مراقبات مربوط به خواب | کتابخانه مجازی الفبا

براي کسي که مي خواهد خودسازي کند مراقبات مربوط به خواب از اهميت ويژه اي برخوردار است. درست خوابيدن و رعايت آداب مربوط به آن هم براي سلامتي بدني و رواني انسان لازم است و هم او را براي انجام مراقبات مربوط به خودسازي آماده مي کند.نياز بدن به خواب:
همه ما انسان ها نه تنها براي استراحت ، سلامت فكري و جسمي به خواب احتياج داريم، بلكه ترميم انرژي هاي از دست رفته و ترميم بافت هاي بدن – به ويژه بافت عصبي- در خلال خواب صورت مي گيرد. اگر مشكل پرخوابي ، كم خوابي و يا بدخوابي پيدا کنيم به تدريج متوجه عوارض آن در زندگي خود خواهيم شد؛ لذا شايسته است كه هر فردي ميزان خواب خود را با توجه به عوامل گوناگون مؤثر در آن( نوع و ميزان فعاليت روزانه ،شرايط سني و اقليمي ,وضعيت سلامت روحي و جسمي و ...) تعيين نمايد.
افراد معمولا به حدود 6 تا 8 ساعت خواب در طول شبانه روز نياز دارند كه بهتر است حداقل 85درصد آن در شب و فقط 15درصد آن در روز باشد .
معمولاً كاستن از اين مقدار خواب موجب افت دقت و كارآيي روزانه، خصوصاً كار فكري مي شود.انواع خواب:
در روايات چند نوع خواب معرفي شده براي هر يك اثراتي بيان شده است. تحقيقات تجربي نيز اين مطالب را تأييد مي‌كند.
1 - خواب غفلت : خوابيدن در مجلس پند و يادآوري و سخنراني است.
حضرت آيت الله مجتهدي ( حفظه الله ) مي فرمايند : يكي از خطباء تهران مي فرمودند : هميشه شخصي را مي ديدم كه در جلسات متعدد پاي منبر من مي آيد ، لذا من هم نمي توانستم مطالب تكراري را بگويم ، روزي به او گفتم : اميدوارم صحبتهاي من براي شما مفيد باشد ، و باعث تضييع وقتتان نباشم زيرا شما را مي بينم كه الحمد لله مقيد به شنيدن صحبتها و احاديث اين حقير هستيد ، او گفت : بله ، مدتي است كه دچار بي خوابي شده ام ، و دكتر هم توصيه كرده است كه سعي كن بيشتر استراحت كني و بخوابي ، اما با اين وجود خوابم نمي برد ولي در پاي منبر شما نمي دانم چگونه است كه از همه جا بهتر مي خوابم در آن موقع متوجه شدم كه اين شخص براي خوابيدن مي آيد نه براي درك مطلب . ظاهراً منبريها و وُعّاظ ، هم كار پدر را مي كنند ، چون نصيحت مي نمايند ، و هم كار مادر را ، چون لالائي مي خوانند . آداب الطلاب ، ص349
2 - خواب بدبختي : خوابيدن در وقت نماز است.
3 - خواب لعنت (فيلوله ) : خواب بعد از طلوع آفتاب است كه انسان را كسل مي كند .
4 - خواب عذاب (عيلوله ) : خواب بين الطلوعين ؛ از فجر (نماز صبح) تا طلوع آفتاب كه مذموم و بد مي باشد.
در روايات از خوابيدن قبل از طلوع آفتاب ، بسيار نهي شده و مكروه است . حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه ) : زمين به سوي خدا ناله و فرياد مي كند از سه چيز : ... خواب كردن بر آن قبل از طلوع آفتاب . حضرت صادق (عليه السلام ) : خواب بامداد شوم است و روزي را منع مي كند و رنگ را زرد مي كند و صورت را زشت مي كند ... و بدرستي كه خداوند روزي را ما بين طلوع صبح تا طلوع آفتاب قسمت مي نمايد ...و مرغ بريان و ترنجبين بر بني اسرائيل در اين وقت نازل مي شد ، هر كه در اين وقت خواب بود ، بهره او نازل نمي شد . حليه المتقين ، ص170
اما در چند حديث اين خواب را اجازه داده اند ؛ حضرت صادق (عليه السلام) به شخصي فرمودند كه چون نماز صبح كردي و ذكر خدا ( تعقيبات) خواندي ، اگر قبل از طلوع آفتاب بخوابي اشكالي ندارد . چنان چه در حديث صحيح است كه امام رضا (عليه السلام) به شخصي فرمود كه فردا بعد از طلوع آفتاب بيا كه من بعد از نماز صبح خواب مي كنم .حليه المتقين ، ص170
پس اگر كسي شب زنده داري داشته و نمازش را اول وقت خوانده، اشكالي ندارد كه بعد نماز صبح كمي بخوابد تا دوباره سرحال شود و بتواند به فعاليت روزانه بپردازد.
5 - خواب راحت (قيلوله ) : خواب قبل از ظهر تا ظهر و بعد از نماز ظهر تا عصر است ، كه مستحب است و در آن وقت اگر كسي خوابي ببيند دروغ نمي شود . و اين خواب رفع كننده كسالت و هضم كننده غذا است .
شخصي به خدمت حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه) آمد و عرض كرد كه من حافظه قوي داشتم و اكنون فراموشي بر من غالب شده است . حضرت فرمودند كه آيا خواب قيلوله مي كردي و حال ترك كرده اي ؟ گفت : بلي . حضرت فرمودند كه باز خواب قيلوله بكن . چنان كرد و حافظه اش برگشت . و در روايت ديگر است كه خواب قيلوله نعمت است و نيكو ياوري است بر بيداري و عبادت شب . حلية المتقين ، ص170
خواب قيلوله مستحب و مخصوص نيم روز اما كوتاه است. ساختار وجودي انسان به نوعي است كه در طول شبانه روز و بعد از يك دوره بيداري به استراحت و خواب نياز دارد. هنگامي كه خورشيد در مغرب پنهان مي گردد و تاريكي گسترده مي شود، همه چيز تعطيل شده و هنگام خواب و استراحت فرا مي رسد تا بدن با استراحت شبانه و تجديد نيرو دگرباره در روز به كار و فعاليت برخيزد. خداوند شب را آفريد تا انسان در آن آرامش پيدا كند. اما خوابيدن به مدت كوتاه در طول روز انكار نشده و حتي از فوايدي برخوردار است. چنين خوابي موجب تجديد قوا و بازيابي نيرو مي شود. (رك: شهيد دكتر پاك نژاد، اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، ج 17، ص 153.)
6 - خواب رخصت ( خوابي كه اجازه داده شده) : خوابيدن بعد از نماز عشا است.
7 - خواب حسرت : خوابيدن در شب جمعه است.
8 -خواب حيلوله : خواب بعد از ظهر يا خواب وقت ظهر است ،چون اين خواب حايل و فاصل بين ظهر و نماز (ظهر) است ،حيلوله گويند . و چون تأخير نماز از اول وقت ناپسند است ، خوابيدن در اين وقت خوب نيست .
9 - خواب آخر روز يعني هنگام غروب آفتاب خوب نيست و موجب بيماري است. (رك: پندها ي جاويدان ، ص 449 و 410)
10 - از امير المومنين ( عليه السلام ) روايت است خوابيدن بين الطلوعين و بين العشائين ( بين نماز مغرب و عشاء ) موجب پريشاني و فقر مي شود . حليه المتقينعوارض پرخوابي:تحقیقات نشان می‌دهد خواب کمتر از 3 ساعت و نیم و بیشتر از 8 ساعت و نیم، احتمال مرگ و میر را تا 15 ‌درصد افزایش می‌دهد. بنابراین کم‌خوابی و پرخوابی هر دو می‌توانند خطرساز باشند.
خواب زیاد بیماری نیست، ولي نشانه بیماری می باشد. افرادی که از نظر بدنی سالم به نظر می‌رسند و از منظر پزشکی چاق به شمار نمی‌آیند، نمی‌توانند زیاد بخوابند و حتی اگر خود نیز بخواهند نمی‌توانند خواب بیش از حد داشته باشند. افرادی که بیش از حد می‌خوابند نسبت به سایر افراد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت و چاقی قرار دارند.
تجربه نشان داده است گاهی هنگامی که بیش از حد می خوابید، نسبت به خود خشمگین می شوید که این حالت به تدریج می تواند تاثیری منفی بر عزت نفس داشته باشد. پس از خواب مفرط، احساس تجدید قوا و پر انرژی بودن نمی کنید. برعکس، کاملا خواب آلود هستید، گاهی اوقات چشم یا سرتان هم درد می کند، گیج هستید و حتی ممکن است نتوانید حواس خود را جمع کنید.
نمی‌توان به راحتی از کنار عوارض روحی پرخوابی گذشت. وقتی شما زیاد می‌خوابید بدون شک وقتی را که می‌توانستید به کار خلاقانه‌ و مفیدی اختصاص دهید، از دست داده‌اید. بنابراین زمانی که برمی‌خیزید و می‌بینید وقت خود را بیهوده در خواب گذرانده‌اید، احساس ناخوشایندی خواهید داشت.
برای مثال از دست دادن قرار ملاقاتی که مدت‌ها انتظارش را می‌کشیدید به دلیل خواب زیاد، از جمله مشکلات اجتماعی است که اصلا نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. علاوه بر این احساس ناخوشایند، احساساتی چون اضطراب، گیجی و سردرگمی هم دست از سر شما برنمی‌دارند و حتی می‌توانند تمام روزتان را خراب کند.
خواب و خورت زمرتبه‏ى خويش دور كرد
آنگه رسى به عشق كه بى‏خواب و خور شوى‏ (شجاعي، محمد؛مقالات،ج2،ص177)
در دعاي تعقيبات نماز عصر دعايي وارد شده كه مي فرمايد : خدايا ! من از نفسي كه سير نمي شود و قلبي كه خشوع ندارد و علمي كه سود ندارد و نمازي كه بالا نمي رود و دعايي كه شنيده نمي شود به تو پناه مي برم. اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَفْسٍ لَا تَشْبَعُ وَ مِنْ قَلْبٍ لَا يَخْشَعُ وَ مِنْ عِلْمٍ لَا يَنْفَعُ وَ مِنْ صَلَاةٍ لَا تُرْفَعُ وَ مِنْ دُعَاءٍ لَا يُسْمَعُ. (بحارالأنوار 83 93 باب 40)
عبارت نفس لا تشبع در اين دعا بيانگر حرص و سيري ناپذيري نفس در همه امور است و معناي وسيعي دارد كه مي تواند شامل پر خوابي هم باشد يعني نفس من از خوابيدن نيز سير نمي شود . آثار پرخوابي در روايات:
1ـ فقر در قيامت: از حضرت رسول خدا(ص) نقل شده است : «از خواب بسيار برحذر باشيد؛ زيرا خواب زياد آدمي را در قيامت فقير مي¬كند.» (سفينة البحار و مدينة الحكم و الاثار،ج4،ص592،واژۀ«نوم»)
2ـ منفور درگاه الهي: پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «خوردن بدون گرسنگي و خواب بدون خستگي و خندۀ بدون تعجب، نزد خدا به سختي منفور است.» (نهج الفصاحة،انتشارات جاويدان، ص604،ح2119)
3ـ جلب ضرر و زيان: اميرالمؤمنين(ع) مي¬فرمايد: «خوردن و خواب بسيار، جان را تباه و زيان را جلب نمايد.»( غررالحكم و دررالكلم، ترجمه محمد علي انصاري، ص580،ح7034)
4ـ ضايع كردن عمر: از آنجا كه دنيا مزرعۀ آخرت است و آنچه را در اين عالم بكاريم ثمره و نتيجه¬اش را در آن عالم خواهيم يافت با افزايش خواب، عمر -اين سرمايۀ گرانقدر- را از كف داده و دست خالي گام در آن وادي مي¬نهيم. امام علي(ع) مي¬فرمايد: «واي بر آن كه به خواب رفته، كه چه اندازه زيانكار است؛ هم عمرش كوتاه و هم مزدش كم است.» (همان،ص855،ح10657)
5ـ محروم شدن از نماز شب: با افزايش خواب، افراد از نماز شب كه در آيات و روايات با عظمت از آن ياد شده و آثار و نتايج شگفت انگيزي براي آن بيان داشته¬اند محروم خواهد بود.
6ـ قساوت قلب: پيامبر اكرم(ص) مي¬فرمايد: غذايتان را با ياد خدا و نماز ذوب (هضم) كنيد و پس از آن نخوابيد كه دلهايتان سخت شده قساوت پيدا مي¬كنند. (محمدي ري شهري، دانشنامۀ احاديث پزشكي، ج2،ص104)
7ـ ايجاد روحيۀ نخوت و كسلي در جامعه: روحيات و خصلتهاي بشري در مواجهه با همديگر منتقل شده، تأثير خود را برجاي مي¬گذارد.
8- فساد بدن: در روايتي از امير مومنان ع آمده است : پر خوري و پر خوابي بدن را فاسد كرده و موجب ضرر آن مي شوند .كثرة الأكل و النوم تفسدان النفس و تجلبان المضرة (غررالحكم ص 360) عوامل مؤثر در پرخوابي:
1ـ غفلت از روز جزا: كه با نگرشي نادرست از زندگي، فقط به خوشي هاي اين دنيا بسنده كرده و بي عاري و بي قيدي و تنبلي را سرلوحۀ زندگاني خويش كرده اند و حال آنكه بايد بدانند:
كاروان رفت و تو در خواب و بيابان در پيش
وه كه بس بي خبر از غلغل چندين جرسي (حافظ)
2ـ پريشان حالي و درماندگي: كساني كه در گردونۀ زندگي كم آورده اند و راه برون رفت از آن را نمي دانند براي فراموش كردن آن مشكلات، معمولاً به خواب پناه مي برند تا هر چند براي مدتي از آنها خلاصي يابند. غافل از اينكه چنين راهكاري فقط مُسَكن بوده و علاج كار نيست و همچون كبكي هستند كه سر خود را زير برف كرده است.
3ـ پرخوري: امام صادق(ع) مي فرمايد: «خواب بسيار، از خوردن آب بسيار ناشى مى‏شود،( چرا كه با خوردن زياد آب، بلغم و رطوبات در مزاج انسان بيشتر مي شود كه موجب خواب مي گردد) و خوردن آب بسيار، از خوردن غذاى بسيار ناشی می شود.»( شرح مصباح الشريعة ،انتشارات پيام حق‏، ص288)
وقتي شكم از غذا پر مي شود فكر كار نمي كند و خواب آلودگی مسلط مي شود؛ دل و مغز، ميدان خيالات و اوهام مي گردد. كساني كه به پرخوري و اختلاط زائده مبتلا هستند وهم و خيال بيشتر بر آنها استيلا يافته خواب هاي وحشتناك مي بينند. (طب الصادق(ع)،انتشارات عطائي،چاپ دوازدهم،1370ش،ص142)
4ـ فساد مزاج و افزايش اخلاط چهارگانۀ : كه سيستم بدن را به هم مي زنند و موجب خواب آلودگي شخص مي گردند.
5ـ رفيق خوشخواب: مصاحبت با افراد خواب آلوده باعث تأثير اخلاق و رفتار افراد در دوستان و هم نشينان آنان مي شود.
6ـ منظم نبودن زمان خواب و بيداري: وقتی کسی شب دير مي خوابد، در روز براي جبران آن نياز به خواب زياد دارد؛ زيرا براي جبران يك ساعت بيخوابي شب، نياز به چندين ساعت خواب روزانه هست، از آن رو دچار پرخوابي مي شود. درمان پرخوابي:
براي كاستن از مقدار اضافي خواب خود شايسته است در اولين قدم به توصيه‏هاى زير عمل كنيد.
1- علل زمينه‏اى پرخوابى را برطرف سازيد : پرخورى در شب از مهمترين عوامل پرخوابى است، سعى كنيد شب‏ها به حداقل غذا اكتفا كنيد.
2- اگر طبع شما سرد است از خوردن غذاهايى مثل ماست، بادمجان، ترشيجات و غيره كه طبيعت آنها سرد است و موجب تشديد خواب‏آلودگى مى‏شود بپرهيزيد . اگر طبيعت شما گرم است از غذاهايى كه طبيعت گرم دارند نيز اجتناب كنيد كه اين دسته غذاها موجب پرخوابى افراد با طبع گرم مى‏گردد.
3- غذا را سرشب ميل كنيد تا موقع خواب هضم شده باشد.
4- در صورت امكان از خواب قيلوله (قبل از ظهر) يا خواب بعد از ظهر بهره‏مند باشيد.
5- فعاليت‏هاى شديد بدنى در روز با خواب‏آلودگى و افزايش خواب همراهند و گريزى از آنها نيست، لذا اگر اين نوع فعاليت‏هاى شما زياد است آنها را تعديل كنيد. همچنين عدم تحرك و ترك ورزش روزانه باعث اجتماع رطوبت در بدن و خواب آلودگي مي شود. بنابراين تحرك بدني از ضرورت هاي زندگي يك جوان در سن و سال شماست.
6- ترك هر عادتي زمان بر است و شايسته آن است كه به تدريج عمل گردد، لذا با برنامه‏ريزى دقيق سعى كنيد به تدريج از ميزان خواب خود بكاهيد. جدولى تنظيم كنيد كه به مدت يكماه از طول خواب خود يك ساعت كم كنيد. هر 5 روز 10 دقيقه (5 دقيقه از ابتدا و 5 دقيقه از انتها) از خواب خود بكاهيد و در 5 روز بعد اين مقدار را دوبرابر كنيد تا ظرف 30 روز 60 دقيقه از خواب شما كاسته شده باشد و به اصطلاح عادت شكنى تدريجى داشته باشيد. بعد از يك ماه اگر باز هم مدت خواب شما زياد است به همين ترتيب از طول آن بكاهيد. در عين حال ميزان كاهش نبايد از حد مورد نياز بدن افزون‏تر شود.
7- با اطرافيان خود قرار بگذاريد كه اگر سر ساعت مورد نظر از خواب بر نخواستيد به هر صورت ممكن شما را بيدار سازند .
8- يكي از دلايلي كه ممكن است خواب صبحگاهي شما ادامه يابد اين است كه احساس نمي كنيد وظيفه اي بر دوش شما است و در واقع كاري نداريد كه بخواهيد زود و يا دير برخواستن از رختخواب براي شما تفاوت داشته باشد ؛ لذا توصيه مي گردد مسئوليت آماده كردن صبحانه براي اعضاي خانواده را به عهده بگيريد تا از اين طريق انگيزه شما براي برخواستن از رختخواب افزايش يابد .
9- يكي ديگر ا ز عواملي كه باعث مي گردد انسان به خوابش ادامه دهد دماي محيط است ؛ لذا هر وقت كه از خواب بيدار شديد از رختخواب خود به درآييد و از گرماي فضاي اتاق خواب به وسيله باز كردن پنجره و ... بكاهيد .به حياط رفته و مقداري حركات كششي انجام دهيد .
10- جهت پايبندي به تصميم خود براي خود برنامه تشويق و تنبيه بگذاريد به عنوان مثال با خود عهد ببنديد كه هرگاه سر ساعت مورد نظر از رختخواب بيرون نيامديد ، برنامه تلويزيوني مورد علاقه را كه هر روز دنبال مي كنيد تماشا ننماييد .لطفاً در اين مورد بر خود سخت بگيريد تا طبعتان به برنامه جديد زندگي عادت نمايد.برخی از مهم ترین آداب خواب:
1 خوردن شام سبک
در پندار بسیاری از مردم، شام نخوردن موجب سلامتی و پرهیز از چاقی می شود در حالی که عکس آن صادق است. در سخنان پیشوایان دین، خوردن شام مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. از جمله امام صادق(ع) می فرماید: «اساس خرابی بدن نخوردن شام است. اول خراب البدن ترک العشاء.( جامع الاحادیث، حدیث 43731) و در حدیث نبوی آمده است: «شام بخورید، هر چند یک خرمای خشک باشد زیرا نخوردن شام باعث پیری و سالخوردگی می شود. تعشوا ولو بکفّ من حشف فان ترک العشاء مهرمة.( همان، حدیث 43738)
بنابراین جمله معروف «صبحانه ات را تنها بخور، ناهارت را با دوستت و شامت را بده دشمنت» عبارت درستی نیست و شما بهتر است شام تان را هم با دوست تان میل کنید.
2 اعتدال در خوردن:
اگر زیاد غذا بخورید متابولیسم بدن سرعت می گیرد، سیستم هضم سخت تر می شود و در نتیجه موقع خواب، مرتب در رختخواب غلت می زنید.( 150 نکته برای خواب راحت، پاول ویلسون، ترجمه سپیده خلیلی، ص21)
پرخوری علاوه بر آنکه موجب بدخوابی می گردد، رویاهای پریشان را نیز بوجود می آورد. در حدیثی از حضرت علی(ع) نقل شده است که: «کسی که با شکم پر و سنگین بخوابد رویاهای غیر واقعی می بیند.»( رویا از نظر دین و روانشناسی، ص173) بنابراین زیاد خوردن و نخوردن هر دو دشمن سلامتی و خواب سالم هستند.
3 مسواک زدن
تمیزی دهان و دندان می تواند زمینه ساز خواب راحت تری گردد. شاید این حدیث نبوی که فرمودند: «مسواک زدن باعث حضور فرشتگان می شود.»( موسوعة احادیث طیبه، حدیث62) بی ارتباط با خواب راحت نباشد. زیرا خواب های پریشان کار شیاطین اند اما حضور فرشتگان موجب اطمینان دل و بهره مندی از الطاف الهی می شود.
امام باقر(ع) با توجه به برکات مسواک می فرماید: «اگر مردم از فواید مسواک با خبر بودند، آن شب ها با خود به بستر می بردند.»( همان، حدیث604)
4 تخلیه مثانه قبل از خواب
حضرت علی(ع) در توصیه به فرزند بزرگوارش امام مجتبی(ع) چهار عمل را موجب بی نیاز شدن از طبیب و طبابت می داند که رفتن به دستشویی قبل از خواب از جمله آن چهار عمل است.»( همان، حدیث66)
وجود مواد زائد و سموم در بدن می تواند موجب پریشانی خواب ها شود ضمن آنکه ممکن است خواب را قطع نموده و ما را مجبور به تخلیه مثانه نماید که این خود عاملی برای بدخوابی محسوب می شود.
5 وضو گرفتن
اگر شبی را با وضو بخوابید و اثر آن را در راحت خوابیدن تان تجربه کنید، شاید دیگر این کار را ترک نکنید. ثواب های زیادی که برای وضوی قبل از خواب بیان شده خود نشانه تأثیر معنوی وضو در روح و روان فرد است که می تواند خوابی خوش را برای او به دنبال داشته باشد در حدیث نبوی آمده است که: «هر کس شب را با وضو بخوابد گویا همه شب را به عبادت پرداخته است.»( بحارالانوار، ج76، ص181)
نیز از امام صادق روایت است که: «هر کس شب را با وضو به بستر رود و بخوابد، در حالی می خوابد که بستر او مسجد و عبادتگاه اوست.»( همان، ص182) از مضمون احادیث مربوطه برمی آید که با وضو خوابیدن همچون عبادت کردن در مسجد موجب ارتقای روح مؤمن و بهره مندی بیشتر او از الطاف الهی می شود.
6 پناه بردن به قرآن و اذکار سفارش شده
انس گرفتن با خدای بزرگ تنها راه نجات بندگان ضعیف از وسوسه، نگرانی، ترس و اضطراب و دیگر موانع راحت خوابیدن است پناه بردن به دامان قرآن و اذکار متبرکه بهترین راه ایجاد انس و الفت با خداوند است.
وجود اذکار فراوان و سور مختلف قرآنی، برای شما این امکان را فراهم می کند که براساس سلیقه و میل باطنی خودتان یکی را انتخاب نموده و از طریق آن پلی به سوی آسمان بسازید. از مشهورترین ذکرها برای آرامش یافتن در بستر سوره ناس و فلق و آیة الکرسی است. از امام باقر(ع) روایت شده که «هر کس هنگام خواب دچار بیم و هراس می شود وقتی وارد بستر خود شد، سوره ناس و فلق و آیة الکرسی را بخواند.»( همان، ص195)
7 رعایت زمان خواب
شب به طور طبیعی بهترین موقعیت را برای خواب فراهم کرده است. هیچ خوابی جبران نخوابیدن در شب را نمی کند. طی آزمایش هایی که در یک آزمایشگاه مجهز در آلمان بر روی خواب روزانه پرستاران شبکار صورت گرفت، مشخص شد که خواب روز و خواب شب تفاوت های مهمی با هم دارند. خواب روز گرچه خواب عمیقی هم باشد، همیشه شخص را ناخودآگاه به کمبود استراحت مبتلا می سازد و تکرار ترک خواب شبانه، نوعی خستگی مزمن و مفرط را به وجود می آورد. حتی اگر تمام ویژگی های شب را در محیط خواب مان در روز ایجاد کنیم باز هم خوابمان کیفیت خواب شب را نخواهد داشت.( برای خواب بهتر، اقتباس از ص42)
اغلب افراد عادت دارند در روز هم یکی دو ساعتی را بخوابند. این امکان برای بانوان خانه دار بیشتر فراهم است. اگر بخواهیم بهترین زمان را برای خواب روز انتخاب کنیم، خواب قبل از ظهر یعنی حدود یکی دو ساعت قبل از اذان ظهر پسندیده و مطلوب است که از آن به قیلوله تعبیر می شود.
چنانچه طبق برنامه عرضه شده از سوی دین مقدس اسلام از سر شب تا اذان صبح بخوابیم و بعد از نماز صبح فعالیت های روزانه را شروع کرده و از خواب بین الطلوعین و ابتدای روز که کراهت زیادی دارد، بپرهیزیم، طبیعی است که نزدیک ظهر خواب آلوده شده و به استراحت نیاز داریم. جالب این است که این استراحت نیز از سوی دین سفارش و اثرات مطلوبی از آن بر روح و جسم آدمی گزارش شده است. «تقویت حافظه از جمله این اثرات است که در حدیث نبوی به آن اشاره شده است.»( دارالسلام، ج3، ص55. میرزا حسین نوری طبرسی)
از دیگر ویژگی های خواب قیلوله آن است که رؤیا در این زمان به واقعیت نزدیکتر است. از امام حسین(ع) روایت شده است که «در زمان خواب قیلوله رؤیایی دروغ نخواهد بود.»( همان)

پرسمان دانشجویی