نقش تقابل‌ها در ساختار، بلاغت و زیبایی‌شناسی مثنوی (با تکیه بر دفتر دو دفتر اول)

نقش تقابل‌ها در ساختار، بلاغت و زیبایی‌شناسی مثنوی (با تکیه بر دفتر دو دفتر اول) | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

میانگین امتیازات:

امتیاز شما :

تعداد امتیازات :

نقش تقابل‌ها در ساختار، بلاغت و زیبایی‌شناسی مثنوی (با تکیه بر دفتر دو دفتر اول)

ویرایش اثر

پدیدآورندگان :

پورنامداریان, تقی (استاد پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران) (استاد راهنما رساله تحصیلی)
لاله معرفت (نویسنده)

وضعیت نشر :

ایرانداک ،

چکیده :

«تقابل»، یکی از فصول مشترک فقه اللّغه، فلسفه، منطق، کلام، بلاغت و زیبایی‏شناسی و زبان‏شناسی است. این اصطلاح مسیری پر فراز و نشیب را از یونان به ایران و... بیشتر

«تقابل»، یکی از فصول مشترک فقه اللّغه، فلسفه، منطق، کلام، بلاغت و زیبایی‏شناسی و زبان‏شناسی است. این اصطلاح مسیری پر فراز و نشیب را از یونان به ایران و سرزمین‌های عرب و از آن‏جا به غرب پیموده و دستخوش دگرگونی‏هایی در تعریف و انواع آن شده است. متون ادبی را می‏توان با توجّه به ساختارهایِ تقابلی آنها تحلیل و تبیین کرد. مثنوی مولانا جلال‏الدّین محمّد بلخی نیز متن ادبی کهنی است که تاکنون به معانی بلند آن توجّهی بسزا شده، ولی عناصر زیبایی‏شناسی آن، در زیر لایه معانی والای آن پنهان مانده است. یکی از این عناصر زیبایی‏شناسانه، ساختارهای متنوّع تقابلی مثنوی است که در حوزه زبان، معنی و بلاغتنمود می‏یابد و پیوندی ژرف میان معنا و بلاغت برقرار می‏سازد که بر انسجام متن می‎افزاید. عناصر متقابل مثنوی، اغلب ساختاری زنجیره‏وار دارند، این ساختارِ زنجیره‏ای بر اساس «تداعی» شکل می‏گیرد و این تداعی‏ها بیشتر بر عناصر روایی استوارند تا عناصر فراروایی. بازگشت‌های تداعی‎وار مولانا، «نظمِ» پریشان مثنوی را توجیه می‌کند. از هنرسازه‏های پنهان و ناپیدای مثنوی که بر اساس عنصر تقابل شکل گرفته است، «تقابل‌های همجوار» است که یکی از ویژگی‌های سبکی- بلاغی مثنوی است. این مجاورت با توجّه به نظریه علم معانی نحو در مثنوی توانسته است همسو با زمینه معنایی ابیات، در جهت القای غرض مولانا تأثیری روان‌شناسانه به مخاطب ببخشد. مقایسه بینامتنی تقابل‌های مثنوی نشان می‌دهد مولانا واژه‌ها را در محور همنشینی بیت به‌گونه‌ای قرار می‌دهد که با ایجاد سایه‌روشن‌های معنایی، دیگر عناصر بیت را فعّال و پویا می‌سازد؛ در حالی که این تقابل‌ها در آثارِ نظیر مثنوی، غیر‌نقشمند و خنثی‌ هستند. از سوی دیگر خلّاقیّت و نوآوری‌های مولانا در ایجاد تقابل‌های بدیع سبب آشنایی‌زدایی و ایجاد لذّت از این اثر شده‌است. شعر در وجود مولانا مَلَکه‌ای است که بی‌اندیشیدن به صنعت‎پردازی و تمرکز بر آرایه‎های بلاغی، بهترین صورت خود را عرضه می‌کند. در یک کلام، بلاغتِ تقابل‏ها، گذشته از تأثیر زیبایی‏شناسانه، پرورنده زمینه معنایی سخن نیز هست، به گونه‌ای که اَبَراندیشه ذهن مولانا در مثنوی بر اساس «تقابل» شکل گرفته است، چنان‏که مثنوی را می‎توان منظومه تقابلِ بنیادین خدا / بنده دانست.
کمتر

منابع دیجیتالی مرتبط :

نسخه PDF

کلید واژه اصلی :

مثنوی , , زبان و ادبیات فارسی , زنجیره‌هایِ تقابلی , تقابل‌های همجوار , علم معانی نحو , نوآوری‌های تقابلی , تقابل

صاحب محتوی:

پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک)

نویسنده :

لاله معرفت

زبان :

فارسی

منبع اصلی :

http://ganj.irandoc.ac.ir/articles/930044

جنس منبع:

متن

پایگاه :

پایان نامه های ایرانداک2

یادداشت :

پایان‌نامه . دولتی - وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری - دانشگاه خوارزمی.1395.دکترای تخصصی (PhD)

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

مشخصات کامل اثر

منابع مرتبط :

جودیت پلاسکو: فمینیسم، الهیات و عدالت (کتاب )بازشناسی سوژه های دیگر: الهیات شبانی فمینیستی و چالش هویت (کتاب )المرأة والعمل السياسي: قراءة في فكر وآراء المرجع الديني الشيخ الفياض (کتاب )فیض مسیحی و فضیلت بت پرستی: بنیاد الهیات اخلاق آمبروز [کتاب انگلیسی] (کتاب )حق تولد انسان: مجموعه‌ای از متون حقوق بشر [کتاب انگلیسی] (کتاب )نشأة النظام الأبوي (کتاب )در سایه اسلام: جنبش زنان در ایران [کتاب انگلیسی] (کتاب )کرامت انسانی و لیبرالیسم معاصر (کتاب )المرأة والدين والأخلاق (کتاب )عن المرأة والدين والأخلاق (کتاب )

ثبت نظر

ارسال

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

نقش تقابل‌ها در ساختار، بلاغت و زیبایی‌شناسی مثنوی (با تکیه بر دفتر دو دفتر اول) | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید