چکیده :
مسألۀ اصالت وجود یا ماهیت، همانند سایر مسائل فلسفی، بر مبادی تصوّری ویژه‌ای ابتنا دارد.
در نگاه اوّل، مبادی تصوّری این مسأله عبارتند از: «وجود»، «ماهیت»، «اصیل» و «اعتباری».
مقالۀ پیش رو عهده‌دار بحث در باب دو مفهوم اخیر است.
در ابتدا به روش توصیفی و تاریخ فلسفه‌ای، تتبّع فراوانی در آثار پیشینیان انجام گرفت، امّا به جز سهروردی، صرفاً در آثار برخی متفکّران متأخّر، اشارات آگاهانه‌ای در باب ویژگی‌های مفاهیم اصیل و اعتباری یافت شد.
بنابر منطوق سخنان فیلسوفان، «اصیل» به معانی محقّق در خارج، قابل اشارۀ حسّی، منشأ آثار، اثر پذیر، مجعول بالذّات، موجود بالذّات و ...
است.
از آنجا که مفاهیم «اصیل» و «اعتباری» هماره متمّم یکدیگر به کار رفته‌اند، با لحاظ اطلاقات «اصیل»، معانی گوناگون مفهوم «اعتباری» نیز قابل فهم خواهند بود.
از مجموع سخنان صدراپژوهان و منتقدان ایشان چنین استنباط می‌شود که هر یک از مفاهیم «اصیل» و «اعتباری»، حائز سه معنای عام، خاص و أخص است.
برای دست‌یابی به این معانی، تمرکز بر سه شرط «تحقّق خارجی»، «منشئیت آثار» و «مجعولیت بالذّات» اهمّیت فراوان دارد؛ علاوه بر آن، بایستی تمایز مفاهیم «بالتّبع» با «بالعرض» و تقابل آنها با «بالذّات» را نیز لحاظ نمود.
like other philosophical issues, the issue of the fundamentality of existence is based on some special imaginary principles.
at the first glance, the imaginary principles of this issue are “existence”, “essence”, “fundamental”, and “conventional”.
this paper discusses the two later issues.
utilizing a descriptive and historical-philosophical method, a frequency analysis and survey on the earlier works were carried out, but except sohrevardi, merely in some works by some recent intellects, some deliberate references on the features of “fundamental” and “conventional” issues were made.
as defined by the philosophers, “fundamental” means the realized phenomenon in the exterior, the referable sensory, the origin of works, the effected, generated due to its own self, existent by himself, and son and so forth.
as the “fundamental” and “conventional” concepts have been used in a complementary way, given different applications of the word “fundamental” are taken into account, the word “conventional” would also take different meanings as well.
the sayings of those who study mullā sadrā and his critiques imply that each of the concepts of “fundamental” and “conventional” have taken on three general, specific, and the most specific meanings.
to get these meanings, focus on the three conditions of “the exterior fulfillment”, “the originality of works”, and “generatedness due to its own self” are of paramount significance.
moreover, the distinction between the concepts “consequentially” and “accidentally” and their oppositeness with “naturally” should be made.
نویسنده :
محمود هدایت افزا
منبع اصلی :
http://novin.isca.ac.ir/article_66625.html
پایگاه :
ذ:پایگاه مجلات
(پژوهش های عقلی نوین- سال 1397- دوره 3- شماره 5- از صفحه 75 تا 101)
یادداشت :
کلیدواژه ها:مجعول، منشأ آثار، بالذّات، حیثیت تقییدیه، بالعرض
کلیدواژه‌ها [English]:Generated, origin of works, naturally, mode of condiment, consequentially, accidentally