چکیده :
با ظهور مکتب فرمالیسم توسط زبان‌شناسان روسی، مباحثی چون آشنایی‌زدایی، برجسته‌سازی و هنجارگریزی در نقد صورتگرا مطرح شد که طی آن، شکل و ساختار سخن ادبی از دیگر سخن، متمایز می‌شود؛ امری که سبب شده تکنیک‌های هنری قرآن کریم بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
از این نظرگاه، قرآن با پرهیز از سخنان تکراری، کلیشه‌ای و ملال‌آور، دست به ابتکار زده و با جابه‌جایی، حذف و جایگزینی کلماتی خاص، توانسته تا با رمزآلود ساختن کلام و درنتیجه طولانی‌شدن فرایند ادراک، حس کنجکاوی را در مخاطب برانگیخته و وی را به کشف مفاهیم نهفته‌اش سوق دهد.
این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی نقش الفاظ در ایجاد هنجارگریزی به‌منظور القای مفاهیم خاص بپردازد.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ترکیب‌ها و هم‌نشینی‌های غیر عادی (تشبیه، تجسید، حس‌آمیزی و تناقض‌نما) و جابه‌جایی و جانشینی صورت‌های زبان (مجاز، استعاره)، منجر به خروج از هنجارهای دلالت و معنا گردیده و در نتیجه، فرایند ادراک پیام را با تأخیر مواجه نموده و زمینه تدبر در آیات را فراهم ساخته است.
همچنین در سوره‌های زخرف و دخان، هر دو نوع مبالغه، یعنی مبالغه وصفی و مبالغه در صیغه دیده می‌شود که در گسترش و سیلان معنای مورد نظر، مفید واقع شده است.
with the advent of formalism by russian linguists, topics such as defamiliarization, highlighting, and norm evasion were raised in formalist critique, during which the form and structure of literary discourse is distinguished from other discourses, something that caused the artistic techniques of the holy qur'an to receive more attention.
from this point of view, by avoiding repetitive, clichéd and boring words, the qur'an has taken initiative and by moving, removing and replacing certain words, it has been able to arouse curiosity in the addressees by making the words mysterious and as a result prolonging the perception process, lead him to discover its hidden concepts.
using a descriptive-analytical method, this research is intended to examine the role of words in creating norm evasion in order to induce specific concepts.
the results of the research show that unusual combinations and juxtapositions (similitude, corporealization, synesthesia and paradox) and displacement and replacement of language forms (allegory, metaphor) lead to departure from the norms of denotation and meaning, and as a result, cause delay in the process of perceiving the message and has provided the ground for contemplation on the verses.
similarly, in the sūrat al-zukhruf and sūrat al-dukhān, both types of exaggeration, i.e.
descriptive exaggeration and figurative exaggeration, are seen, which are useful in expanding and enhancing the desired meaning.
نویسنده :
علی شیخ جامی پشته‌ئی ، عباس گنجعلی ، سید مهدی نوری کیذقانی ، سید مرتضی حسینی
منبع اصلی :
http://jqr.isca.ac.ir/article_75890.html
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(پژوهش های قرآنی- سال 1403- دوره 29- شماره 110- از صفحه 5 تا 150)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
قرآن هنجارگریزی معنایی زخرف دخان
کلیدواژه‌ها [English]
Qur''an semantic norm evasion al-Zukhruf al-Dukhān
نوع منبع :
نمایه مقاله
,
کتابخانه عمومی