چکیده :
مورخان بسیارى, پى درپى به موضوع شورش عباسیان به عنوان یکى از برجسته ترین ماجراهاى تاریخ صدر اسلام پرداخته اند.(2) با این همه, هنوز پاسخ هاى قانع کننده اى به بسیارى از پرسش هاى مربوط به این موضوع داده نشده است و هم چنان برگه هاى ناگشوده از این تاریخ پرحادثه, پیش روى محققان و پژوهشگران قرار دارد.
در این مقاله, با معرفى یکى از بزرگ ترین مبلغان این نهضت, بکیربن ماهان, سعى شده است نقش رهبرى وى در هدایت نهضت, ابتدا در کوفه و سپس در خراسان به طور دقیق ترى مورد توجه قرار گیرد و سیر وقایع در پرتو اطلاعاتى که منابع حول محور رهبرى و نقش ویژه او به دست داده اند (با تإکید بر کهن ترین منابع و مآخذ موجود), پیش روى خوانندگان قرار گیرد.
البته لازم به توضیح است که با مطالعه سرگذشت و نقش برگزیدگان و چهره هاى برجسته و به اصطلاح قهرمانان داستان, هرگز نمى توان به نمودارى درست و علمى از یک جنبش دست یافت, بلکه بیشترهواداران فرودست یک نهضت هستند که ضمن ایفاى نقش اصلى, ماهیت و مسیر کلى قیام را رقم مى زنند.
و متإسفانه منابع کهن و تاریخ نگارى سنتى همواره از بازشناسى انبوه فرودستان تن زده و تنها به بزرگان کم شمار پرداخته اند.
با وجود این, نگارنده قصد تبیین ماهیت قیام و بررسى, ابعاد مختلف آن را ندارد, بلکه درپى ارائه برخى نکات ارزشمندى است که تعقیب زندگى سیاسى بکیر به دست مى دهد.
با این امید که این تحقیق زمینه و تمهیدى باشد براى بررسى و پژوهشى جدىتر.
چکیده [english]
member of the encyclopedia of the world of islam.
many historians have researched about abbasides' rebellion, repeatedly, as one of the most important events of the early islam.
however,there are no convincing replies for numerous questions about this subject yet.
and there are still a lot for the researchers to find out about in this regard.
in this article, by introducing one of the greatest emissaries of this movement, bokayr b.
mahan, it has been tried to examine the role of his guidance and leadership, more exactly, first in kufeh and then in khorasan.
and after that it has been tried to acquaint the readers with the process of events according to the facts which the resources give us about the leadership and his special role (with an emphasis on the oldest sources).
it should be mentioned, of course that, it is never possible to get correct and scientific information of a movement, by studying the story and the so-called heroes of the story.
but in most cases these are the inferior supporters who play the basic role in a movement and determine its nature and its course.
in additian unfortunately the old sources and traditional historiography have always avoided to recognize the numerous inferior people and have just paid attention to few famous and recognized characters.
however, the writer does not want to clarify the nature of insurrection and examine its different aspects, but he tries to explaine some valuable points which can be obtained by following bokayr's political life.
by this article, the writer wishes to take the first step for a more serious research and examination.