تفاوت خواندن و اقامه نماز | کتابخانه مجازی الفبا

خواندن و اقامه كردن نماز چه تفاوت هايي دارد و چگونه نماز را اقامه كنيم؟

نماز خواندني نيست بلكه اقامه كردني است. لذا شما در هيچ آيه يا روايتي نمي بينيد كه بگويند: نماز بخوانيد ؛ بلكه همواره سخن از اقامه نماز است ؛ و اقامه يعني استوار ساختن و برپا نمودن. چون نماز ستون دين است و ستون را نمي خوانند بلكه برپا مي كنند. امّا كجا برپا مي كنند؟ نه در مسجد و نمازخانه بلكه در صحنه ي جان. تك تك اعمال و گفتار نماز معاني ژرفي دارند كه انسان نمازگزار بايد آنها را در جان خود برپا دارد تا حقيقتاً بشود اهل نماز ؛ در غير اين صورت فقط نمازخوان است نه اهل نماز.هر كدام از مقدمات وواجبات نماز اسراري دارند كه بايد به حقيقت آنها رسيد .« خواندن نماز » معادل با كلمه « قرائت » در عربي است و از آن جهت كه يك قسمت از نماز عبارت از: خواندن و تلفظ كردن حمد و سوره و اذكار است روي اين جهت كسي كه اين اعمال را انجام دهد و اين الفاظ را بر زبان جاري كند مي گويند نماز را خواند. اما در قرآن و روايات همه جا سخن از « اقامه » است كه معادل فارسي آن« برپا داشتن » مي باشد . مثلا وقتي بنا ستوني را بالا مي برد مي گويند « اقامه » يعني آن را بر پا داشت و همانگونه كه در تفسير تسنيم دانشمند بزرگوار آيت الله جوادي آملي، ج 2، ص 165 آمده است «اقامه نماز» غير از خواندن آن است.
براى «اقامه نماز» چند تفسير ارائه كرده‌اند:
1. منظور از «اقامه» اين است كه تنها خودتان نمازخوان نباشيد؛ بلكه چنان كنيد كه آيين نماز در جامعه انسانى برپا شود و مردم با عشق و علاقه، به آن روى آورند.
2. به گفته بعضى مفسران، تعبير «اقامه نماز» به جاى «خواندن» يا «بر پا داشتن نماز»، بيان‌گر اين نكته است كه نماز شما تنهايك سرى از وردها اذكار و حركات نيست، بلكه‌بايد آن را به طور كامل بپا داريد؛ آن گونه كه آثار نماز در چهره و زندگى شما ديده شود؛ تنها لقلقه زبان و راست و خم شدن نباشد، بلكه روح نماز ـ كه همان تسليم مطلق در برابر خدا در همه امور است ـ در زندگى شما جلوه كند و حضور دل و توجّه قلبى به خدا ـ كه روح نماز است ـ در نماز حاصل شود.( ر.ك:آية الله مكارم شيرازى و ديگران، تفسير نمونه، ج 1، ص 209، دارالكتب الاسلامية; محمد محمّدى اشتهاردى، نماز از ديدگاه قرآن و عترت)
3. اقامه نماز آن است كه با حدود و فرائضش انجام شود.
4. برخى «اقامه» را به معناى ادامه دادن مى‌دانند؛ يعنى كسى نماز را به درستى بر پا مى‌دارد كه هميشه آن را ادامه دهد نه گه‌گاهى نماز بخواند: «فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ * الَّذِينَ هُمْ عَن صَلاَتِهِمْ سَاهُونَ»( ماعون،آيه5ـ6) ؛ « پس واى بر نمازگزارانى كه در نماز خود سهل‌انگارى مى‌كنند.»
با مرورى به آيه‌هاى قرآن مى‌توان همه اين معانى را در اقامه منظور كرد، زيرا اقامه نماز ـ كه بدان مأموريم ـ مى‌تواند معناى جامعى داشته باشد و همه اين معانى را فراگيرد و آن اين كه نماز كامل، پيوسته و با خشوع و اثر گذار در جامعه باشد. «الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلاَتِهِمْ دَآئِمُونَ»( معارج،آيه23) ؛ «الَّذِينَ هُمْ فِى صَلاَتِهِمْ خَـشِعُونَ»( مؤمنون، آيه2; ر.ك: على اكبر قرشى، قاموس قرآن، واژه قيام) از لوازم متقى بودن و برپا كردن نماز اين است كه نمازگزاران علاوه بر خواندن‌نماز، براى برپا داشتن آن در جامعه نيز تلاش كند(سعيد شمس ، پرسمان قرآني نماز ، سبط اكبر ، پاييز 1387ش ، سوم ، ص 28).
با توجه به آنچه گفته شد مي توان تفاوت نماز خواندن و اقامه نماز را در كيفيت به جاي آوردن آن جستجو نمود به اين معنا كه اگر نماز بطور كامل ، پيوسته و با خشوع و اثر گذار در جامعه بر جاي آورده شود در اين صورت نماز اقامه گرديده است اما اگر تنها به ظواهر نماز و بدون توجه به كيفيت آن باشد در اين صورت تنها نماز خوانده شده است ولي اقامه نگرديده است .

پرسمان دانشجویی