چکیده :
«سیئه» از واژه‌های پربسامد قرآنی است که بیشتر در پیوند با حوزه معنایی «نافرمانی خدا» در نظر گرفته شده است حال آنکه کاربردهای فراوان دیگری هم در قرآن دارد که تاکنون با رویکرد جامع معناشناسانه بدان پرداخته نشده و جایگاه آن در نظام معنایی قرآن تبیین نگشته است.
در این پژوهش از روش معناشناسی ساختگرا استفاده شده است و با بررسی روابط مفهومی «سیئه» با دیگر مفاهیم به‌کاررفته در قرآن اعم از روابط مفهومی ترکیبی (همنشینی) و بدلی (جانشینی) به تحلیل معنایی این مفهوم و حوزه‌های معنایی آن پرداخته شده است.
با توجه به روابط همنشینی روشن می‌شود که در قرآن «سیئه» در دو حوزه معنایی «عمل بد با پیامد عقاب» و «پیشامد ناخوشایند» به کار رفته است.
بر محور جانشینی، «سیئه» در حوزه معنایی اول با «ذنب»، «منکَر»، «ظلم»، «فاحشه»، «خطیئه»، «فساد در زمین» و «کید» قرابت معنایی و با «حسنه»، «عمل صالح»، «خیر» و «بِرّ» تقابل معنایی دارد؛ و در حوزه معنایی دوم با «عذاب»، «ضرّ»، «مصیبه»، «هلاک»، «شرّ» و «خوف» قرابت معنایی دارد و در تقابل معنایی با واژه‌های «حسنه»، «رحمه» و «خیر» است.
در نتیجه این پژوهش مهم‌ترین مؤلفه‌های معنایی «سیئه» در هر دو حوزه معنایی حاصل شده و تعریفی جامع از آن در نظام معنایی قرآن کریم ارائه شده است.
sayyiʾah is one of the terms most frequently used in the qurʾān.
it mostly studied in the semantic field of ‘disobedience of god’, while there are many other usages in the qurʾān which have not been studied semantically yet, and the importance of its meaning has not been clarified.
in this study, considering sense relations between sayyiʾah and other concepts used in the qurʾān, including syntagmatic and paradigmatic relations, semantic fields of the term sayyiʾah has been analyzed by using a structural semantic method.
syntagmatic relations reveal that in the qurʾān, sayyiʾah has been used in two different meanings: ‘evil deed resulting punishment’ and ‘unpleasant accident’.
in the first semantic field, sayyiʾah has paradigmatic relation with ‘ḏanb’, ‘munkar’, ‘ẓulm’, ‘fāḥišah’, ‘ḫaṭiʾah’, ‘fasād’ and ‘kaid’ as well as semantic opposition with ‘ḥasanah’, ‘ṣāliḥah’, ‘ḫair’ and ‘birr’.
in the second semantic field, sayyiʾah has paradigmatic relation with ‘ʿaḏāb’, ‘ḍurr’, ‘muṣībah’, ‘halāk’, ‘šarr’ and ‘ḫauf’ as well as semantic opposition with ‘ḥasanah’, ‘raḥmah’ and ‘ḫair’.
as a result, the most important semantic components of sayyiʾah in the both semantic fields has been revealed as well as providing a comprehensive definition of sayyiʾah in the semantic system of the qurʾān.
نویسنده :
فاطمه عشقی؛ محمدعلی خوانین زاده؛ فاطمه سادات تهامی
منبع اصلی :
http://qhs.journals.isu.ac.ir/article_2718_abec25b6a9dcb7c872874fa12c41263e.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(مطالعات قرآن و حديث - سال 1399- دوره 13- شماره 2- از صفحه 271 تا 301)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم سیئه سوء معناشناسی ساختگرا روابط مفهومی
کلیدواژه‌ها [English]
The Holy Qurʾān Sayyiʾah (evil) Sūʾ (bad) structural semantics Syntagmatic and paradigmatic relations