تاثیر توبه بر رفع عذاب | کتابخانه مجازی الفبا

انسان گناهي انجام داده كه بعد از پشيماني توبه ميكند و ديگر آن گناه را انجام نميدهد در صورتي كه خداوند توبه اش را بپذيرد آيا بازهم در آخرت عذاب اين گناه را ببيند يا نه؟

نقش توبه در بازگشايي در سعادت و قرار گرفتن در مسير حق و اصلاح عملكردهاي غلط گذشته و گشودن دريچه اميد به روي انسان بسيار اساسي است. بسيار مي شود كه از انسان در طول زندگي و به ويژه در آغاز تربيت و اصلاح نفس، لغزش هايي سر مي زند، اگر درهاي بازگشت به روي او بسته شود مأيوس مي گردد و براي هميشه از راه مي ماند و لذا در مكتب تربيتي اسلام، توبه به عنوان يك اصل تربيتي با اهميت زياد مطرح است و اسلام از تمام گنهكاران دعوت مي كند كه براي اصلاح خويش و جبران گذشته از اين در وارد شوند.
خداوند متعال در آيه 70 سره فرقان مي فرمايد : «إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً»
ترجمه:
( مگر كسى كه توبه كند و ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد كه خداوند گناهان اين گروه را به حسنات تبديل مى‏كند. و خداوند آمرزنده و مهربان است.)
از اين آيه شريفه اجمالا استفاده مي شود كه توبه موجب مي شود گناهان به حسنات تبديل شوند ، اما مساله مهم در مورد آيه فوق اين است كه چگونه خداوند سيئات آنها را تبديل به حسنات مى‏كند؟‏
در اينجا چند تفسير است كه همه مى‏ تواند قابل قبول باشد:
1- هنگامى كه انسان توبه مى‏كند و ايمان به خدا مى‏آورد دگرگونى عميقى در سراسر وجودش پيدا مى‏شود، و به خاطر همين تحول و انقلاب درونى سيئات اعمالش در آينده تبديل به حسنات مى‏شود، اگر در گذشته مرتكب قتل نفس مى‏شد در آينده دفاع از مظلومان و مبارزه با ظالمان را جاى آن مى‏گذارد، و اگر زناكار بود بعدا عفيف و پاكدامن مى‏شود و اين توفيق الهى را در سايه ايمان و توبه پيدا مى‏كند.
2- ديگر اينكه خداوند به لطف و كرمش و فضل و انعامش بعد از توبه كردن سيئات اعمال او را محو مى‏كند، و به جاى آن حسنات مى‏نشاند، چنان كه در روايتى از ابو ذر از پيامبر اسلام ص مى‏خوانيم: روز قيامت كه مى‏شود بعضى از افراد را حاضر مى‏كنند خداوند دستور مى‏دهد گناهان صغيره او را به او عرضه كنيد و كبيره‏ها را بپوشانيد، به او گفته مى‏شود تو در فلان روز فلان گناه صغيره را انجام دادى، و او به آن اعتراف مى‏كند، ولى قلبش از كبائر ترسان و لرزان است.
در اينجا هر گاه خدا بخواهد به او لطفى كند دستور مى‏دهد بجاى هر سيئه حسنه‏اى به او بدهيد، عرض مى‏كند پروردگارا! من گناهان مهمى داشتم كه آنها را در اينجا نمى‏بينم.
ابو ذر مى‏گويد: در اين هنگام پيامبر ص تبسم كرد كه دندانهايش آشكار گشت سپس اين آيه را تلاوت فرمود فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ .
3- سومين تفسير اينكه منظور از سيئات نفس اعمالى كه انسان انجام مى‏دهد نيست، بلكه آثار سويى است كه از آن بر روح و جان انسان نشسته، هنگامى كه توبه كند و ايمان آورد آن آثار سوء از روح و جانش برچيده مى‏شود، و تبديل به آثار خير مى‏گردد، و اين است معنى تبديل سيئات به حسنات.
البته اين سه تفسير- منافاتى با هم ندارند و ممكن است هر سه در مفهوم آيه جمع باشند. (تفسير نمونه، ج‏15، ص 156)
حضرت سجاد(ع) در مناجات تايبين از مناجات هاي پانزده گانه (خمسه عشر) كه در مفاتيح الجنان مرحوم شيخ عباس قمي نيز آمده است به پيشگاه خداوند چنين عرضه مي دارد:
خدايا! تو كسي هستي كه دري به سوي عفوت بر روي بندگانت گشوده اي و نامش را توبه گذاشته اي و فرموده اي؛ بازگرديد به سوي خدا و توبه خالص كنيد. اكنون عذر كساني كه از ورود به اين در بعد از گشايش آن غافل شوند چيست؟
در روايات به قدري بر مسأله توبه تأكيد شده كه در حديثي از حضرت امام باقر(ع) مي خوانيم: «ان الله تعالي اشد فرحا بتوبه عبده من رجل اضل راحلته و زاده في ليله ظلما فوجدها؛ خداوند از توبه بنده اش بيش از كسي كه مركب و توشه خود را در بيابان در يك شب تاريك گم كرده و سپس آن را مي يابد، شاد مي گردد» (تفسير نمونه، ج 24، ص 295).
و باز در روايتي ديگر از آن حضرت آمده است: «التائب من الذنب كمن لاذنب له والمقيم علي الذنب و هو مستغفر منه كالمستهزء؛ كسي كه از گناه توبه كند، همچون كسي است كه اصلا گناه نكرده است و كسي كه به گناه خود ادامه دهد در حالي كه استغفار مي كند مانند كسي است كه مسخره مي كند» (همان، ص 296).

پرسمان دانشجویی