پاسخ تفصیلی:
اساسا مسأله تحدى تنها در قالب الفاظ و زيبايى و آهنگ آن خلاصه نمىشود بلكه مىتوان گفت: اساس اين تحدى در مورد حقايقى است كه قرآن آن را بيان نموده و در قالبي منحصر به فرد ارائه نموده، قالبي که از يک سو نثر است و محدوديت قافيه و رديف را ندارد و از سوي ديگر همانند نظم است و از زيبايي و رواني و آهنگ پذيري برخوردار است و از ملال آوري متن ساده به دور است.
براي توضيح بيشتر لازم است به نكاتي اشاره بكنيم : 1- جاي ترديد نيست در اين كه قرآن كتاب هدايت است و براي سوق دادن بشر به سعادت دنيا و آخرت نازل گرديده است اما اسلوبي ويژه و خاص خود دارد كه او را از ساير كتاب ها ممتاز مي كند به اين معني كه قرآن در عين بيان مطالب مختلف، از كمال ارتباط و انسجام برخوردار بوده و جملات آن بمانند دّرهاي گرانبها و با نظم اعجاب انگيزي به هم متصل و مرتبط مي باشد كه در لابلاي اين جملات مطالب عالي و حقايق زنده اخلاق و انساني نهفته است.
2- قرآن مجيد به موضوعات زيادي متعرض گرديده كه در همه اين مسائل بهترين و جالبترين حقايق را به بشر ارائه داده است حقايقي كه خلل , فساد و بطلان هرگز بر آن راه ندارد و كوچكترين اشكال و ايرادي برآن متوجه نيست از اين رو كسي كه مي تواند يك كلمه از كلمات قرآن را بگويد و يا يك جمله از جملات آن را بياورد مستلزم آن نيست كه بتواند مثل قرآن بياورد زيرا قدرت و توانايي بر مواد و الفاظ هيچگاه مستلزم توانايي بر تركيبات قرآن نخواهد بود افزون بر آن حلاوت و شيريني و طراوت موجود در قرآن ناشي از اعجاز هست كه بشر از خلق اين اعجاز ناتوان و عاجز مي باشد روشن است كه اعجاز قرآن در مجموع 4 امر تجلي يافته : الف) فصاحت الفاظ و جمال عبارات ب) بلاغت معاني و علو مفاهيم ج) زيبايي شگفت انگيز نظم و تأليف د) بي نظيري اسلوب و سبك. از اجتماع عوامل چهارگانه فوق است كه تأثير در نفوس و لذت و حلاوت در حال و نرمي دل و شرح صدر و مانند آن در بشر حاصل مي گردد و به تعبير استاد مطهري (ره ) بشر از خلق اين هندسه بي نظير موجود در قرآن ناتوان است , (ر. ك سبحاني , جعفر, الهيات , ج 2, ص 145 طبع دوم و مطهري , مرتضي , مجموعه آثار, ح 2 ص 125). 3- اما روشن است كه اين موضوع جمله بندي و تركيب كلامي از توانايي انسان محدود بيرون و محال است لذا عجز و ناتواني بشر از اين لحاظ نيست كه گفته شود خداوند براي حفظ دلائل نبوت , قدرت مقابله با قرآن را از افراد انسان سلب كرده است زيرا ما مي دانيم كه عده زيادي به معارضه با قرآن بر آمدند و در اين راه نه تنها انصراف براي آنان حاصل نگرديد بلكه با تمام نيرو به اين مرحله وارد گرديدند ولي عاقبت به عجز خود اعتراف نموده و عقب نشيني كردند.
خلاصه اينكه به قول علامه طباطبايي قرآن مجيد تنها با اسلوب لفظي خود تحدي نمي كند بلكه با جهات معنوي خود نيز مانند جهات لفظي تحدي و دعوي اعجاز مي نمايد. براي آگاهي بيشتر ر.ك : 1- طباطبايي , محمد حسين , قرآن در اسلام ص 118, انتشارات دارالكتب الاسلاميه. 2- علامه خويي , ترجمه البيان , بخش اعجاز قرآن. 3- علامه طباطبايي ترجمه الميزان ج 1 ص 71. 4- سيوطي , ترجمه الاتقان ج 1 ص 372
نمونه هاي ادعا شده چنين نيست که بتوان آنها را همسنگ قرآن دانست و صرف آنکه همانند آن يافت نمي شود, دليل آن نيست که نمي توان همانند آن را آورد و آنان چون چنين ادعائي نداشته اند, همگان در صدد معارضه و همانند آوري جدي در مورد آثارشان بر نيامده اند.
اشعار حافظ و ديگران اينطور نيست که نظير نداشته باشد خيلي از اشعار هستند در حدي از کيفيت ,که معلوم نيست مال حافظ است يا ديگري ,بدليل مشابهت بين آنها و محتواي بالا,و همچنين آثار ملا صدرا,علاوه بر اينکه قرآن مجيد صرفا بابعداد بي خود تحدي نمي کند تا با اشعار ادبي مقايسه کنيم و بگوئيم چون شبيه اشعار حافظ کسي نگفته پس تحدي قرآن بهم مي خورد.بلکه قرآن داراي وجوه مختلف اعجاز است.
از طرف ديگر شعر هر شاعري دريک جهت تفوق و برتري بر ديگري دارد اگر شعر حافظ در بعد غزل عرفاني برتري دارد شاعر ديگر در جهت ديگري ارجحيت دارد و مي شود گفت نه تنها شعر حافظ نظير دارد که برتر از او هم وجود دارد .
قرآن شناسي-استاد مصباح يزدي ,ص159 (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها، كد: 2/100114516)