تساوى حقوق زن و مرد | کتابخانه مجازی الفبا

«وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا يُظْلَمُونَ نَقِيراً» نساء (4)، آيه 124.؛ «و كسانى كه كارهاى شايسته كنند - چه مرد باشند يا زن - در حالى كه مؤمن باشند، آنان داخل بهشت مى‏شوند و به قدر گودى پشت هسته خرمايى، مورد ستم قرار نمى‏گيرند».با توجه به آيات قرآن و رواياتى كه در اين باره وارد شده، مى‏توان گفت كه زن و مرد در موارد ذيل، يكسان دانسته شده‏اند:

1. تساوى در ماهيت انسانى و لوازم آن ر.ك: نساء(4)، آيه 1؛ شورى(42)، آيه 11؛ حجرات(49)، آيه 13؛ اعراف(7)، آيه 189 و .....

2. تساوى در امكان انتخاب جناح حق و باطل و كفر و ايمان ر.ك: توبه(9)، آيه 67 و 68؛ نور(24)، آيه 26 و... ..

3. اشتراك در بيشتر تكاليف و مسئوليت‏ها ر.ك: بقره(2)، آيه 183؛ نور(24)، آيه 2، 31 و 32؛ مائده(5)، آيه 38 و ... ..

4. استقلال اجتماعى، سياسى، اعتقادى و حق مشاركت ر.ك: ممتحنه(60)، آيه 10 و 12 و ... ..

5. استقلال اقتصادى ر.ك: نساء(4)، آيه 33.، (حال آن كه غرب تا چند دهه پيش، زن را مالك هيچ چيز نمى‏دانست).

6. برخوردارى مادران از حقوق خانوادگى نظير پدران ر.ك: عنكبوت(29)، آيه 8؛ اسراء(17)، آيه 23 و 24؛ بقره(2)، آيه 83؛ مريم(19)، آيه 14؛ انعام(6)، آيه 151؛ نساء(4)، آيه 36؛ لقمان(31)، آيه 14 و 15؛ احقاف(46)، آيه 15.؛ بلكه حق مادر با توجه به زحمات و تكاليف و مسئوليت‏هايش، بيشتر است.

7. تساوى در راه تكامل انسانى و قرب به خدا و عبوديت ر.ك: نساء(4)، آيه 124؛ نحل(16)، آيه 97؛ توبه(9)، آيه 72؛ احزاب(33)، آيه 35..

«فَاستَجابَ لَهُم رَبُّهُم أَنِّى لا أُضِيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنكُم مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى بَعضُكُم مِن بَعضٍ» آل عمران(3)، آيه 195.؛ «پس، پروردگارشان دعاى آنان را اجابت كرد (-(و فرمود:)-)

من عمل هيچ صاحب عملى از شما را، از مرد يا زن كه همه از يكديگريد، تباه نمى‏كنم».

«مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَيوةً طَيِّبَةً وَ لَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانُوا يَعمَلُونَ» النحل (16)، آيه 97.؛ «هر كس - از مرد يا زن - كار شايسته كند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگى پاكيزه‏اى، حيات (-(حقيقى)-) بخشيم و مسلماً به آنان بهتر از آن چه انجام مى‏دادند، پاداش خواهيم داد».

«وَ مَن يَعمَل مِنَ الصّالِحاتِ مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَأُولئِكَ يَدخُلُونَ الجَنَّةَ وَ لا يُظلَمُونَ نَقِيراً» نساء (4)، آيه 124.؛ «و كسانى كه كارهاى شايسته كنند، مرد باشند يا زن،

در حالى كه مؤمن باشند، آنان داخل بهشت مى‏شوند و به قدر گودى پشت هسته خرمايى، مورد ستم قرار نمى‏گيرند».

«مَن عَمِلَ سَيِّئَةً فَلا يُجزى إِلاّ مِثلَها وَ مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَأُولئِكَ يَدخُلُونَ الجَنَّةَ يُرزَقُونَ فِيها بِغَيرِ حِسابٍ» غافر (40)، آيه 40.

؛ «هر كه بدى كند، جز به مانند آن كيفر نمى‏يابد و هر كه كار شايسته كند، مرد باشد يا زن، در حالى كه ايمان داشته باشد، آنان داخل بهشت مى‏شوند و در آن جا بى‏حساب روزى مى‏يابند».

پس زن نيز مانند مرد، مى‏تواند مراحل عالى كمال را طى كند. جايگاه زن در منطق وحى، بسيار بلند و بالاست و در قرآن از آفرينش زنان به عنوان «آيات الهى» ياد شده است؛ «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً»؛ روم (30)، آيه 21..

زن، نشانه رحمت و جمال و قدرت حق تعالى است. زن، تجليگاه جمال الهى خداوند رب العالمين است؛ يعنى مربّى و هدايت كننده موجودات و پرورش دهنده آنهاست. زن، مربّى و هدايت كننده فرد و جامعه است.

خداوند، لطيف است و زن نيز مظهر لطف الهى و لطيف است و به همين جهت، انجام كارهاى سنگين و خشن و سخت، مثل جهاد، از آنان برداشته‏

شده است.

پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله فرمود: «نعم الولد البناتُ، مُلَطَّفاتٍ مُجَهَّزاتٍ، مونساتٍ، مباركاتٍ، مُفليّاتٍ‏ وسائل‏الشيعه، ج 21، ص 362 ؛ الكافى، ج 6، ص 4.؛ چه خوب فرزندانى هستند دختران؛ زيرا آنان، موجوداتى لطيف و ظريف هستند» (و در آفرينش آنان، نهايت حكمت و ظرافت و لطافت به كار برده شده است).

«مجهّزات»، يعنى زن‏ها براى خانواده و اجتماع، آماده خدمت هستند. «مونسات»، يعنى زن‏ها انيس‏هاى خوبى هستند و موجب انس و آرامشند. «مباركات» يعنى مايه بركت خانواده و اجتماع هستند.

اگر نگرش‏هاى اسلام نسبت به مسائل زنان به خوبى مورد پژوهش و اجرا قرار گيرند، زنان به حقوق مطلوب و آرمانى خويش خواهند رسيد. نگرش مثبت دين به زنان و كمك در بسترسازى، جهت رشد و پرورش علم و ايمان آنان و تغيير نگرش برخى از مردان نسبت به زنان و همچنين تغييرات اساسى در ساختار فرهنگ‏ها و سنت‏هاى غيراسلامى، مى‏تواند زمينه‏هاى احقاق حقوق زنان را فراهم سازد.

با توجه به مطالب مذكور، روشن مى‏شود كه تساوى و ارزش زن و مرد در انسان بودن و امكان رشد و رسيدن به كمالات در نظام خلقت، توسط خداوند، كاملاً رعايت شده است و برخى تفاوت‏ها در احكام، مانند ديه و ارث و مشاغلى چون قضاوت، مربوط به مسئوليت‏هاى هر جنس در اجتماع و شرايط جسمى و روحيات آنان است كه هر يك در جاى خود براى تشكيل‏

و خلق نظام احسن، لازم هستند. نقش زن در نظام آفرينش به عنوان كانون محبت و عاطفه و محور تربيت و آرامش ديده شده و نقش مرد به عنوان مسئول اداره خانواده و مدير امور اجتماعى و انجام دهنده كارهايى كه نيازمند نيروى جسمى زياد است، نگريسته شده است.

در موارد عادى و غيرضرورى، هر يك از دو جنس، خوب است در جاى خود قرار گيرند؛ يعنى مادر، حتماً نقش مادرى را ايفا كند و پدر، نقش پدرى را و اگر هر يك در جاى خود قرار نگيرند، جامعه از حالت عادى و متعارف خارج مى‏گردد و اختلاف توانايى‏ها، روحيات و مسئوليت‏ها، ملاك ارزش و عدم آن نمى‏باشد؛ بلكه قوام‏بخش نظام احسن در خلقت جهان هستند؛ زيرا اگر همه كاملاً يكسان بودند، در جهان، مشكلات و كمبودهاى فراوانى به وجود مى‏آمد.

پرسمان دانشجویی