چکیده :
بخش اعظم مطالعات هنر، در طول تاریخ، در حول مفهوم زیبایی به‌مثابۀ مهم‌ترین کیفیت آثار هنری گردیده است و اگر هم گهگاه سخن از زشتی به میان آمده است غالباً به‌عنوانِ مفهومِ متضاد یا متناقض با زیبایی بوده است و نه بیش از آن.
اما در دو سدۀ اخیر آرام‌آرام تحقیقات به‌سمتِ مفهوم زشتی در عالم هنر نیز معطوف شده‌اند و خود این مفهوم، فارغ از نسبتش با زیبایی، محل توجه و تأمل قرار گرفته است، هرچند هنوز نمی‌توان از زیبایی‌شناسی زشتی به‌مثابۀ حوزه‌ای غنی در ذیل زیبایی‌شناسی به‌معنایِ عام آن سخن گفت.
ازاین‌رو، در جستار حاضر کوشیده‌ایم، با پرداختن به مهم‌ترین مسائل این حوزۀ تازه، به‌نحوی، درآمدی بر این حوزۀ پژوهشی عرضه کنیم.
زیرا، چنان‌که نشان خواهیم داد، زشتی کارکردهای مهمی در عالم هنر دارد و، بالتبع، نمی‌توان و نباید از آن به‌سادگی گذشت.
براین‌قرار، نخست به چیستی زشتی و انواع آن پرداخته‌ایم و سه نوع زشتی را از هم تمییز داده‌ایم: زشتی روان‌شناختی، زشتی زیبایی‌شناختی، و زشتی اخلاقی.
آنگاه به مسئلۀ مهم دیگر در این حوزه، یعنی کارکردهای بروز و ظهور زشتی در عالم هنر، پرداخته‌ایم.
به‌عبارتِ‌دیگر، تلاش کرده‌ایم ببینیم که هنرمندان به چه اهداف و اغراضی انواع زشتی -اعم از روان‌شناختی و زیبایی‌شناختی و اخلاقی- را در آثارشان ترسیم و تصویر می‌کنند.
و، درنهایت، نشان داده‌ایم که، همان طور که نمود زیبایی در آثار هنری کارکردهای خاص خود را دارد، ظهور زشتی نیز کارکردهایی دارد.
کارکرد زیبایی‌شناختی، کارکرد معرفتی، کارکرد روان‌شناختی، کارکرد اخلاقی، و کارکرد پروپاگاندیک از مهم‌ترین علل بروز زشتی در آثار هنری‌اند.
much of the study of art has historically revolved around the concept of beauty as the most important quality of works of art, and while ugliness has occasionally been spoken of, it has often been used as an opposite or contradictory concept of beauty, and no more.
but in the last two centuries, researches has gradually shifted to the concept of ugliness in the art world, and this concept itself, regardless of its relation to beauty, it has been focused and reflected on, although it cannot be speak of aesthetics of ugliness as a rich area under aesthetics in its general sense yet.
therefore, in the essay, we have attempted to provide an introduction to this field of research by dealing with the most important problems of this field.
in this way, we first have dealt with what ugliness is and what kinds of ugliness there are, and then have distinguished three types of ugliness: psychological ugliness, aesthetic ugliness, and moral ugliness.
then, we have turned to another important problem in this area, namely the functions of the emergence of ugliness in the art world.
and finally we have showed that, just as the appearance of beauty in works of art has its own functions, the appearance of ugliness also has its own functions.
aesthetic function, epistemological function, psychological function, moral function, and propagandic function are the most important causes of ugliness in works of art.