چکیده :
شیخ شهاب الدین سهروردی موسس حکمت اشراق، در رساله های متعدد داستانی، دیدگاه های خویش را به زبان هنر، رمز و نماد بیان کرده است.
لذا او را هنر-دانشمند می نامیم.
بررسی این نمادسازی ها نشان می دهد که سهروردی در زبان سمبلیک، روی آوردی سینوی دارد.
این روی آورد در سه مساله اساسی فلسفی قابل بررسی است: حواس ادراکی، مساله صدور، و کیهان شناسی.
در مساله ادراکات، ده حس ظاهری و باطنی توسط ده برج، ده بند، ده گور، ده پرنده، ده موکل، پنج حجره و پنج دروازه تمثیل شده اند.
در مساله صدور، عقول عشره با ده پیر خوب سیما، و عقل دهم با نماد پدر، استاد و عقل سرخ تجسم شده اند.
در مساله کیهان شناسی، افلاک توسط نه طبقه و رکوه یازده لایه، یازده کوه، پسران و آسیاها تصویر شده اند.
حواس ادراکی دهگانه، عقول عشره و افلاک نهگانه و یازده گانه، متفاوت با آرای سهروردی در حکمت اشراق و منطبق بر آرای شیخ الرییس بوعلی سینا است.
fleshing philosophical issues out by allegory, suhrawardi constitutes the founder of the illumination school.
and his allegorical issues are deemed avicennian all the way down the line, requiring us to point his other face out: avicennian suhrawardi.
i set forth three issues of sense perception, emanation, and cosmology which ever since aristotle’s age has captured the attention of philosophers.
in the field of sense perception, ten interior and exterior senses are allegorized by ten towers, ten wide straps, ten graves, ten flyers, ten wardens, five chambers and five gates.
in the theory of emanation, the ten separate intellects are allegorized by the ten old men, whereas the active intellect by the father, the master, and the red intellect.
in cosmology, the spheres are symbolized by nine shells, eleven layers of a basin, eleven mountains, sons, and mills.
ten sense perceptions, ten intellects, and nine or eleven spheres are modules of avicenna’s philosophy, forcing us to reckon suhrawardi as an avicennian sciartist.
all of these allegories allude to avicenna’s views.
that being the case, suhrawardi is reckoned as an avicennian sciartist writ large, due to encrypt avicenna’s stance by allegory, in lieu of his own illumationist views.