خدايا از زندگي خسته ام | کتابخانه مجازی الفبا

خدايا... ديگر زمينت بوي زندگي نميدهد...خسته ام خسته خسته تمومش كن...

پرسشگر گرامي از اينكه اين مجموعه را براي مكاتبه‌ انتخاب كرده ايد متشكريم و اميدواريم كه راهنمائي هاي ما بتواند راهگشاي زندگي شما باشد؛ اما اگر شما مسائل تان را به صورت واضح براي ما ارسال مي كرديد بهتر مي توانستيم در جهت مشكل شما پاسخ ارائه دهيم؛ ولي از مفهوم نوشتارتان اينگونه برداشت مي شود كه وجود مشكلات متعدد باعث شده كه از زندگي‌كردن خسته شويد.
دوست عزيز!
اگر دنيا را با همه سختى هايى كه ممكن است داشته باشد، آن گونه كه هست بشناسيم، مى توانيم به راحتى در آن زندگى كنيم. زندگى راحت، در گرو شناخت دنيا است.
پيامبر خدا -صلى الله عليه و آله- درباره اين اصل مى فرمايد: «اگر درباره دنيا آن چه را من مى دانم، شما هم مى دانستيد، جان هاى شما از آن، احساس راحتى مى كرد».[المستدرك على الصحيحين، ج3، ص728، ح6640] در روايتي ديگر مي فرمايد:«هان اى مردم! اين [دنيا]، خانه رنج است، نه خانه سرور، و خانه اى است پيچيده، نه خانه اى ساده؛ از اين رو، هركس آن را بشناسد، با برآورده شدن آرزويى مسرور نمى شود و با ناكام شدن، محزون نمى گردد». [بحار الأنوار، ج77، ص187، ح35]
با توضيحاتى كه داده شد، اكنون بهتر مى توان به عمق كلام امام على -عليه السلام- دست يافت كه مى فرمايد: «كسى كه دنيا را بشناسد، به خاطر مصيبت هاى آن، غمگين نمى شود».‌‌[غرر الحكم، ح2258]
حضرت نمى فرمايد كه دنيا بايد جاى خوشى ها باشد و نمى فرمايد كه تصوّر كنيد دنيا پر از خوشى و راحتى است؛ بلكه مى فرمايد اگر دنياشناسى تان واقعى باشد، با وجود سختى ها و با اقرار به وجود آنها، باز هم احساس ناراحتى و نارضايتى به شما دست نخواهد داد. آموزه هاى زندگى ساز دين، انسان را به گونه اى تربيت مى كند كه در اوج سختى ها و در عمق گرفتارى ها نيز نااميد و افسرده نخواهد شد.
تصور شما از «دنيا» و «زندگى» چيست و چه انتظارى از آنها داريد؟ آيا تصوّرها و انتظارهاى شما مطابق واقع است؟ آيا دنيا را آن گونه كه مى خواهيد، تصوّر مى كنيد و يا آن گونه كه هست، مى بينيد؟
هميشه به ياد داشته باشيد كه اين جا دنياست و بهشت نيست. بر اين اساس خداوند به موسى بن عمران (عليه السلام) وحى كرد: اى موسى! شش چيز در شش موضع قرار دارد و مردم آن را در شش چيز جستجو مى‏كنند و هرگز به آن دست نمى‏يابند: من آسايش را در بهشت قرار داده‏ام و مردم آن را در دنيا طلب مى‏كنند....».[الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى، ص 751] از اين رو افراد ناراضى معمولاً كسانى اند كه از دنيا انتظار بهشت را دارند. اگر انسان از دنيا انتظار بهشت داشته باشد، ميان انتظارات و واقعيت هاى زندگى، ناهماهنگى به وجود خواهد آمد و اين ناهماهنگى، به ناكامى مى انجامد و ناكامى، فشار روانى (تنيدگى) انسان را به شدت افزايش مى دهد و در نتيجه، موجب احساس نارضايتى از زندگى مى گردد.
اما اگر دنيا را آن گونه كه هست بشناسيم و بپذيريم و بر اساس شرايط موجود، به برنامه ريزى و فعّاليت بپردازيم، مى توانيم اميدوار باشيم كه به رضايت از زندگى دست يابيم.
در بهشت، آنچه را بخواهيم مى شود؛ اما در دنيا آنچه را مى شود بايد خواست (دقت كنيد). اين، يك اصل در احساس رضايت از زندگى است. امام على -عليه السلام- در اين باره سه جمله پر معنى دارد كه مى فرمايد:«هرگاه آنچه را خواستى نشد، آنچه را شد، بخواه»[غررالحكم،ح 9007] و: «هرگاه آن چه را خواستى نشد، آن چه را هست، سخت مگير».[نهج البلاغه حكمت69] اگر انسان زندگى را سخت نگيرد و آن چه را هست بپذيرد؛ اولاً توان واكنش مثبت را به دست مى آورد و ثانيا در يك آرامش خاصى زندگى خواهد كرد و هيچ وقت نااميد نخواهد شد.«چگونه بپذيرم»
با در نظر گرفتن و تأمل در اين چند محور بعد از مدتي خواهيم توانست بر مسائل زندگي فائق شويم:
1. گرفتاري هاي گوناگوني كه از سوي خداوند براي مومنان تدبير و تقدير مي‌شود، راننده اي است كه انسان را در مسير الهي حركت داده و پيش مي راند تا به اوج درجات عبوديت برساند. خداي تعالي هدف از آفرينش انسان را رسيدن به درجه عبوديت معرفي كرده‌،‌ مي‌فرمايد: «و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون‌»[ذاريات / 56] جنيان و انسان‌ها را نيافريدم مگر براي اينكه تسليم و بنده خدا باشند. چرا كه سعادت و كمال انسان از اين طريق تامين مي شود.
با توجه به غايت و هدفي كه حق تعالي براي هستي و حيات انسان بيان فرموده است‌. آشكار مي‌شود كه همه تدبيرات و تقديرات الهي براي تأمين اين هدف والا و غايت بلند پايه است. از جمله، ابتلاهايي كه به صورت خيرها و شرها يا خوشي‌ها و ناخوشي‌ها در زندگي انسان پيش آمده و زندگي او را در بستري ناپايدار از دگرگوني‌ها قرار مي‌دهد.
ابتلاهاي الهي در حقيقت روشي تربيتي است كه پروردگار مهربان براي بشر رقم‌ زده تا او را از سطح ايستا،‌ تكراري و فرومرتبه توجهات، رفتارها و زندگي حيواني فرا آورده، به جايگاه و مرتبه‌اي سزاوار آدمي برساند. مقام و مرتبه‌اي كه جز با بندگي و عبوديت در پيشگاه حضرت دوست در هر اوضاع و احوال به دست نمي‌آيد.
2. توجه به اين كه دنيا محل آزمون است، به انسان توان مي دهد كه بر فراز و نشيب آن خود را حفظ كند «الَّذي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلا؛ آن كس كه مرگ و حيات را آفريد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى‏كنيد».[ملك/2]
آن خدا را مى‏رسد كاو امتحان--- پيش آرد هر دمى با بندگان‏
تا بما ما را نمايد آشكار --- كه چه داريم از عقيده در سرار
دوست خوبم!
اگر ايمان به يگانگي خداوند و رسالت خاتم انبياء (صلي الله عليه و اله) و قرآن كريم و رسالت انبياء الهي و... داريد –كه داريد- و اگر شما اهل نماز هستيد –كه هستيد- پس مؤمنيد و مشكلات زندگي مؤمنين، امتحان الهي است؛ همانند دانشجويي كه با قبولي در كنكور، وارد دانشگاه شده است و مدام از طرف اساتيد خود، امتحان مي شود و او با قبولي در هر يك از اين امتحان ها، به مراحل بالاتر صعود مي كند!
دانشجويي كه از اساتيد خود توقع داشته باشد كه امتحان نشود و يا از دادن امتحان هاي سخت گريزان و گله مند باشد، از هدف ورود به دانشگاه غافل شده است!
3. دنيا محدود به حدودي است، از آن جمله محدود به زمان است. نگاه به اين محدودبودن مشكلات، توان و انگيزه ي انسان را براي تحمل سختي ها افزايش مي دهد.
مومنان را برد باشد عاقبت--- بر منافق مات اندر آخرت‏
پس ترا هر لحظه مرگ و رجعتى است--- مصطفى فرمود دنيا ساعتى است‏
بنابراين، اين نويد وجود دارد كه دنيا مشكلاتش مستمر نيست؛ «سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً؛ خداوند بزودى بعد از سختيها آسانى قرار مى‏دهد».[طلاق/7]
4. اگر ماشيني خراب شود، مكانيك، آچار به پيچ هاي شُل آن مي اندازد و آنها را محكم مي كند. مشكلات نيز سبب مي شود آدمي نقاط ضعف و قوت خود را بيابد، و آنها را رشد و تحكيم كند. بر اين اساس مشكلات، سبب شكل گيري صحيح شخصيت فرد مي شود.
يكي ديگر از ره آوردهاي مشكلات، شكوفه زدن فضيلت هاي بزرگي چون «صبر» است.
كه ز كشتن شمع جان افزون شود---ليلى‏ات از صبر تو مجنون شود
از طرفي خدا با صابران است؛ «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرينَ؛ خداوند با صابران است»[بقره/153] هنگامي كه خدا با صابران بود، هر كجا كه خواست دست قدرت خود را بر زندگي فرد مي گذارد و آسايش را براي او رقم مي زند. توجه به اين كه خدا با صابران است، هم اهميت صبر را مي رساند و نيز الطاف الهي را به دنبال خواهد داشت.
5. در دگرگوني و ابتلاهاي زندگي، شخص بيدار شده، خداي قادر متعال را به عنوان پناه و ياور خوانده و حاجتش را به درگاه او مي برد؛ «فَاَخَذناهُم بِالبَأساءِ و الضَّرّاءِ لَعَلَّهُم يَضَّرَّعُون؛ پس آن ها را با تنگنا و گرفتاري ها دچار نموديم شايد با عرض نياز افتادگي به آستان ما روي آورند»[انعام/ 42]
صباح بن سيابه گفت كه به امام صادق (عليه السلام) عرض كردم: آيا بلاهايي كه به مومن مي رسد به علت گناه است . فرمود: «نه، بلكه براي اين است كه خداي تعالي ناله و دعاي او را بشنود، در نتيجه برايش نيكي نوشته و پليدي ها را ريخته و براي قيامتش اندوخته مي شود». [مستدرك، ج2 ،ص62]«مشكلات بس است»
اگر مشكلات اطراف شما را احاطه كرده؛ خداوند در كلامش راه نجات را نشان داده است؛ «من يتق الله يجعل له مخرجاً و يرزقه من حيث لا يحتسب؛ كسي كه تقواي الهي پيشه كند خداوند براي او راه چاره قرار مي دهد و او را از جايي كه گمان نمي كند روزي خواهد داد»[طلاق/2و3] خداوند به وعده هايش عمل مي كند، مهم اين است كه ما به زيور تقوا آراسته شويم.«افزايش توان»
اگر مي خواهيد توان و نيروي شما در زندگي افزايش يابد؛ از ياد خدا، توكل، نماز و صبر ياري بجويد كه خوب ياري كننده هاي هستند. چرا كه انبياء الهي در سخت ترين گردنه ها، از اين امور كمك گرفتند و به راحتي عبور كردند.
در حذر شوريدن شور و شر است--- رو توكل كن توكل بهتر است‏
با قضا پنجه مزن اى تند و تيز --- تا نگيرد هم قضا با تو ستيز«مديريت كردن»
از آن جا كه سختي ها بر اساس تقدير الهي رقم خورده، برگشت ناپذير هستند. امام على -عليه السلام- با تكيه بر اصل برگشت ناپذيرى سختى ها، پذيرش موقعيّت را شرط گذر سالم از آن برمى شمرد: «همانا گرفتارى ها اهدافى دارند كه حتما بايد به آنها برسند. پس اگر كسى از شما را به آن مبتلا ساختند، بايد آن را بپذيرد و صبر كند تا اين كه بگذرد؛ چرا كه چاره كردن آن به هنگام روى آوردنش، افزاينده سختى آن است».بحارالأنوار، ج77، ص187، ح35] بنابراين، خِرد حكم مى كند كه انسان «در برابر سختى ها» نايستد، بلكه «در كنار سختى ها» قرار گيرد. قرار گرفتن «در كنار سختى ها» امكان مديريت كردن و مهار نمودن سختى ها را به وجود مى آورد؛ بر خلاف بى تابى كردن و در برابر سختى ها قرار گرفتن، كه انسان را ناتوان مى سازد.
معاذ بن جبل يكى از اصحاب پيامبر خدا -صلى الله عليه و آله- است كه فرزند خود را از دست مى دهد و بى تاب مى گردد. پيامبر خدا نامه اى به وى مى نويسد و مصيبت فرزندش را به وى تسليت مى گويد. حضرت در بخشى از نامه، به دو مسئله مهم اشاره مى فرمايد: يكى «اجتناب ناپذيرى سختى ها» است و ديگرى «برگشت ناپذيرى سختى ها» و بدين سان، او را آرام مى سازند: «و بدان كه بى تابى كردن، نه مرده را برمى گرداند و نه تقدير را دفع مى كند. پس به نيكى، عزادار باش و وعده الهى را قطعى بدان و نسبت به آن چه بر تو و بر همه مردمْ حتمى است و به تقدير الهى نازل شده، تأسّف نخور».[بحار الأنوار، ج77، ص187، ح35]
پس بايد سختى را پذيرفت و در كنار آن قرار گرفت، نه در برابر آن. اين، يك اصل است.
امام على -عليه السلام- مى فرمايد: (هر گاه محنتى به تو رسيد، در كنار آن بنشين، كه ايستادن در برابر آن، موجب افزايش [رنج] آن مى گردد» [غررالحكم، ح1779] البته منظور از پذيرش سختى، تسليم شدن منفعلانه و زمين گير شدن نيست؛ منظور، پذيرش فعّال و پوياست.
رمز الكاسب حبيب اللَّه شنو --- از توكل در سبب كاهل مشو
گر توكل مى‏كنى در كار كن--- كشت كن پس تكيه بر جبار كن‏
در اين نوع پذيرش، فرد، زمين گير و ناتوان نمى شود؛ بلكه بهترين مقابله را براى موقعيّت پيش آمده، طرّاحى مى كند. شايد بتوان گفت بهترين بيان را در اين باره، امام على -عليه السلام- دارند. حضرت در اين باره مى فرمايد: «از بى تابى كردن بپرهيز كه اميد را قطع مى كند و كار كردن را تضعيف مى نمايد و اندوه را به ارمغان مى آورد. و بدان كه راه خروج [از تنيدگى] در دو چيز است: آنچه چاره دارد، چاره كردن، و آنچه چاره ندارد، صبر كردن». [بحار الأنوار، ج82، ص144، ح29]‌‌
در بخش نخست حديث، به پيامدهاى منفى بى تابى كردن و درافتادن با مشكل، اشاره شده كه عبارت اند: نااميدى، ناتوانى و غمگينى يا افسردگى. در بخش دوم حديث نيز الگوى يك مقابله فعّال و پويا ارائه شده كه عبارت است از: چاره انديشى يا بردبارى.
برايت آرزوي سلامت و سعادت داريم و منتظر مكاتبات بعدي شما هستيم.

پرسمان دانشجویی