چکیده :
واژه دین در معنای کیش و آیین از مفاهیم بنیادین در آیات قرآن است که با توجه به تیرگی حوزه معنایی آن، مطالعات معناشناسی ضروری می‌نماید.
استنباط معنای غیرروشمند از این واژه در گذر تاریخ، سبب برداشت‌های غیرعلمی و نیز بروز کنش‌های افراطی از جانب باورمندان به دین مبین اسلام شده است.
در این نوشتار برآنیم با استفاده از روش معناشناسی ساختاری مؤلفه‌های معنایی واژگان مرتبط با واژه دین با نظر به بافت و روابط هم‌نشینی کلمات در آیات واکاوی شود تا فهم روشن‌تری از واژه مزبور در قرآن به دست آید.
بدین منظور در گام نخست ریشه آن در زبان‌های سامی و عربی جست‌وجو و سپس حوزه معنایی آن بر محور هم‌نشینی با تأکید بر روابط مکملی، اشتدادی و تقابلی واکاوی شد.
این پژوهش نشان می‌دهد، واژه دین در معنای کیش و آیین بیشترین ارتباط را به ترتیب با واژگان حنیف، فطرت، اسلام، احسان، شرک، وحدت، ملت ابراهیم و حرج دارا است.
افزون بر آن واژه دین در ترکیب وصفی هم‌نشین با ماده خَلُص، ماده قَیّم و ماده حق است.
بررسی زبان‌شناسانه واژه‌های هم‌نشین حاکی از ضرورت خوانش اخلاقی از واژه دین در قرآن است.
مطابق نتایج پژوهش، پاسداشت ارزش‌های اخلاقی مبتنی بر اخلاق فطری بر باور و عقیده افراد مُقدم است.
the term din (religion) in the contexts of belief and practice is among the fundamental concepts in the quran.
due to the complexity of its semantic scope, the study of semantics is necessary.
non-systematic interpretations of this term throughout history have led to unscientific interpretations and extremist actions by believers of islam.
in this discourse, we aim to employ the method of structural semantics to analyze the semantic components of terms related to din within the context and co-occurrences of words in the verses, in order to achieve a clearer understanding of the term's usage in the quran.
to achieve this, in the first step, we will explore its roots in semitic and arabic languages, and then its semantic domain will be investigated based on co-occurrence relationships, including complementary, contrastive, and intensified relationships.
this research demonstrates that the term din has the most significant associations, in order, with the terms monotheism, innate disposition, submission, excellence, polytheism, unity, the nation of abraham, and difficulty.
furthermore, the term din is found in adjectival combinations with the terms pure, lasting, and truth.
a linguistic analysis of co-occurring terms underscores the necessity of an ethical reading of the term din in the quran.
according to the research findings, the preservation of ethical values based on natural morality takes precedence over the beliefs of individuals.
نویسنده :
یاسر دلشاد ، محمدجواد عنایتی راد
منبع اصلی :
https://religion.mofidu.ac.ir/article_710059_9e927d05dbccf3a9e99805883b54df87.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(دین و دنیای معاصر- سال 1402- دوره 10- شماره 1- از صفحه 99 تا 125)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
دین حنیف اخلاق هنجاری اخلاق فطری اخلاق باور حقوق طبیعی همزیستی مسالمت آمیز
کلیدواژه‌ها [English]
Din Hanif Normative Ethics Natural Ethics Belief Ethics Natural Rights Peaceful Coexistence