آداب شب و روز جمعه | کتابخانه مجازی الفبا

در ميان روزهاى هفته ، جمعه ويژگى خاصى دارد كه ما بخشى از آداب شب و روز جمعه را ذكر مى كنيم .فضيلت شب و روز جمعه :
از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت شده است كه : ((شب و روز جمعه بيست و چهار ساعت است و در هر ساعت ، حق تعالى ششصد هزار نفر را از جهنم آزاد مى كند.)) از امام صادق (عليه السلام ) نيز وارد شده است كه : ((هر كس ، مابين زوال (ظهر) روز پنج شنبه تا زوال روز جمعه بميرد، خداوند او را از فشار قبر پناه دهد.))
در روايات آمده است كه شب جمعه ، وقت استجابت دعاست . در روايتى ديگر آمده است كه چون شب جمعه مى آيد ماهيان دريا، از آب سر بيرون مى آورند و وحشيان صحرا، گردن مى كشند و حق تعالى را ندا مى كنند كه : پروردگارا ما را به گناه آدميان عذاب مكن ! از امام صادق (عليه السلام ) روايت شده كه : ((بپرهيزيد از گناه در شب جمعه ، كه عقوبت گناهان در آن شب مضاعف است ؛ چنانچه ثواب حسنات مضاعف است و هر كه معصيت خدا را در شب جمعه ترك كند، حق تعالى گناهان گذشته او را بيامرزد و هر كه در شب جمعه ، معصيتى را علانيه (علنى ) انجام دهد حق تعالى او را به گناهان جميع عمرش عذاب كند و عذاب آن آن گناه را بر او مضاعف كند.)) آداب شب جمعه :
1 - مستحب است كه در شب جمعه ذكر سبحان اللّه و اللّه اكبر و لا اله الااللّه را زياد بگويد.
2 - بسيار صلوات فرستادن در اين شب از مستحبات است . روايت شده است كه صلوات فرستادن در شب جمعه ، برابر است با هزار حسنه و محو مى كند هزار گناه را و بالا مى برد هزار درجه را. امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: ((چون عصر روز پنج شنبه مى شود، ملائكه از آسمان به زير مى آيند با قلمهاى طلا و صحيفه هاى نقره و به غير از صلوات بر محمد و آل محمد (صلى الله عليه و آله و سلم ) تا غروب جمعه چيزى نمى نويسند.))
3 - مستحب است كه انسان در آخر روز پنج شنبه استغفار كند به اين نحو: استغفر اللّه الذى لا اله الا هو الحى القيوم و اتوب اليه توبة عبد خاضع مسكين مستكين لا يستطيع لنفسه صرفا و لا عدلا و لا ضرا و لا حيوة و لا موتا و لا نشورا و صلى اللّه على محمد و عترته الطيبين الطاهرين الخيار الابرار و سلم تسليما.
4 - خواندن سوره هاى بنى اسرائيل ، كهف ، سه طس ، الم سجده ، يس ، ص ، احقاف ، واقعه ، حم سجده ، حم دخان ، طور، اقتربت ، جمعه در شب جمعه مستحب است . اگر فرصت ندارد، سوره واقعه و سوره هاى قبل از آن كه ذكر شدند را بخواند. از امام صادق (عليه السلام ) روايت شده كه : ((هر كه در هر شب جمعه ، سوره بنى اسرائيل بخواند، نمى ميرد تا به خدمت حضرت قائم (عليه السلام ) برسد و از اصحاب آن حضرت باشد.))
5 - مستحب است كه خواندن شعر در شب جمعه ترك شود.
6 - مستحب است كه انسان در شب جمعه ، در حق مؤ منين زياد دعا كند.
7 - مستحب است كه دعاهاى وارده را در شب جمعه بخواند. امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((هر كه در شب جمعه در سجده آخر نافله شام هفت مرتبه اين دعا را بخواند چون فارغ شود آمرزيده شده باشد و اگر در هر شب ، چنين كند بهتر است و دعا اين است :
اللهم انى اسئلك بوجهك الكريم و اسمك العظيم اءن تصلى على محمد و آل محمد و اءن تغفرلى ذنبى العظيم .
دعاهاى ديگرى نيز وارد شده است كه در مفاتيح الجنان و كتب دعا موجود مى باشد.
8 - خواندن دعاى كميل در شب جمعه نيز مستحب مى باشد.
9 - سزاوار است كه دعاى اللهم يا شاهد كل نجوى كه در شب عرفه خوانده مى شود، خوانده شود.
10 - مستحب است كه انسان در شب جمعه ، ده مرتبه بگويد: يا دائم الفضل على البرية يا باسط اليدين بالعطية يا صاحب المواهب السنية صل على محمد و آله خير الورى سجية واغفرلنا يا ذاالعلى فى هذه العشية
11 - مستحب است كه انسان در شب جمعه ، انار تناول كند و در انار خود ديگرى را شريك نكند. همچنين سزاوار است كه دستمالى در زير آن پهن كرده تا دانه اش را ضبط كند، سپس از آن بخورد.
12 - مستحب است كه انسان بين دو ركعت نافله صبح و فريضه صبح روز جمعه صد مرتبه بگويد: سبحان ربى العظيم و بحمده استغفر اللّه ربى و اتوب اليه .
13 - مستحب است كه در سحر و شب جمعه اين دعا خوانده شود: اللهم صل على محمد و آله وهب لى الغداة ....
14 - مستحب است كه چون صبح روز جمعه طالع مى شود، اين دعا را بخواند: اصبحت فى ذمة اللّه و...
15 - مستحب است كه پيش از نماز صبح جمعه سه مرتبه بگويد: استغفر اللّه الذى لا اله الا هو الحى القيوم و اتوب اليه در روايت است هر كس اين را بخواند، گناهانش گر چه بيشتر از كف دريا باشد، آمرزيده مى شود(19).آداب روز جمعه :
1 - مستحب است كه انسان در نماز صبح جمعه ، در ركعت اول ، سوره جمعه و در ركعت دوم توحيد را بخواند.
2 - مستحب است كه انسان بعد از نماز صبح جمعه ، پيش از آنكه سخن بگويد، اين دعا را بخواند تا كفاره گناهان او از جمعه تا جمعه ديگر باشد: اللهم ما قلت فى جمعتى هذه من قول او حلفت فيها من حلف او نذرت فيها من نذر فمشيتك بين يدى ذلك كله فما شئت منه اءن يكون كان و ما لم تشاءمنه لم يكن اللهم اغفرلى و تجاوز عنى اللهم من صليت عليه فصلواتى عليه و من لعنت فلعنتى عليه .
(بار خدايا هر چه گفته ام در اين جمعه از گفتارى يا هر سوگندى در آن خوردم يا هر نذرى در آن كردم ، خواست تو برابر همه آنهاست . هر كدام را كه بخواهى ، باشد، هست و هر كدام را نخواهى ، باشد، نباشد. خدايا بيامرزم و از من درگذر! خدايا هر كه را تو رحمت كنى رحمت او را بخواهم و هر كه را لعنت كنى ، لعنت او را جويم .)
3 - روايت است هر كه بعد از نماز ظهر و نماز صبح در روز جمعه و غير جمعه بگويد: اللهم صل على محمد و آل محمد و عجل فرجهم نمى ميرد تا حضرت قائم (عليه السلام ) را دريابد و اگر صد مرتبه اين صلوات را بخواند، حق تعالى شصت حاجت او را برآورد، سى حاجت از دنيا و سى حاجت از آخرت .
4 - مستحب است كه بعد از نماز صبح جمعه ، سوره الرحمن بخواند و بعد از: فباءى آلاء ربكما تكذبان بگويد: لا بشيى ء من آلائك رب اكذب (من به هيچكدام از نعمتهاى پروردگارم تكذيب ندارم .)
5 - شيخ طوسى رحمت اللّه فرموده كه سنت است بعد از نماز صبح روز جمعه صد مرتبه توحيد و صد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد و صد مرتبه استغفار كرده و هر يك از اين سوره ها را بخواند: نساء، هود، كهف ، صافات ، الرحمن .
6 - خواندن سوره احقاف و مؤ منين در روز جمعه ، مستحب است .
7 - خواندن سوره ((كافرون )) ده مرتبه قبل از طلوع آفتاب ، مستحب است .
8 - غسل جمعه ، استحباب زيادى دارد. همچنين مستحب است كه در موقع غسل كردن اين دعا را بخواند: اشهد اءن لا اله الا اللّه وحده لا شريك له و اشهد اءن محمدا عبده و رسوله اللهم صل على محمد و آل محمد واجعلنى من التوابين واجعلنى من المتطهرين .
وقت غسل جمعه از طلوع فجر تا زوال آفتاب (ظهر) است .
9 - شستن سر، با خطمى كه امان مى بخشد از پيسى و ديوانگى در روز جمعه مستحب است .
10 - گرفتن ناخن و شارب در روز جمعه مستحب است و فضيلت زياد دارد؛ روزى را زياد مى كند و از گناه پاك مى كند تا جمعه ديگر و امان مى بخشد از ديوانگى و خوره و پيسى . مستحب است كه انسان در حين اين عمل بگويد: بسم اللّه و بالله و على سنة محمد و آل محمد. در گرفتن ناخن ابتدا انگشت كوچك دست چپ را شروع كند و به انگشت كوچك دست راست ختم كند. همچنين در گرفتن ناخن هاى پاى خود چنين كند؛ پس ريزه هاى ناخن را دفن كند.
11 - استعمال بوى خوش و پوشيدن لباس پاكيزه در روز جمعه مستحب است .
12 - صدقه دادن در روز جمعه ، هزار برابر اوقات ديگر است .
13 - سزاوار است كه براى اهل و عيال چيز نيكو و تازه اى از ميوه و گوشت بخرد تا با آمدن جمعه شاد شوند.
14 - مستحب است كه انسان وقت ناشتا، انار بخورد و هفت برگ كاسنى پيش از زوال (ظهر) نيز بخورد. از امام موسى بن جعفر (عليه السلام ) روايت است كه هر كه يك انار در روز جمعه ، ناشتا بخورد تا چهل روز و اگر دو تا انار بخورد تا هشتاد روز و اگر سه انار بخورد تا صد و بيست روز دلش را نورانى گرداند و هر كه وسوسه شيطان از او دور گردد، معصيت خدا نكند و هر كه معصيت خدا نكند داخل بهشت مى شود.
15 - خوب است كه در روز جمعه خود را از كارهاى دنيا فارغ سازد و به آموختن مسائل دين مشغول شود. نه آنكه روز جمعه را به سير و گشت و تفرج در باغ ها، مصاحبت با اراذل و بى عاران ، مسخره گى ، عيب گويى مردمان خنده هاى قهقهه و خواندن اشعار، صرف كند.
16 - مستحب است كه انسان در روز جمعه ، هزار مرتبه صلوات بفرستد.
17 - زيارت حضرت رسول (صلى الله عليه و آله و سلم ) و ائمه طاهرين (عليهم السلام ) در روز جمعه ، ثواب دارد.
18 - رفتن به زيارت قبر پدر و مادر و اموات در روز جمعه فضيلت بسيار دارد.
19 - خواندن دعاى ندبه در صبح جمعه ، مستحب مى باشد.
20 - مستحب است كه انسان هنگام زوال شمس ، دعايى را كه محمد بن مسلم از حضرت صادق (عليه السلام ) روايت كرده است ، بخواند كه اول آن چنين است : لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و سبحان اللّه و الحمد لله الذى لم يتخذ ولدا و....
21 - خواندن نماز ظهر جمعه به سوره جمعه و منافقون و نماز عصر به سوره جمعه و توحيد مستحب است .
22 - خواندن دعاى ((اللهم هذا يوم المبارك )) از صحيفه كامله ، سوره قدر و دعاى عشرات در روز جمعه مستحب است.آداب معنوی 2000 عمل مستحب و مكروه- روح الله ولى ابرقوئى

پرسمان دانشجویی