting a precise and comprehensive meaning of the concept of "friendship and tolerance" and its components, by studying authentic narrative and historical sources of the parties, the biological type of the messenger of god (pbuh) with seven different groups.
including "combatants", "rebels", "refusal of allegiance", "opponents", "insulters", "perpetrators and messengers of terror" and "followers of religions and sects and people of dhimma" have been examined and their most important methods and instructions in this cases have been identified and explained, and the degree of compatibility of each of these with friendship and tolerance in the government of imam ali (a.s.) has also been examined.
the results of the research show that in all the mentioned cases, similar to this type of tolerance and behavior, as an example of the narration of "hadzoo al-naal with the naal", we also witness in the life and rule of the amir of the faithful (a.s.).
نویسنده :
محمدسبحان ماهری قمی ، داود معماری ، محمدرضا پیرچراغ
منبع اصلی :
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_177808_43c15efe78fa1e1eb1fc82f4c7d5be9e.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق)- سال 1401- دوره 18- شماره 58- از صفحه 45 تا 63)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم نهج البلاغه سنت نبوی سیره علوی رفق و مدارا تسامح و تساهل
کلیدواژه‌ها [English]
The Holy Qur’an Nahj al-Balaghah the Sunnah of the Prophet Alavi way of life friendship and tolerance leniency