چکیده :
بیان مسئله: رابطۀ زبان با ذهن و اینکه زبان انعکاس‌دهندۀ ذهن است، از موضوعات مهم مطالعات زبانشناسی شناختی است؛ «استعارۀ مفهومی» که خود از نتایج دانش زبانشناسی شناختی است، به این موضوع می‌پردازد.
این نوع استعاره در زندگی روزمرۀ مردم، جاری است و به‌کمک آن، مفاهیم انتزاعی، عینی و ملموس می‌شود.
در استعارۀ مفهومی، حوزۀ مفهومی مقصد که انتزاعی و مجرّد است با کمک تجربیات روزمره و به تأثیر از فرهنگ در حوزۀ مبدأ به‌صورت عینی تبیبن می‌شود.
«استعارۀ جهتی» که یکی از گونه‌های استعارۀ مفهومی است، با استفاده از جهت‌‌های مکانی (بالا، پایین، درون، برون، پیش، پس، سطح، عمق و...) بعضی از مفاهیم انتزاعی را مکانمند و فهم‌پذیرتر می‌کند.
تجربیات عرفانی، اغلب مسائل انتزاعی است و عارف با کمک زبان، آن را برای مخاطبان خود درک‌پذیرتر می‌کند.
روش: در این پژوهش، استعاره‌های مفهومیِ مثنوی معنوی با تکیه بر استعاره‌های جهتی، با تمرکز بر دفتر اول مثنوی معنوی بررسی و تحلیل می‌شود.
یافته‌ها و نتایج: مولانا در دفتر اول مثنوی با کمک‌گرفتن از جهت‌‌های مکانی، برخی از مفاهیم انتزاعی را به‌صورت عینی مفهوم‌سازی کرده است؛ ازجمله اینکه مقام معنوی در جایگاه بالا قرار دارد و اینکه تأثیر موسیقی، سخنان اولیا و تأثیرپذیری از این سخنان باعث رشد و حرکت رو به سمت بالا (تعالی) می‌شود و نیز شادی و آزادی، حرکتی به‌سمت بالا دارد؛ بنابراین مسائل مثبت و ایدئال، جهتی رو به بالا دارند.
غرور و سرمستی از مسائل منفی است که آنها نیز به بالا گرایش دارند.
درمقابل، ناشکری، خواری و حقارت که مسائل منفی است، به جهت پایین گرایش دارند.
تواضع و فروتنی که از ویژگی‌های مثبت اخلاقی است، برخلاف ویژگی‌های استعارۀ مفهومی، به‌سمت پایین می‌روند.
درون، بیرون، پس، پیش، عمق و سطح نیز از جهت‌‌های مکانی است که دردفتر اولِ مثنوی به‌صورت استعارۀ مفهومی به کار رفته است و در این مقاله بررسی، دسته‌بندی و تحلیل می‌شود.
statement of the problem: the relationship between language and the mind and the fact that language reflects the mind is one of the important subjects of cognitive linguistics studies.
the conceptual metaphor which itself is one of the results of cognitive linguistics deals with this issue.
in conceptual metaphor, the conceptual domain of the destination, which is abstract, is explained objectively with the help of everyday experiences and influenced by the culture in the source domain.
the directional metaphor, which is one of the types of conceptual metaphors, has spatial directions (up, down, inside, out, front, back, surface, depth, etc.), and makes some abstract concepts localized and more comprehensible.
mystical experiences are often abstract issues, and the mystic makes them more understandable to his audience with the help of language.
materials and methods: in this research, the conceptual metaphors of masnavi manavi are investigated and analyzed by relying on directional metaphors, focusing on the first book of masnavi manavi.
findings: in the first book of the masnavi, rumi conceptualized some abstract concepts objectively by taking help from spatial directions; for example, the spiritual position is in a high position and the influence of music, parents' words, and the impressionability of these words causes growth and upward movement (transcendence).
in addition, happiness and freedom have an upward movement; therefore, positive and ideal issues have an upward direction, pride, and intoxication, which are negative issues with an upward direction.
on the other hand, ingratitude, contempt, and humiliation, which are negative issues, tend downward.
humility, which is a positive moral characteristic, goes downwards, unlike the characteristics of conceptual metaphors.
inside, outside, after, before, depth, and surface are also spatial directions that are used as conceptual metaphors in the first book of masnavi, which have been studied, categorized, and analyzed in this study.
نویسنده :
هومان شاکری ، عبدالعلی اویسی کهخا ، عباسعلی آهنگر
منبع اصلی :
https://jpll.ui.ac.ir/article_27572_7e2733ae5808393097656a6a243427c2.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)- سال 1402- دوره 17- شماره 1- از صفحه 45 تا 68)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
زبانشناسی شناختی استعارۀ مفهومی استعارۀ جهتی عرفان دفتر اول مثنوی مولانا
کلیدواژه‌ها [English]
Cognitive Linguistics Conceptual Metaphor Directional Metaphor Mysticism the First Book of Maulana''s Masnavi