چکیده :
اغلـب شاعـران عـارف بـرای طـرح آمـوزههـای عـرفـانـی، از سـازۀ پــرسش بـلاغـی (rhetoric question) بهرهگرفتهاند.
کلیم کاشانی مشهور به خلّاقالمعانی ثانی (990-1061) یکی از مشهورترین غزلسرایان سبک هندی بااستفادهاز این شگرد زبانی، بنمایههای عرفانی از قبیل «دنیا، روح، استغنا، فنا، حسن، همّت، طلب، دل، وصل، صبر، حیرت، غیرت، معرفت، فقر، فنا، تقدیر، عشق، طایر مراد و...
» را در قالب پرسشهای بلاغی با مفاهیم ثانوی مختلف طرحکردهاست.
پرسش بلاغی با مفهوم ثانوی انکار و با درونمایههای عرفانی، در غزلیّات کلیم کاشانی، بیشترین سهم و کاربرد، یعنی (18/41%) را از آن خود کردهاست.
یکی از اصول اصلی عرفان عملی، این است که عارف برای اثبات حقیقت، لازماست به نفی تعلّقات دنیوی، بپردازد.
رسیدن به مرتبۀ حیرت، محصول نفی تعلّقات دنیوی است.
کلیم کاشانی پس از درک عظمت خداوند، با درک ناتوانـی خود، با طرح سؤالات بلاغی، به سرزنش خـویش و انتقاد از نابسامانـیهـای اجتماعـی پرداختهاست.
نگارندگان این مقاله، با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا، با هدف آشنایی هرچه بیشتر مخاطبین با آموزههای عـرفان عملی کلیم کاشانـی، بـه بررسی بنمایۀ عرفانی پرسشهای بلاغی در غزلیّات او، پرداختهاند.
بهکارگیری «صور خیال و ابزارهای ادبی اسلوب معادله، حسّامیزی، تلمیح، حسن تعلیل، و جناس» قالب پرسشهای بلاغی کلیم را فخیم جلوهداده است.
پرسشهای بلاغی با مفاهیم ثانوی «انکار، اعجاب، عجز و توبیخ» چهار ضلع اصلی بنمایههای غزلیّات کلیم کاشانی را تشکیلدادهاند.
most mystic poets use the form and template of rhetorical questions to present mystical lessons.
kalim kashani renowned for khallagh al-ma'ani the 2nd.
(990-1061) ah.
one of the most famous lyric poets of the indian style, using this linguistic and artistic style or important rhetorical construct, mystical thoughts such as the world, soul, charm, heart, independencemortality, attraction, sun, hassan, effort, glass cup, owl, poverty, cum, love, tayyar, murad ...
in the form of rhetorical questions with different secondary concepts.
the use of the kind of negation in the poems of kalim-e- kashani has the highest share and use (41.18%) for expressing mystical content.
one of the main principles of practical mysticism is that it is necessary for the mystic first to prove the truth, to negate the attachments.
surprisingly, the product is the negation of belongings.
kalim-e- kashani in his poems after understanding god's majesty by understanding his disability, has been raising rhetoric question to blame and criticize social hardship.
this paper, using the content analysis method, aimed to acquaint the audience with the lessons of practical mysticism of kalim-e- kashani, have examined the mystical content of rhetoric question in poems of kalim-e- kashani.
the use of illustrations and literary tools of allegory, association, hosne ta’lil and jenaas has made the poet's rhetoric question tight.
the rhetorical questions with the secondary meanings of denial, wonder, injustice and rebuke have formed the four main aspects of the themes of poems of kalim-e- kashani.
نویسنده :
غلامرضا هاتفی‌اردکانی ، سیّدحسین شهاب رضوی ، عزیرالله توکلی
منبع اصلی :
http://mysticism.sinaweb.net/article_689674_a9da215abb3c71fb428f788d9af60841.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(عرفان اسلامی (دانشگاه آزاد زنجان)- سال 1401- دوره 18- شماره 71- از صفحه 331 تا 352)
یادداشت :
بررسی پرسشهای بلاغی با بنمایههای عرفانی در غزلیّات کلیم کاشانی
کلیدواژه‌ها
استفهام بلاغت عرفان غزلیّات کلیم کاشانی
کلیدواژه‌ها [English]
tricks rhetoric mysticism poems Kalim-e- Kashani