ارشاد مادر بي نماز | کتابخانه مجازی الفبا

مادرم بر خلاف من نماز نميخونه چيكار كنم عذاب نكشم؟

پرسشگر محترم؛ مهمترين وظيفه ي شما تلاش براى آشنا ساختن مادرتان با نماز است که كارى بس ارزشمند و مورد پسند است. دعوت مردم به آشنايى با خداوند و عبادت او، از برجسته‏ترين و متعالى‏ترين امور است.
براى ترغيب و تشويق به نماز، در آغاز بايستى ببينيد آيا مادرتان از لحاظ شناختي و فکري داراي مشکل خاصي است، که در اين صورت با برطرف کردن آن به او کمک کنيد. و يا اينکه شايد به طور کلي شناخت و درک درستي نسبت به اصول دين که مسائلي عقلي هستند ندارد، که در اين صورت ابتدا بايد اين اصول عقلاني و زيربنايي را در او به طور صحيح و کامل درست نمود تا در نتيجه بتوان او را به سمت نماز که عبادتي مترقي و تمام است هدايت نمود. زيرا ديدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستى، انسان، معاد و... امورى است كه داراى نتيجه مستقيم بر عملكرد فرد است. بنابراين بايد به تقويت و اصلاح اين مبانى كوشيد.
اما اگر خلأ عمده‏اى كه موجب ترك نماز شده، مشكل فكرى در فلسفه نماز است به پر کردن اين خلأ فکري بپردازيد. البته اصلاح و تصحيح انديشه كار آساني نيست و نيازمند فرصتي طولاني و نيز استفاده از روش‏هاي اصولي و تدابير خردمندانه است.
شما بايد از راه هاي مختلف انگيزه ايشان را تقويت کنيد. براى نمونه بايد با زبانى خوش و همراه با محبت به وي تفهيم كنيد كه:
نماز نياز روحى و روانى هر انسانى است؛ زيرا آدمى بدون ياد خدا گم گشته‏اى حيران در ظلمت سراى جهان است. قرآن کريم مي فرمايد: «الا بذكر اللّه‏ تطمئن القلوب؛ (رعد، 28) تنها با ياد خدا دلها آرام مي گيرد» و هيچ چيز ديگري باعث آرامش دروني انسان نمي شود و بدون شک نماز يکي از بالاترين مصاديق ذکر و ياد خداست.
نماز دعوت كننده انسان به خير است. نمازهاى پنجگانه همانند چراغ‏هايى هستند كه در مسير طولانى و پيچ در پيچ و ظلمانى زندگى مسير انسان را مشخص مى‏سازند و او را به راه مى‏خوانند تا اسير ديو و دد نگردد و متاع خويش را به دزدان واننهد.
نماز زير بناى تشكيل جامعه اسلامى و تشكل آن است. هنگامى كه در ساعات معين همه مسلمانها رو به يك قبله مى‏ايستند و با اذكار و حركاتى معين به درگاه خدا عبادت مى‏كنند. عالى‏ترين هماهنگى عميق در پرتو عبادت الهى در مسلمانان شكل مى‏گيرد و...
نماز، عملى است كه در مجموعه عقيده توحيدى، داراى معنا و فلسفه است. پس در آغاز بايستى اين مجموعه شناخته شود تا نماز جايگاه خود را در ذهن و انديشه فرد باز نمايد.
در بينش توحيدى اسلام و ديگر اديان الهى، انسان موجودى است كه به سوى كمال و لقاى پروردگار در حركت است. «انا للّه‏ و انا اليه راجعون؛ از خدائيم و به سوى او باز مى‏گرديم». حال در اين مسير، ابزارهايى به مدد انسان مى‏آيد، تا او از فراموش كردن مسير و هدف باز دارد كه از مهم‏ترين آنها «نماز» است. «اقم الصلوة لذكرى؛ نماز را براى ياد من بپا دار».
آدمى بدون نماز راه را گم خواهد كرد. نمازهاى پنج گانه همانند چراغ‏هايي هستند كه مسيرى طولانى و پر خطر را روشن كرده‏اند تا كسى راه را گم نكند و به بيراهه و سقوط كشانده نشود.
آنچه كه موجب مى‏گردد و برخى از نماز، رويگردان باشند و يا نسبت به آن تساهل كنند، ندانستن فلسفه نماز و يا دركى غلط از آن است. برخى چنين مى‏پندارند كه نماز انسان، نيازى را از خداوند برطرف مى‏كند كه البته خيالى واهى است. خداوند نيازى به هيچ مخلوقى ندارد. ازاين‏رو آنچه كه به عنوان عبادات بر آن تأكيد شده، جملگى در جهت كمال انسان است. نماز داراى آثار و فلسفه‏هاى متعدد ديگرى نيز هست كه بايد با مطالعه در اين زمينه سعى كنيد آمادگى بيشترى براى مقابله با چنين افكارى در خود پديد آوريد.
دوست خوبم!
رفتار شما با مادرتان نيز بايد به گونه‏اى باشد كه تحت تأثير اخلاق، عواطف و نحوه برخوردتان قرار گيرد و به افكار و انديشه‏هاى شما - به عنوان يك فرد نماز خوان مذهبى - علاقه‏مند شود و با نفوذ در قلب و دل او، بتوانيد تغييرى در فكر وانديشه وى ايجاد كنيد. در واقع يكى از بهترين راههاى جذب ايشان به طرف امور معنوى از جمله نماز، ايجاد رابطه‏ى دوستانه و صميمى، با حفظ شأن و منزلت او است. لذا سعي کنيد به مادر خود، بسيار محبت کرده، محاسن او را بزرگ بشماريد و بيان کنيد.
راه ديگر اين است که كتاب‏هايى كه در اين زمينه تأليف شده است مانند كتاب «راز نماز از آقاى محسن قرائتى» يا كتاب «از ژرفاى نماز از آيت‏الله خامنه‏اى» و... را برايشان تهيه كنيد تا با مطالعه اين کتاب ها سطح آگاهى او نسبت به نماز و اهميت آن و نقش آن در زندگى انسان بيشتر شود.
سوم اين كه سعي كنيد دست روى نقاط ضعف او نگذاريد. بلكه جنبه‏هاى مثبت او خصوصا كارهايى كه مربوط به نماز مى‏شود و هر رفتارى كه او براى نماز انجام مى‏دهد را مورد توجه قرار دهيد تا كم كم علاقه‏ او به نماز بيشتر شود.*همچنين توجه به نکات زير مي تواند کارساز باشد:
1. از سرزنش كردن ايشان به شدت اجتناب كنيد؛ زيرا هر چه سرزنش زيادتر شود آتش لجاجت شعله ورتر مي گردد؛ و مهمتر اينکه مادر شما حق بزرگي به گردن شما دارد و نبايد با تندي و سرزنش، موجب تضييع حقوق ايشان شويد.
2. كارهاي مثبت او را با اعمالي همچون بوسيدن دست و هديه گرفتن بزرگ کنيد.
3. سعي کنيد با اقوام و دوستاني که مؤمن هستند، بيشتر ارتباط داشته باشند.
4. در حق ايشان دعا كنيد و از خدا بخواهيد كه او را در مسير صحيح هدايت كند.
5. بر اساس آيات و روايات اهميت و ماهيت نماز را از ديدگاه قرآن و معصومين (عليهم السلام) بيان نمائيد. (1)
6. ياد آوري نمائيد که اگر بر فرض خواندن نماز، واجب نباشد و يا کار درستي نباشد؛ آنهايي که نماز مي خوانند در برابر آنهايي که نماز نخوانده اند چيزي را از دست نداده اند (چون به غير از مدت کوتاهي که در روز براي نماز گذاشته اند مانند بقيه مردم از اين دنيا بهره برده اند)؛ اما اگر آنچه را که نماز خوانها مي گويند درست باشد (که قطعا نيز همينگونه است) کسانيکه نماز خوانده اند نجات يافته اند و آنهايي که نماز نخوانده اند چيزي جز هلاکت و نابودي ابدي نسيبشان نخواهد شد.
7. بيان تأثيرات منفى ترك نماز با استفاده از روايات بيان شده توسط اهل بيت (عليهم السلام) در اين زمينه بسيار موثر است. به خصوص اگر به روش غيرمستقيم ارائه گردد و موجب تنبه و موعظه كردن را فراهم سازد. (2)
8. هر از چند گاهي (همچون شب هاي جمعه) سري به قبرستان و گذشتگان بزنيد و به ايشان گذر عمر و مرگ و بيهوده نبودن جهان هستي را ياد آور شويد که اين امر علاوه بر اينکه تاثير بسزايي در کاهش روحيه تکبر و غرور دارد انسان را به فکر و عبرت اندوزي فرو خواهد برد.
9. از اتفاقات پيراموني خود جهت راهنمايي وي استفاده كنيد به عنوان مثال شنيدن خبر مرگ ناگهاني دوستان و آشنايان و فاميل، معمولا بسيار بر روي افراد تاثير مي گذارد و شما مي توانيد در چنين موقعيت هايي متذکر شويد که مرگ معلوم نيست چه موقع به سراغ ما بيايد و چه بسا فرصت جبران گذشته را به ما ندهد و اگر ما دست خالي به ان دنيا برويم سرنوشت بسيار بدي پيدا خواهيم کرد ؛ پس چه خوب است تا زنده ايم فرصت را غنيمت شمرده و براي خود ره توشه اي ذخيره نمائيم.
10. از داستانهاي عبرت آموز بهره بگيريد كه مي توانيد به كتابهاي ذيل مراجعه نمائيد.
* داستانها و حکايتهاي نماز (يک) - مؤلف: رحيم کارگر محمدياري- ناشر: ستاد اقامه نماز
* داستان نماز عارفان - مؤلف: سيد مهدي شمس الدين - ناشر: ستاد اقامه نماز
* بهترين پناهگاه - مؤلف: رحيم کارگر محمدياري - ناشر: ستاد اقامه نماز
11. از اصول و عقايدي که تا کنون نسبت به آنها پايبندي خود را حفظ نموده بهره کافي را ببريد مثلا ممکن است وي ارادت خود را نسبت به امام حسين عليه السلام حفظ کرده باشد لذا شما مي توانيد با بيان داستان عاشورا بگوئيد كه ايشان در بدترين شرايط، در اول وقت نماز خواند پس چه جوابي به امام خواهيم داشت اگر از ما بپرسد که من در چنين شرايطي نمازم را ترک نکردم چرا تو که ادعاي محبت من را داري با وجود آرامش و تمامي امکانات رفاهي نمازت را نمي خواندي؟
و يا ممکن است کسي چون به شفاعت معصومين (عليهم السلام) اعتقاد دارد بگويد که ما چون شيعه هستيم هر کار بکنيم بالاخره مورد شفاعت ائمه عليهم السلام قرار مي گيريم و بهشتي مي شويم! در پاسخ به وي بگوئيد: امام صادق عليه السلام در آخرين لحظات مرگ خود دستور داد تمامي خويشاوندانش را جمع نمودند و به انها فرمود «ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة» بشفاعت ما نخواهد رسيد كسى كه نماز خود را سبك شمارد. (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏47، ص: 8)
12. تلاش كنيد از نماز بزرگان و شخصيت‏ها نخبه هاي علمي، فرهنگي و ورزشي در نزد ايشان صحبت كنيد؛ مثلًا حضرت على (عليه السلام) با همه شخصيت و گرفتارى‏هايى كه داشتند، چگونه و با چه اشتياقى به اقامه نماز مى‏پرداختند. همچنين گرايش رجال بزرگ سياسى، علمى همچون شهيد رجايي ، شهيد بابايي و... به نماز را، به ايشان گوشزد كنيد.* در پايان جهت رسيدن به نتيجه مطلوب و عملي شدن آنچه تا کنون گفته شد نکاتي را حتما بايد لحاظ نمائيد:
1- دعوت به نماز و مطالب مندرج در اين نوشتار برنامه هايي عملي مي باشد که پياده نمودن آنها نياز به صبر، حوصله و زمان مي باشد. بنابراين تمامي آنچه گفته شد را به عنوان يک مقاله و يا مطلب علمي نبايد يكجا مطرح كرد بلكه هر كدام از اين موارد را به تناسب موقعيت و در فرصتهاي مناسب به مرور زمان پياده شود.
2- در هيچ يك از مراحل گفته شده از برخورد نيك و ملاطفت آميز و احترام نهادن دور نشويد. اگر رابطه شما با مادرتان اكنون به جبهه گيرى و حساسيت نشان دادن و صف آرايى منتهى شده است براى مدتى سكوت كرده و حرفى به او نگوييد و به دنبال اجراى روش غيرمستقيم باشيد و به شكلى از همكارى افراد ديگر بهره مند شويد.
3- به شخصيت او به خصوص در جمع، احترام بگذاريد و به هيچ وجه به وى امر و نهى نكنيد.
4- کسي که ديگران را به نماز خواندن دعوت مي‌کند اعم از پدر و مادر و خواهر و برادر و دوست و مربي و معلم و... بايد خود اهل نماز باشد و به آن اهميت بدهد مثل خواندن نماز به جماعت و در اول وقت، به گونه‌اي که اين اهميت دادن به نماز در اخلاق و رفتار وي اثر گذاشته باشد. اگر دعوت کننده به نماز خودش يک فرد بي نظم و ناموفق در کار خود، بي اهميت به مسائل بهداشتي و... باشد، مسلماً دعوت او به نماز تأثير چنداني نخواهد داشت.
پيروز و موفق باشيد.*پي نوشت ها
-------------
(1) نماز در آيات قرآن و روايات اهل بيت عليهم السلام جايگاه ويژه اي دارد که به برخي از آنها اشاره مي نمائيم
الف: نماز در آيات
- به‏پاداشتن نمازهاى يوميّه، موجب پوشش گناهان:
وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى‏ لِلذَّاكِرينَ (هود : 114)
در دو طرف روز، و اوايل شب، نماز را برپا دار؛ چرا كه حسنات، سيئات(و آثار آنها را) از بين مى‏برند؛ اين تذكّرى است براى كسانى كه اهل تذكّرند!
- به پا داشتن نماز، از موانع حُزن و اندوه در آخرت:
إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ ) البقرة : 277)
كسانى كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند و نماز را برپا داشتند و زكات را پرداختند، اجرشان نزد پروردگارشان است؛ و نه ترسى بر آنهاست، و نه غمگين مى‏شوند.
- نماز ذكر و ياد خداوند است.
إِنَّني‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني‏ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري (طه : 14)
من«اللَّه» هستم؛ معبودى جز من نيست! مرا بپرست، و نماز را براى ياد من بپادار!
- تنها با ذكر و ياد خدا دلها آرامش مى‏يابد!
الَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (الرعد : 28)
آنها كسانى هستند كه ايمان آورده‏اند، و دلهايشان به ياد خدا مطمئن(و آرام) است؛ آگاه باشيد، تنها با ياد خدا دلها آرامش مى‏يابد!
- نماز (انسان را) از زشتيها و گناه بازمى‏دارد.
اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ (العنكبوت: 45)
آنچه را از كتاب (آسمانى) به تو وحى شده تلاوت كن، و نماز را برپا دار، كه نماز(انسان را) از زشتيها و گناه بازمى‏دارد، و ياد خدا بزرگتر است؛ و خداوند مى‏داند شما چه كارهايى انجام مى‏دهيد!
- نماز بهترين كمك كار انسان در برابر مشكلات.
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرينَ (البقرة: 153)
اى افرادى كه ايمان آورده‏ايد! از صبر (و استقامت) و نماز، كمك بگيريد! (زيرا) خداوند با صابران استب: نماز در روايات
- اولين چيزي كه در قيامت بر آن محاسبه مي شود نماز است.
پيامبر خدا (صلي الله عليه و اله) فرمود: بهترين واجبات پس از شناخت (خدا) نماز است. نماز نخستين چيزى است كه بنده را براى آن مورد حساب قرار مى‏دهند، اگر پذيرفته شد ساير اعمال نيز پذيرفته مى‏شود و اگر پذيرفته نشد بقيّه اعمال نيز پذيرفته نمى‏شود. (الكافي ج‏3 ص 268 )
- نقش نماز در دين همچون ستون خيمه است.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: نقش نماز، چون نقش ستون خيمه است، چون ستون استوار ماند، طنابها و ميخها و پوشش پايدار مى‏ماند و اگر ستون بشكند نه طنابى و نه ميخى و نه پوششى باقى مى‏ماند . (پيام پيامبر، ترجمه‏فارسى، ص: 667)
- نماز شوينده گناه است.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: «وصف نمازهاى پنجگانه چون وصف رود پر آب جارى بر در (خانه) كسى از شماست كه هر روز پنج بار در آن (خود را) مى‏شويد. (پيام پيامبر، ترجمه‏فارسى، ص: 667)(2) پيامدهاي منفي دنيوي و اخروي ترک نماز از لسان روايات
- ترك نماز، از عوامل جهنّمى شدن آدمى:
يكي از سؤال هايي كه بهشتيان از جهنميان مي پرسند در خصوص علت جهنمي شدن آنها مي باشد كه آنها ريشه و علت اصلي چنين عقوبتي را ترك نماز مطرح مي نمايند .
خداوند متعال اين مكالمه را چنين بيان داشته :
في‏ جَنَّاتٍ يَتَساءَلُونَ (40) عَنِ الْمُجْرِمينَ (41) ما سَلَكَكُمْ في‏ سَقَرَ (42) قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ (43) (سوره المدثر)
آنها در باغهاى بهشتند، و سؤال مى‏كنند... (40) از مجرمان: (41) چه چيز شما را به دوزخ وارد ساخت؟!» (42) مى‏گويند: «ما از نمازگزاران نبوديم، (43(
- اعراض كننده از نماز؛ در دنيا زندگي پرمشقتي داشته و در قيامت كور محشور مي شود .
خداوند متعال نماز را به عنوان ذكر و ياد الهي معرفي نموده و بيان داشته است : وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري (طه: 14) «و نماز را براى ياد من بپادار!» و در آيات ديگري از قرآن براي اين ذكر و ياد خدا ويژگي هايي مطرح نموده است از جمله اينكه يا ذكر و ياد الهي است كه دلها آرام مي گيرد أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (الرعد : 28) «آگاه باشيد، تنها با ياد خدا دلها آرامش مى‏يابد!» و در آيه ديگر تصريح نموده هركس از ياد الهي رويگردان شود زندگي سختي داشته و در قيامت كور محشور مي شود آنجا كه مي فرمايد : وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى‏ (طه : 124) «و هر كس از ياد من روى گردان شود، زندگى (سخت و) تنگى خواهد داشت؛ و روز قيامت، او را نابينا محشور مى‏كنيم!»
بنا بر آنچه در اين آيات الهي ذكر گرديده كسيكه نماز نمي خواند علاوه بر از دست دادن آرامش در اين دنيا؛ زندگي سختي داشته و در قيامت كور محشور مي شود.
- بي نماز در حقيقت دين ندارد.
بَيْنَ الْعَبْدِ وَ بَيْنَ الْكُفْرِ تَرْكُ الصَّلَاةِ
فاصله بين بنده و كفر ترك نماز است (جامع الأخبار، ص: 74) (پيام پيامبر، ترجمه‏فارسى، ص: 665)
- بي نماز خود را از ياري خداوند محروم مي كند.
كسيكه نماز مي خواند در هر نمازي با گفتن «اياك نعبد و اياك نستعين » (پروردگارا فقط تو را مي پرستيم و فقط از تو ياري مي جوييم ) از خداوند طلب ياري مي جويد اما بي نماز خود را از اين ياري محروم مي نمايد .
- ترك نماز موجب باطل شدن اعمال نيك انسان مي گردد :
رسول خدا صل الله علي وآله فرمودند : مَنْ تَرَكَ صَلَاتَهُ حَتَّى تَفُوتَهُ مِنْ غَيْرِ عُذْرٍ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ‏
كسيكه بدون دليل نمازش را رها كند تا اينكه قضا شود بدرستيكه اعمالش را باطل كرده است (جامع الأخبار، ص: 73)
- شيطان بر تارك الصلاه مسلط شده و او را دچار گرفتاريهاي بزرگ مي كند.
رسول خدا صل الله علي وآله فرمودند: لَا يَزَالُ الشَّيْطَانُ يَرْعَبُ مِنْ بَنِي آدَمَ مَا حَافَظَ عَلَى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ- فَإِذَا ضَيَّعَهُنَّ يَجْتَرِئُ عَلَيْهِ وَ أَوْقَعَهُ فِي الْعَظَائِمِ‏
همواره شيطان از بني آدم گريزان است مادامي كه بر نماز هاي پنج گانه محافظت مي نمايد اما هنگاميكه آنها را ضايع نمايع بر او جرأت پيدا كرده و او را دچار گرفتاريهاى بزرگ مى‏كند. (جامع الأخبار، ص: 74)

پرسمان دانشجویی