پاسخ تفصیلی:
در تبيين راه و روش بندگي خدا به چند نكته و راهكار اشاره مي كنيم:
1. تفكر : مهمترين شرط مبارزه ي با نفس و قدم اول در راه بندگي، تفكر است. امام خميني (رضوان الله تعالي عليه) مي فرمايند : «بدان كه اول شرط مجاهده ي با نفس و حركت به جانب حق تعالي تفكراست ...تفكر، در اين مقام عبارت است از آنكه، انسان لااقل در هر شب و روزي مقداري ولو كم هم باشد فكر كند در اينكه آيا مولاي او كه او را در اين دنيا آورده و تمام اسباب آسايش و راحتي را از براي او فراهم كرده و بدن سالم .... به او عنايت كرده، اين همه بسط بساط نعمت و رحمت كرده، از طرفي اين همه انبيا فرستاده و كتاب ها نازل كرده و راهنمايي ها نموده و دعوت ها كرده، آيا وظيفه ي ما با اين مولاي مالك الملوك چيست ؟... با خود خطاب كند: اي نفس شقي كه سال هاي دراز و در پي شهوات، عمر خود را صرف كردي و چيزي جز حسرت نصيبت نشد، خوب است قدري به حال خود رحم كني، از مالك الملوك حيا كني و قدري در راه مقصود اصلي قدم زني كه آن موجب حيات هميشگي و سعادت دائمي است و سعادت هميشگي را مفروش به شهوات چند روزه ي فاني نكني. (چهل حديث حضرت امام خميني (رضوان الله تعالي ) /ص 6)
2. شناخت خدا: امام رضا (عليه السلام) مى فرمايند: «اول عبادة الله معرفته؛ اولين مرتبه عبادت خدا، معرفت و شناخت خدا مى باشد.» بنابراين يك مسلمان اول بايد در باره خدا، شناخت پيدا كند. در اين باب اگر زمينه مطالعاتى شما كم است از كتاب هاى اعتقادى آقاى محسن قرائتى شروع كنيد؛ ولى بعدا مسير مطالعاتى شما در كتابهاى استاد مطهرى باشد.
3. شناخت دستورات خدا: ديگر از لوازم اين راه، آشنايي با حلال و حرام الهي است. كسي كه طالب رضايت محبوب است, مي بايست بر اساس قوانيني كه محبوب وضع مي كند, زندگي كند. لذا لازم است كه با احكام اخلاقي و عملي دين از طريق مطالعه و تحصيل كتب اخلاقي و رساله هاي عمليه آشنا باشيد و راه عملي اطاعت خداي متعال را بدانيد و از بايدها و نبايدهاي اين مسير اطلاع كافي داشته باشيد. به خصوص شناختن گناهان و پي آمدهاي سوء دنيوي و اخروي آن، نقش و تأثير بسيار سازنده اي در حصول تقوي و تحكيم آن در انسان مؤمن دارد.
پس يكي از مهم ترين امور در اين راه , عمل دستورات فقهي, يعني رساله ي مرجع تقليد است. با رجوع به رساله مى توان واجب و حرام الهى را شناخت.
4. عمل به دستورات خدا: بسياري از افراد ممكن است با دستورات الهي كاملا آشنا بوده و از حرام و حلال الهي مطلع باشند ولي به هنگام بروز خواهش هاي نفساني و وسوسه هاي شيطان از فرامين الهي سرپيچي نمايند. اما افراد خدا محور دستورات خدا را بر دستورات نفس و شيطان، در عمل ترجيح مي دهند . امام سجاد (عليه السلام) مى فرمايند:« من عمل بما افترض الله عليه فهو من اعبد الناس؛ هر كس به آنچه خدا بر او واجب كرده عمل كند از عابدترين مردم مى باشد.» بنابراين انجام واجبات و ترك محرمات بر هر چيزى ترجيح دارد و از ويژگي هاي برجسته يك مسلمان حقيقي مي باشد .
دوست عزيز؛ به طور قطع و يقين هيچ چيز به اندازه ي انجام واجبات و ترك محرمات انسان را به خدا نزديك نمي كند.
5. استقامت در مسير بندگى: در مسير عبوديت، استقامت نقش كليدي دارد. چه بسا ابتداي راه، شيطان و لشكريانش بسيج شوند تا انسان را از بندگي حق تعالي باز دارند اما وقتي استقامت بنده را ببينند شكست خورده و مغلوب مي گردند. حصول هر مهارتي نياز به تمرين، ممارست، مداومت و ايستادگي دارد. براي طالب تقوي نيز لازم است كه در اين مسير از هر طريقي كه ممكن است به تدريج عادت هاي بد خود را ترك و آنها را تبديل به عادت هاي مثبت نمايد. تمرين عملي و عادت نمودن به ترك گناهان و انجام واجبات الهي به تدريج زمينه جلب رضاي الهي را در نفس آدمي فراهم خواهد آورد. خداوند تبارك و تعالى به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و اله) در قرآن چنين خطاب مى كند: «فاعبده واصطبر لعبادته؛ او را عبادت كن و در راه پرستش او شكيبا باش»،( مريم، آيه 65). حضرت على (عليه السلام) مى فرمايند: «دوام العباده برهان الظفر بالسعاده؛ عبادت دوام دار و هميشگى، دليل قاطع ظفر و دستيابى به سعادت و خوشبختى است. » (الغرر والدرر، باب العباده، ص 24 و 318)؛
6. شركت در مجالس و محافل مذهبي: همراهي مؤمنان، همنشيني با عالمان رباني، مطالعه سيره عملي رهبران معصوم)عليهم السلام) امامان هدايت و اسوه هاي تقوا و همچنين مطالعه زندگي و سيره عملي عالمان وارسته، اهل تقوي و سلوك، همچنين سرگذشت گناهكاران و سرانجام منحرفان از راه خدا و تقوي همگي راه هايي هستند كه به تقويت بعد معنوي انسان خواهد انجاميد.
7. شيطان شناسي: شناختن شيطان، حيله ها و وسوسه هايي كه براي اهل تقوي دارد و دام هايي كه در راه خدا گسترده است، ضرورتي است كه نبايد از آن غافل ماند.
8. همت و تلاش براي رسيدن به مقصود: هر قدر هدف انسان بزرگ باشد، همت و تلاش او نيز بايد بيشتر باشد! چه هدفي بالاتر وبرتر از كسب سعادت ابدي؟ كه اين سعادت حاصل نمي شود، الا در مبارزه ي با نفس اماره و پيروز وغالب شدن بر تمايلات و خواهش هاي او.
بنابراين بايد آستين همت را بالا زده، در راه رسيدن به مقصود, از خطر هاي راه نهراسيده و تصميم بگيريم و تلاش كنيم تا موانع راه را كنار بزنيم.
9. جايگزيني لذت هاي مشروع به جاي لذت هاي خلاف شرع وحرام: بسياري از جوانان به دليل مجرد بودن و تأخير انداختن درامر ازدواج، به گناهاني كه درارتباط با نيازهاي جنسي است، گرفتار مي شوند و همين گناهان, منشأ گناهان بسيار مي گردد. لذا يكي از راه هاي مبارزه با نفس و گناهاني كه از طريق نياز جنسي انجام مي گيرد، ازدواج و برطرف كردن اين نياز، از طريق مشروع است؛ ولي اگر به هر دليل, ازدواج ممكن نباشد، چاره اي جز استفاده از روش هاي كنترلي و تقويت معنويت نيست. (روش هاي كنترل از قبيل: كنترل چشم، يعني نديدن صحنه هاي محرك، عدم تردد در مكان هاي تحريك آميز، انتخاب دوستان متعهد ومؤمن، و...... روش هاي تقويت معنويت ازقبيل: روزه گرفتن، نماز خواندن، توسل به اهل بيت عصمت (عليهم السلام)، شركت در جلسات مذهبي و..) اينها پاره اى از خصوصيات مهمي است كه با عمل دقيق به آن مى توان يك مسلمان واقعي شد.
10- تقويت ارتباط عاشقانه با خداوند و اولياي معصومين(عليهم السلام) و مومنان اهل ولايت و محبت، از طريق انجام مستحبات و زيارات و مانند آن؛ چرا كه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) واسطه هاي فيض الهي هستند؛ يعني هر خيري از كانال آنها به بندگان مي رسد.همچنين آنها باب الله هستند؛ يعني راه رسيدن به قرب حق تعالي از طريق آنها حاصل مي شود. بنابراين با تمام وجود به آن ذوات نوراني بويژه امام عصر (عليه السلام) توسل جوييد و از آنها كمك بخواهيد.
11- ارتباط عميق با قرآن؛ قرآن نقشه ي راهي است كه از طرف محبوب به سمت محب فرستاده شده است، تا بندگان، با خواندن آن و حركت در مسيري كه توسط قرآن راهنمايي شده، به خداي مهربان برسند. قرآن داروخانه اي است مجهز, كه براي هر نوع بيماري دارويي ويژه تجويز كرده كه محال است با استفاده ي از آن, مريض بهبودي نيابد.
بنابراين سعي كن حداقل روزي چند آيه را با دقت در معاني و تدبر بخواني. قرائت و تلاوت پيوسته اين كتاب مقدس همراه با فهم معاني آن به تدريج تأثير بسيار سازنده اي در تقويت و تحكيم ايمان و عمل خواهد داشت.
12- اصلاح صفات شخصيتي و پاك سازي دل و درون از رذايل اخلاقي و آراسته شدن به فضايل اخلاقي از طريق راهكارهاي علم اخلاق و تمرين آن ها در معاشرت با مردم و رعايت اخلاق اجتماعي.
13- هيچگاه خالي از مطالعه نباشيد. اگر كسي بخواهد در اين راه ثابت قدم بماند بايد دائما بر آگاهي و ايمان خود بيافزايد. توصيه مي كنيم كه سير مطالعاتي داشته باشيد و در حوزه هاي ذيل مطالعه نماييد:
اعتقادي و انديشه اي, اخلاق اسلامي, زندگي, سياسي و اجتماعي, تاريخ و تمدن اسلامي, متون ديني.
در اين زمينه مي توانيد از سير مطالعاتي شهيد مطهري استفاده نماييد.
14- چشم به كرم خدا نه عمل خود: بنده واقعى خدا هميشه خود را مقصر مىبيند و عمل خود را به هيچ مىانگارد براى عمل خود قدرى قائل نيست و پيوسته چشم به كرم كريم دوخته نه از غرور عمل باد در پوست انداخته. امام صادق(عليه السلام) مىفرمايند: «عليك بالجدولا تخرجن نفسك من حد التقصير فى عباده الله تعالى و طاعته، فان الله تعالى لايعبد حق عبادته ؛ بر تو باد كوشيدن (و جد و جهد در عبادت) و نفس تو از حد تقصير در عبادت و طاعت خداى تعالى خارج نشود (و خويش را مقصر بداند) زيرا خداوند تعالى آن گونه كه شايسته پرستش است عبادت نمىشود.» (همان، ص 25، روايت 11407)
15- اخلاص در عمل بسيار مهم است. ممكن است كسي با يك عمل مخلصانه در راه خدا، مانند شهادت در راه خدا، اين راه را طي نمايد و به مقصد برسد و يا عارفي با چند سال تلاش و رياضت به كمال خود نهايي خود واصل گردد و در مقابل كسي هم صدو بيست سال عبادت كند، نماز بخواند و روزه بگيرد ولي به كمال و رشد معنوي قابل قبولي نرسد. آنچه در اين مسير مهم است، اول، بودن در راه است و دوم، خلوص نيت و خالي بودن از هر شايبه ريا و انگيزه هاي غير الهي. سرعت و كندي انسان در وصول به كمال بسته به مرتبه اخلاص او متفاوت خواهد بود. در اين مسير حتي ممكن است كسي همان گونه كه در روايات هم آمده، با چهل روز رعايت اخلاص در نيت و عمل، چشمه هايي از حكمت از درونش بجوشد و به كمالات مهمي نايل گردد.
16- تفكر پيرامون آيات و نشانه هاي خداوند در گستره هستي: توجه به اين نشانه ها، ياد خدا را در دل ها زنده مي كند و لطف و رحمت او را به ما يادآور مي شود و در نهايت بر دوستي و محبت ما به خدا مي افزايد. (ر.ك: سوره يس، آيات 23 تا 40).
17- توجه دائم به خداوند و ذكر و ياد او: حضور خداوند در خاطر ما، در همه لحظات زندگي، ارتباط ما را با او افزايش مي دهد و به تدريج به پيوندي استوار مي انجامد. يكي از حكمت هاي نمازهاي پنجگانه، زنده نگه داشتن ياد خدا در طول شبانه روز، در دل مؤمن است. A«يا ايها الذين آمنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا؛ اي كساني كه ايمان آورده ايد! خدا را بسيار ياد كنيد» (احزاب، آيه 41). انجام برخي كارها مانند قرائت قرآن، دعا و زيارت، مطالعه سيره ائمه و همنشيني با نيكان و صالحان، ما را به ياد خدا مي اندازد. برخي كارها نيز مانع توجه به خداوند است كه بايد اين موانع را كنار زد تا غفلت بر آن حاكم نشود. قرآن كريم مي فرمايد:
18- انجام نيكي ها و دوري از بدي ها: هر عمل نيك دل را نوراني تر مي كند و برعكس هر گناه صفحه دل را تيره و كدر مي سازد. بايد بكوشيم با عمل به نيكي ها، دل خود را نوراني تر كنيم و با دوري از گناهان رشته محبت خود را با خدا استوار سازيم.
مطالعه كنيد: شهيد مطهري، انسان و ايمان (ج 2 از مجموعه آثار)
19ـ مراقبه و محاسبه: در آغاز هر كارى, كمى مكث كنيد. اگر واجب است حتما انجام دهيد؛ اگر حرام است حتما ترك كنيد و اگر نه حرام است نه واجب، در انجام و ترك آن مختاريد. اين سه مورد را قبل از انجام هر عملي مشخص كنيد بعد از آن كار را انجام دهيد.
اصل اين توجه و مراقبه حد اقل سه فايده دارد: اولاً: انسان به حرام نمىافتد و نيز واجبى از او ترك نمىشود. ثانياً: انسان را از غفلت شبانهروزى مىگيرد. ثالثا: ترك حرام و فعل واجب به قصد قربت, خود عبادت به حساب مىآيد و مىتوان انجام تمام واجبات و ترك تمام محرمات را به قصد قربت انجام داد. حتى افعالى كه نه واجب هستند نه حرام مىتوان با قصد قربت آنها را عبادى كرد.
مثلاً: خوابيدن با اين قصد باشد كه تجديد نيرو شود تا انسان عبادت خدا كند و... شب به محاسبه بنشيند كه آيا مراقبه طول روز را خوب انجام داده يا نه. اگر خوب انجام داده, شكر خداى را حتي زبانى به جا آورد و اگر خوب انجام نداده علتيابى كند تا به مرور نقصها و علت عدم موفقيت را كشف كند تا بعد از سالها به جايى برسد كه حتى يك گناه از او صادر نشود و خلاصه اين كه اصل در مراقبه و محاسبه شما انجام واجبات و ترك محرمات مىباشد.
امير المؤمنين (عليه السّلام)مىفرمايند: «ان هذه النفس لامارة بالسوء فمن اهملها، جمحت به الى المآثم؛ همانا اين نفس مدام به بدى و زشتى امر مىكند بنابراين هر كسى آن را مهمل به حال خود واگذارد(ولى او انسان را رها نمىكند) واو انسان را به سمت گناهان مىكشاند»، (الغرر والدرر، باب النفس به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادتپرور، ج 1، ص 305، روايت20 )
بنابراين مراقبه و محاسبه را بايد جدى گرفت كه از اساسىترين دستورات اخلاقى و سازنده مىباشد.
20ـ نماز اول وقت: اگر كار اهمى با نماز اول وقت در تعارض نباشد نماز اول وقت را ترك نكنيد. روايات و نيز بزرگان نماز اول وقت را اكيدا سفارش كردهاند.
21- توسل به ائمه معصومين عليهم السّلام: به اقتضاى حال و اقبال قلب به ائمه معصومين (عليهم السلام)بخصوص امام حسين (عليه السلام) توسل جوييد و توفيق و حاجات خود را از آن معادن كرم بخواهيد.
22 ـ دائمالوضوء: سعى كنيد هميشه وضودار باشيد. وضو نور است و همنشيني دائمي با نور انسان را نوراني مي كند.
23- مستحبات نشاطآور: از ميان مستحبات از نمازهاى نافله گرفته تا دعاى كميل و ندبه و... فقط و فقط آنهايى را انجام دهيد كه براى شما نشاطآور است و از تحميل نفس بر مستحبات پرهيز كنيد فقط به اقبال قلب بنگريد هر عمل مستحبى كه قلب بدان اقبال داشت و برايتان نشاطبخش و حالآور بود به همان اكتفا كنيد، حتى نسبت به نماز شب كه سفارش زيادى شده است اگر نشاط نداشتيد يا اصلاً نخوانيد يا خيلى خيلى خلاصه در ظرف ده دقيقه تمام يازده ركعت را با حذف مستحبات بخوانيد.
دوست عزيز، مطالعه كتب اخلاقي و هم چنين راهنمايي گرفتن از علماي اهل عمل، به شما بسيار كمك خواهد كرد.
منابعي جهت مطالعه: چهل حديث حضرت امام خميني ( رحمه الله عليه)، جهاد النفس، معراج السعاده ملا احمد نراقي ( رحمه الله عليه).تعداد 0 پيام ( 11466 حرف درج شده- -10906 حرف مانده )
طول متن شما از 280 حرف بيشتر است. در صورتي كه پاسخ به صورت پيام كوتاه باشد در باكس باقي خواهد مانددر تبيين راه و روش بندگي خدا به چند نكته و راهكار اشاره مي كنيم:
1. تفكر : مهمترين شرط مبارزه ي با نفس و قدم اول در راه بندگي، تفكر است. امام خميني (رضوان الله تعالي عليه) مي فرمايند : «بدان كه اول شرط مجاهده ي با نفس و حركت به جانب حق تعالي تفكراست ...تفكر، در اين مقام عبارت است از آنكه، انسان لااقل در هر شب و روزي مقداري ولو كم هم باشد فكر كند در اينكه آيا مولاي او كه او را در اين دنيا آورده و تمام اسباب آسايش و راحتي را از براي او فراهم كرده و بدن سالم .... به او عنايت كرده، اين همه بسط بساط نعمت و رحمت كرده، از طرفي اين همه انبيا فرستاده و كتاب ها نازل كرده و راهنمايي ها نموده و دعوت ها كرده، آيا وظيفه ي ما با اين مولاي مالك الملوك چيست ؟... با خود خطاب كند: اي نفس شقي كه سال هاي دراز و در پي شهوات، عمر خود را صرف كردي و چيزي جز حسرت نصيبت نشد، خوب است قدري به حال خود رحم كني، از مالك الملوك حيا كني و قدري در راه مقصود اصلي قدم زني كه آن موجب حيات هميشگي و سعادت دائمي است و سعادت هميشگي را مفروش به شهوات چند روزه ي فاني نكني. (چهل حديث حضرت امام خميني (رضوان الله تعالي ) /ص 6)
2. شناخت خدا: امام رضا (عليه السلام) مى فرمايند: «اول عبادة الله معرفته؛ اولين مرتبه عبادت خدا، معرفت و شناخت خدا مى باشد.» بنابراين يك مسلمان اول بايد در باره خدا، شناخت پيدا كند. در اين باب اگر زمينه مطالعاتى شما كم است از كتاب هاى اعتقادى آقاى محسن قرائتى شروع كنيد؛ ولى بعدا مسير مطالعاتى شما در كتابهاى استاد مطهرى باشد.
3. شناخت دستورات خدا: ديگر از لوازم اين راه، آشنايي با حلال و حرام الهي است. كسي كه طالب رضايت محبوب است, مي بايست بر اساس قوانيني كه محبوب وضع مي كند, زندگي كند. لذا لازم است كه با احكام اخلاقي و عملي دين از طريق مطالعه و تحصيل كتب اخلاقي و رساله هاي عمليه آشنا باشيد و راه عملي اطاعت خداي متعال را بدانيد و از بايدها و نبايدهاي اين مسير اطلاع كافي داشته باشيد. به خصوص شناختن گناهان و پي آمدهاي سوء دنيوي و اخروي آن، نقش و تأثير بسيار سازنده اي در حصول تقوي و تحكيم آن در انسان مؤمن دارد.
پس يكي از مهم ترين امور در اين راه , عمل دستورات فقهي, يعني رساله ي مرجع تقليد است. با رجوع به رساله مى توان واجب و حرام الهى را شناخت.
4. عمل به دستورات خدا: بسياري از افراد ممكن است با دستورات الهي كاملا آشنا بوده و از حرام و حلال الهي مطلع باشند ولي به هنگام بروز خواهش هاي نفساني و وسوسه هاي شيطان از فرامين الهي سرپيچي نمايند. اما افراد خدا محور دستورات خدا را بر دستورات نفس و شيطان، در عمل ترجيح مي دهند . امام سجاد (عليه السلام) مى فرمايند:« من عمل بما افترض الله عليه فهو من اعبد الناس؛ هر كس به آنچه خدا بر او واجب كرده عمل كند از عابدترين مردم مى باشد.» بنابراين انجام واجبات و ترك محرمات بر هر چيزى ترجيح دارد و از ويژگي هاي برجسته يك مسلمان حقيقي مي باشد .
دوست عزيز؛ به طور قطع و يقين هيچ چيز به اندازه ي انجام واجبات و ترك محرمات انسان را به خدا نزديك نمي كند.
5. استقامت در مسير بندگى: در مسير عبوديت، استقامت نقش كليدي دارد. چه بسا ابتداي راه، شيطان و لشكريانش بسيج شوند تا انسان را از بندگي حق تعالي باز دارند اما وقتي استقامت بنده را ببينند شكست خورده و مغلوب مي گردند. حصول هر مهارتي نياز به تمرين، ممارست، مداومت و ايستادگي دارد. براي طالب تقوي نيز لازم است كه در اين مسير از هر طريقي كه ممكن است به تدريج عادت هاي بد خود را ترك و آنها را تبديل به عادت هاي مثبت نمايد. تمرين عملي و عادت نمودن به ترك گناهان و انجام واجبات الهي به تدريج زمينه جلب رضاي الهي را در نفس آدمي فراهم خواهد آورد. خداوند تبارك و تعالى به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و اله) در قرآن چنين خطاب مى كند: «فاعبده واصطبر لعبادته؛ او را عبادت كن و در راه پرستش او شكيبا باش»،( مريم، آيه 65). حضرت على (عليه السلام) مى فرمايند: «دوام العباده برهان الظفر بالسعاده؛ عبادت دوام دار و هميشگى، دليل قاطع ظفر و دستيابى به سعادت و خوشبختى است. » (الغرر والدرر، باب العباده، ص 24 و 318)؛
6. شركت در مجالس و محافل مذهبي: همراهي مؤمنان، همنشيني با عالمان رباني، مطالعه سيره عملي رهبران معصوم)عليهم السلام) امامان هدايت و اسوه هاي تقوا و همچنين مطالعه زندگي و سيره عملي عالمان وارسته، اهل تقوي و سلوك، همچنين سرگذشت گناهكاران و سرانجام منحرفان از راه خدا و تقوي همگي راه هايي هستند كه به تقويت بعد معنوي انسان خواهد انجاميد.
7. شيطان شناسي: شناختن شيطان، حيله ها و وسوسه هايي كه براي اهل تقوي دارد و دام هايي كه در راه خدا گسترده است، ضرورتي است كه نبايد از آن غافل ماند.
8. همت و تلاش براي رسيدن به مقصود: هر قدر هدف انسان بزرگ باشد، همت و تلاش او نيز بايد بيشتر باشد! چه هدفي بالاتر وبرتر از كسب سعادت ابدي؟ كه اين سعادت حاصل نمي شود، الا در مبارزه ي با نفس اماره و پيروز وغالب شدن بر تمايلات و خواهش هاي او.
بنابراين بايد آستين همت را بالا زده، در راه رسيدن به مقصود, از خطر هاي راه نهراسيده و تصميم بگيريم و تلاش كنيم تا موانع راه را كنار بزنيم.
9. جايگزيني لذت هاي مشروع به جاي لذت هاي خلاف شرع وحرام: بسياري از جوانان به دليل مجرد بودن و تأخير انداختن درامر ازدواج، به گناهاني كه درارتباط با نيازهاي جنسي است، گرفتار مي شوند و همين گناهان, منشأ گناهان بسيار مي گردد. لذا يكي از راه هاي مبارزه با نفس و گناهاني كه از طريق نياز جنسي انجام مي گيرد، ازدواج و برطرف كردن اين نياز، از طريق مشروع است؛ ولي اگر به هر دليل, ازدواج ممكن نباشد، چاره اي جز استفاده از روش هاي كنترلي و تقويت معنويت نيست. (روش هاي كنترل از قبيل: كنترل چشم، يعني نديدن صحنه هاي محرك، عدم تردد در مكان هاي تحريك آميز، انتخاب دوستان متعهد ومؤمن، و...... روش هاي تقويت معنويت ازقبيل: روزه گرفتن، نماز خواندن، توسل به اهل بيت عصمت (عليهم السلام)، شركت در جلسات مذهبي و..) اينها پاره اى از خصوصيات مهمي است كه با عمل دقيق به آن مى توان يك مسلمان واقعي شد.
10- تقويت ارتباط عاشقانه با خداوند و اولياي معصومين(عليهم السلام) و مومنان اهل ولايت و محبت، از طريق انجام مستحبات و زيارات و مانند آن؛ چرا كه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) واسطه هاي فيض الهي هستند؛ يعني هر خيري از كانال آنها به بندگان مي رسد.همچنين آنها باب الله هستند؛ يعني راه رسيدن به قرب حق تعالي از طريق آنها حاصل مي شود. بنابراين با تمام وجود به آن ذوات نوراني بويژه امام عصر (عليه السلام) توسل جوييد و از آنها كمك بخواهيد.
11- ارتباط عميق با قرآن؛ قرآن نقشه ي راهي است كه از طرف محبوب به سمت محب فرستاده شده است، تا بندگان، با خواندن آن و حركت در مسيري كه توسط قرآن راهنمايي شده، به خداي مهربان برسند. قرآن داروخانه اي است مجهز, كه براي هر نوع بيماري دارويي ويژه تجويز كرده كه محال است با استفاده ي از آن, مريض بهبودي نيابد.
بنابراين سعي كن حداقل روزي چند آيه را با دقت در معاني و تدبر بخواني. قرائت و تلاوت پيوسته اين كتاب مقدس همراه با فهم معاني آن به تدريج تأثير بسيار سازنده اي در تقويت و تحكيم ايمان و عمل خواهد داشت.
12- اصلاح صفات شخصيتي و پاك سازي دل و درون از رذايل اخلاقي و آراسته شدن به فضايل اخلاقي از طريق راهكارهاي علم اخلاق و تمرين آن ها در معاشرت با مردم و رعايت اخلاق اجتماعي.
13- هيچگاه خالي از مطالعه نباشيد. اگر كسي بخواهد در اين راه ثابت قدم بماند بايد دائما بر آگاهي و ايمان خود بيافزايد. توصيه مي كنيم كه سير مطالعاتي داشته باشيد و در حوزه هاي ذيل مطالعه نماييد:
اعتقادي و انديشه اي, اخلاق اسلامي, زندگي, سياسي و اجتماعي, تاريخ و تمدن اسلامي, متون ديني.
در اين زمينه مي توانيد از سير مطالعاتي شهيد مطهري استفاده نماييد.
14- چشم به كرم خدا نه عمل خود: بنده واقعى خدا هميشه خود را مقصر مىبيند و عمل خود را به هيچ مىانگارد براى عمل خود قدرى قائل نيست و پيوسته چشم به كرم كريم دوخته نه از غرور عمل باد در پوست انداخته. امام صادق(عليه السلام) مىفرمايند: «عليك بالجدولا تخرجن نفسك من حد التقصير فى عباده الله تعالى و طاعته، فان الله تعالى لايعبد حق عبادته ؛ بر تو باد كوشيدن (و جد و جهد در عبادت) و نفس تو از حد تقصير در عبادت و طاعت خداى تعالى خارج نشود (و خويش را مقصر بداند) زيرا خداوند تعالى آن گونه كه شايسته پرستش است عبادت نمىشود.» (همان، ص 25، روايت 11407)
15- اخلاص در عمل بسيار مهم است. ممكن است كسي با يك عمل مخلصانه در راه خدا، مانند شهادت در راه خدا، اين راه را طي نمايد و به مقصد برسد و يا عارفي با چند سال تلاش و رياضت به كمال خود نهايي خود واصل گردد و در مقابل كسي هم صدو بيست سال عبادت كند، نماز بخواند و روزه بگيرد ولي به كمال و رشد معنوي قابل قبولي نرسد. آنچه در اين مسير مهم است، اول، بودن در راه است و دوم، خلوص نيت و خالي بودن از هر شايبه ريا و انگيزه هاي غير الهي. سرعت و كندي انسان در وصول به كمال بسته به مرتبه اخلاص او متفاوت خواهد بود. در اين مسير حتي ممكن است كسي همان گونه كه در روايات هم آمده، با چهل روز رعايت اخلاص در نيت و عمل، چشمه هايي از حكمت از درونش بجوشد و به كمالات مهمي نايل گردد.
16- تفكر پيرامون آيات و نشانه هاي خداوند در گستره هستي: توجه به اين نشانه ها، ياد خدا را در دل ها زنده مي كند و لطف و رحمت او را به ما يادآور مي شود و در نهايت بر دوستي و محبت ما به خدا مي افزايد. (ر.ك: سوره يس، آيات 23 تا 40).
17- توجه دائم به خداوند و ذكر و ياد او: حضور خداوند در خاطر ما، در همه لحظات زندگي، ارتباط ما را با او افزايش مي دهد و به تدريج به پيوندي استوار مي انجامد. يكي از حكمت هاي نمازهاي پنجگانه، زنده نگه داشتن ياد خدا در طول شبانه روز، در دل مؤمن است. A«يا ايها الذين آمنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا؛ اي كساني كه ايمان آورده ايد! خدا را بسيار ياد كنيد» (احزاب، آيه 41). انجام برخي كارها مانند قرائت قرآن، دعا و زيارت، مطالعه سيره ائمه و همنشيني با نيكان و صالحان، ما را به ياد خدا مي اندازد. برخي كارها نيز مانع توجه به خداوند است كه بايد اين موانع را كنار زد تا غفلت بر آن حاكم نشود. قرآن كريم مي فرمايد:
18- انجام نيكي ها و دوري از بدي ها: هر عمل نيك دل را نوراني تر مي كند و برعكس هر گناه صفحه دل را تيره و كدر مي سازد. بايد بكوشيم با عمل به نيكي ها، دل خود را نوراني تر كنيم و با دوري از گناهان رشته محبت خود را با خدا استوار سازيم.
مطالعه كنيد: شهيد مطهري، انسان و ايمان (ج 2 از مجموعه آثار)
19ـ مراقبه و محاسبه: در آغاز هر كارى, كمى مكث كنيد. اگر واجب است حتما انجام دهيد؛ اگر حرام است حتما ترك كنيد و اگر نه حرام است نه واجب، در انجام و ترك آن مختاريد. اين سه مورد را قبل از انجام هر عملي مشخص كنيد بعد از آن كار را انجام دهيد.
اصل اين توجه و مراقبه حد اقل سه فايده دارد: اولاً: انسان به حرام نمىافتد و نيز واجبى از او ترك نمىشود. ثانياً: انسان را از غفلت شبانهروزى مىگيرد. ثالثا: ترك حرام و فعل واجب به قصد قربت, خود عبادت به حساب مىآيد و مىتوان انجام تمام واجبات و ترك تمام محرمات را به قصد قربت انجام داد. حتى افعالى كه نه واجب هستند نه حرام مىتوان با قصد قربت آنها را عبادى كرد.
مثلاً: خوابيدن با اين قصد باشد كه تجديد نيرو شود تا انسان عبادت خدا كند و... شب به محاسبه بنشيند كه آيا مراقبه طول روز را خوب انجام داده يا نه. اگر خوب انجام داده, شكر خداى را حتي زبانى به جا آورد و اگر خوب انجام نداده علتيابى كند تا به مرور نقصها و علت عدم موفقيت را كشف كند تا بعد از سالها به جايى برسد كه حتى يك گناه از او صادر نشود و خلاصه اين كه اصل در مراقبه و محاسبه شما انجام واجبات و ترك محرمات مىباشد.
امير المؤمنين (عليه السّلام)مىفرمايند: «ان هذه النفس لامارة بالسوء فمن اهملها، جمحت به الى المآثم؛ همانا اين نفس مدام به بدى و زشتى امر مىكند بنابراين هر كسى آن را مهمل به حال خود واگذارد(ولى او انسان را رها نمىكند) واو انسان را به سمت گناهان مىكشاند»، (الغرر والدرر، باب النفس به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادتپرور، ج 1، ص 305، روايت20 )
بنابراين مراقبه و محاسبه را بايد جدى گرفت كه از اساسىترين دستورات اخلاقى و سازنده مىباشد.
20ـ نماز اول وقت: اگر كار اهمى با نماز اول وقت در تعارض نباشد نماز اول وقت را ترك نكنيد. روايات و نيز بزرگان نماز اول وقت را اكيدا سفارش كردهاند.
21- توسل به ائمه معصومين عليهم السّلام: به اقتضاى حال و اقبال قلب به ائمه معصومين (عليهم السلام)بخصوص امام حسين (عليه السلام) توسل جوييد و توفيق و حاجات خود را از آن معادن كرم بخواهيد.
22 ـ دائمالوضوء: سعى كنيد هميشه وضودار باشيد. وضو نور است و همنشيني دائمي با نور انسان را نوراني مي كند.
23- مستحبات نشاطآور: از ميان مستحبات از نمازهاى نافله گرفته تا دعاى كميل و ندبه و... فقط و فقط آنهايى را انجام دهيد كه براى شما نشاطآور است و از تحميل نفس بر مستحبات پرهيز كنيد فقط به اقبال قلب بنگريد هر عمل مستحبى كه قلب بدان اقبال داشت و برايتان نشاطبخش و حالآور بود به همان اكتفا كنيد، حتى نسبت به نماز شب كه سفارش زيادى شده است اگر نشاط نداشتيد يا اصلاً نخوانيد يا خيلى خيلى خلاصه در ظرف ده دقيقه تمام يازده ركعت را با حذف مستحبات بخوانيد.
دوست عزيز، مطالعه كتب اخلاقي و هم چنين راهنمايي گرفتن از علماي اهل عمل، به شما بسيار كمك خواهد كرد.
منابعي جهت مطالعه: چهل حديث حضرت امام خميني ( رحمه الله عليه)، جهاد النفس، معراج السعاده ملا احمد نراقي ( رحمه الله عليه).