کسب شخصیت | کتابخانه مجازی الفبا

مي خواهم بدانم چگونه بايد رفتار كنم تا ديگران روي حرف من حساب كنند و فرد با شخصيتي باشم؟

دانشجوی محترم آغاز ارتباطتان با این مرکز را تبریک می گوییم و امیداواریم که پاسخ های ما راهگشای شما باشد و همچنان این مرکز را امین خود بدانید.
در رابطه با سوال شما یعنی با شخصیت و محترم بودن، آنچه که قابل طرح می باشد، این است که در رفتار با دیگران هر قدر انسان دارای «صفای باطن و رفتار نیکو» باشد به همان میزان در نظر دیگران پذیرفتنی تر و زیباتر جلوه می کند و به همان اندازه مورد احترام و پذیریش دیگران قرار خواهد گرفت. در برخی از روایات، معصومین (ع) به طهارت درونی اشاره شده است، به عنوان مثال امام حسن مجتبي (عليه السلام) در روايتي خطاب به يکي از يارانش مي فرمايد: اگر مي خواهي بين قوم و قبيله، عزيز باشي و بي سلطنت و دولت، مهابت و ابهت داشته باشي، از ذلت معصيت و گناه خارج شو و در عزت اطاعت از او داخل شو (منتهي الآمال، شيخ عباس قمي، ج1، ص437، انتشارات هجرت).
همچنین روایات زیادی هم بر طهارت در رفتار تاکید دارند که مباحث آن تحت عنوان آداب معاشرت و اخلاق نیکو مطرح می گردد. بنابر اين اگر انسان در راه بندگي خداوند قدم بردارد و نور تقوا و معرفت پروردگار در دلش روشن گردد، داراي ابهت حقيقي و ريشه دار مي گردد و در اين حال اگر در برخورد با مردم خوش اخلاق و مهربان باشد و سختگيري بي مورد و نا بجا نداشته باشد و شکيبا و بردبار باشد و در امور، رعايت جانب اعتدال و حد وسط را بنمايد( آداب معاشرت و خوش خلقی)، حتما در نظر انسانها با وقار و با شخصیت جلوه خواهد نمود و از نظر آنها قابل احترام و مورد پذیرش می باشد.
اما اشکال کار اين است که گاهی ما مي خواهيم اين ابهت و جلال را به طور ساختگي و بدون مايه هاي دروني و معنوي به خود ببنديم و از ديگران توقع داريم به چشم عظمت و بزرگي به ما نگاه کنند. که این جایگاه اجتماعی یا به وجود نمی آید و یا اینکه ماندگار نخواهد بود. پس بايد بکوشيم از طرفي در پرتو تقوا و عمل صالح و بندگي حقيقي ابهت اصيل و ماندگار را به دست آوريم و از طرفي ديگر در رفتار و برخورد با مردم حد اعتدال و ميانه را رعايت کنيم تا در دل ديگران جا داشته باشیم. آداب معاشرت
پرسشگر محترم اکنون پس از این مقدمه کوتاه که پایه های به دست آورن شخصیت و جایگاه اجتماعی را نشان می داد به بخش دوم آن یعنی آداب معاشرت که (پس از صفای باطن) در برخورد با افراد اجتماع بسیار مهم می باشد می پردازیم.
در اجتماع براى تنظيم روابط اجتماعى انسانها آداب و وظايفى وجود دارد که پايه آن بر ايمان به خدا و تقويت روح فضيلت و انسانيت قرار دارد. بنابراين شناخت اين آداب در مرحله عمل و توانايى ايجاد ارتباط مناسب با قشرهاى مختلف جامعه از اهميت بسيارى برخوردار است.
اميرمؤمنان در يك دستور، خطوط كلى آداب معاشرت در مرحله عمل را اين چنين بيان مى ‏كند: خويشتن را ميان خود و ديگران ميزان قرار ده؛ آن چه را براى خود مى‏خواهى، براى ديگران بخواه و آن چه را براى خود خوش نمى‏دارى، براى ديگران نيز خوش مدار. به كسى ستم نكن، چنانكه دوست ندارى به تو ستم شود و به ديگران نيكى كن همان‏گونه كه دوست‏دارى به تو نيكى شود(نهج‏البلاغه، نامه 31، بند 28).
همان طور که از این روایت بر می آید اساس روابط صحیح اجتماعی، داشتن یک رابطه ی متقابل می باشد که در آن انسان آنچه را برای خود می پسندد باید برای دیگران نیز بپسندد و بر عکس. البته آداب معاشرت در مرحله عمل، بحث بسيار گسترده‏اى است كه اين نامه گنجايش آن را ندارد. ما فقط به طور خلاصه مواردى از آنرا در اينجا ذكر مى ‏كنيم:1ـ احترام به ديگران: احترام به معنى عدم تجاوز به حقوق آنان است كه شامل احترام به جان، مال، ناموس و آبروى آن‏ها مى‏شود. پيامبر اسلام(ص) در حديثى فرمودند: مسلمان كسى است كه مردم از دست و زبان او در آسايش باشند، يعنى در رفتار و گفتار خود هيچ زيانى به ديگران نرساند و ....2ـ سلام و احوالپرسى: شايسته است يك مسلمان هنگام ديدار برادران دينى خود، با سلامى آرامش بخش و شادى آفرين، آنان را شاد و مسرور سازد و به اين وسيله روابط اجتماعى خود را تحكيم بخشد.3ـ زيبايى كلام: ما در سخن گفتن با ديگران دو وظيفه داريم؛ اول: سخنان خوب بگوييم و از سخنان زشت و خلاف ادب پرهيز كنيم. دوم: خوب و زيبا سخن گفتن: گاهى انسان سخنان خوبى دارد ولى آن‏ها را درست بيان نمى‏ كند. چنانچه شاعر گويد: هر سخن جايى و هر نكته مكانى دارد. به همين جهت در روايات بسيار سفارش شده كه قبل از سخن گفتن، كاملاً فكر كنيد تا نسنجيده سخنى نگوييد.4ـ مزاح و شوخى: مزاح و شوخى چون باعث خنده و شادى مى‏شود يكى از بهترين عوامل آرامش روانى و رفع خستگى روحى محسوب مى ‏شود و سبب ايجاد پيوند دوستى بين افراد مى‏گردد. پيامبر خدا و اهل بيت او نيز اهل مزاح و شوخى بوده‏اند و براى رفع خستگى و كسالت افراد از آن استفاده مى‏كردند ولى آداب و قوانين خاصی هم براى آن قرار داده‏اند. آنها به گونه ای مزاح می کردند که اولاً: باعث آزار و اذيت طرف مقابل نشود، ثانيا: غيبت يا تمسخر مسلمانى در آن نباشد. ثالثا: هیچ گاه در شوخی کردن زیاده روی نمی کردند. شوخى ممكن است مثل هر گفتار يا رفتار ديگرى، از اعتدال خارج شود و به عملى غير اخلاقى بدل گردد. به عنوان نمونه، ممكن است به سبُكسرى، بى شرمى و گستاخى بياميزد و يا به تحقير و بدگويى و ناسزا آميخته گردد. همچنين، گاه اتّفاق مى افتد كه همان شوخى لطيف و شادى بخش هم از حدْ خارج شود و به بيهودگى يا زياده روى بينجامد كه در اين صورت نيز كارى ناپسند خواهد بود. پيشوايان ما بارها تذكّر داده اند كه: شوخىِ زياد، آبرو، وقار و احترام اجتماعى انسان را مى برد.(الكافى، ج 2، ص 665) براى انسان، دشمن مى تراشد. (غررالحكم، حديث 7126 و 8930) زياده روى در شوخى، موجب حماقت می شود(همان، حديث 1184) که در این صورت هيبت و وقار شخص لكه‏ دار می شود و ارزش او را در بين مردم پايين می آید.5ـ رعايت شئون اجتماعى مانند: پاكيزگى، داشتن ظاهری مرتب و آراسته، احترام به بزرگترها، نظم و انضباط، وفاى به عهد، رازدارى، صداقت، مهربانى و گذشت كه ميزان نفوذ انسان را در ديگران بالا مى ‏برد.
موفق باشید

پرسمان دانشجویی