نظریه داروین | کتابخانه مجازی الفبا

آيات قرآن ظهور نزديك به صراحت دارد كه انسان هاى كنونى از راه تناسل و زاد و ولد به حضرت آدم و حوّا(عليهما السلام) منتهى مى گردند؛ همچنين قرآن كريم تصريح مى نمايد كه آدم و حوّا(عليهما السلام) از پدر مادرى ديگر زاده نشده، بلكه مستقيم از خاك آفريده شده اند آل عمران (3)، آيه 5؛ حجر (15)، آيه 28؛ نوح (71)، آيات 17 و 18..

علاّمه طباطبايى(ره) بر اين باورند كه روشن ترين آيه اى كه درباره خلقت آدم(عليه السلام) در قرآن بيان شده اين آيه است:

«إِنَّ مَثَلَ عِيسى عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»؛ آل عمران (3)، آيه 59.؛

«در واقع مَثَل عيسى نزد خدا همچون مَثَل ((خلقت)) آدم است كه او را از خاك آفريد، سپس بدو گفت: «باش» پس وجود يافت».

مسيحيان مى گفتند حضرت عيسى(عليه السلام) بدون پدر به دنيا آمده پس او از خدا و پسر خداست!

آيه مذكور در پاسخ آنان مى فرمايد: همان گونه كه به قدرت خداوند و فرمان او، حضرت آدم(عليه السلام) بدون پدر و مادر و از خاك آفريده شد؛ حضرت عيسى(عليه السلام) نيز به قدرت خداوند و به فرمان خداوند مى تواند تنها از مادر و بدون پدر آفريده شود. اين آيه شريفه بر آفرينش ويژه حضرت آدم و عيسى(عليهما السلام) دلالت دارد. در حالى كه اگر منظور از خلقت از خاك، منتهى شدن آفرينش آدم به خاك باشد، همان گونه كه همه جانداران متولّدِ از نطفه نيز آفرينششان به زمين منتهى مى گردد، در اين صورت آدم(عليه السلام) خصوصيتى نداشت تا به خاطر آن عيساى بدون پدر را با آن مقايسه كنند، و در نتيجه آيه شريفه بى معنا مى شد و اين پاسخ مناسبى براى دليل مسيحيان نبود.

از همين جا روشن مى گردد تمام آيات قرآنى كه از آفرينش آدم(عليه السلام) از خاك و گل و امثال آن خبر مى دهد، همگى بر اين ويژگى دلالت دارد كه خلقت آدم بدون پدر و مادر بوده و مستقيم از خاك آفريده شده است تفسير الميزان، ج 16، همان، ص 255..

بر اين اساس برخى از دانشمندان تمامى آياتى را كه خلقت آدم از خاك را مطرح مى كند با نظريه داروين معارض و ناسازگار مى دانند؛ چرا كه مى گويند آيات قرآنى به اين نكته تصريح مى نمايد كه انسان نخستين از خاك و گل آفريده شده، نه از موجود قبلى كه زنده بوده است دكتر عدنان الشريف، من علوم الارض القرآنيه، ص 207..

اين كه انسان كنونى از نسل آدم(عليه السلام) و حوّا مى باشد از بسيارى از آيات قرآن استفاده مى شود:

الف. «يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً كَثِيراً وَ نِساءً»؛ نساء (4)، آيه 1.؛

«اى مردم از پروردگارتان كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفتش را نيز از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد».

منظور از «نفس واحده» در آيه شريفه حضرت آدم(عليه السلام) مى باشد و مقصود از «زوجها» همسر او حضرت حوّاست؛ و اين دو، پدر و مادر نسل انسان كنونى مى باشند كه ما از آنها هستيم و اگر واسطه اى غير از آدم و حوّا در كار مى بود شايسته بود كه قرآن كريم بفرمايد؛ «و بث منهما و من غيرهما» در حالى كه چنين بيان نكرده است.

ب. آيه ديگر: «يا بَنِي آدَمَ لا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطانُ كَما أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ»؛ اعراف (7)، آيه 27.؛

«اى فرزند آدم زنهار تا شيطان شما را به فتنه نيندازد، چنان كه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون راند».

بنابراين انسان كنونى از نسل يك پدر و مادرند كه خود آن دو به طور مستقيم و بدون واسطه از خاك آفريده شده و هيچ پدر و مادرى نداشته اند.

اين معنايى است كه آيات با ظهور قوى خود بيان مى كنند، البتّه ظهور آيات در اين معنى به حدّ صراحت نمى رسد، اگرچه برخى اشكال كرده اند: آيات قرآنى بيان نكرده كه چگونه و با چه كيفيّتى آدم از زمين خلق شد، آيا در خلقت او علل و عوامل خارق العادّه نقش داشته اند؟ آيا خلقتش آنى و دفعى بوده بدون اين كه مدّتى طول بكشد؟ و يا در زمان هاى طولانى اين دگرگونى صورت گرفته و حالت هاى مختلف گرفته و سپس روح در او دميده شده؟ امّا هيچ يك از اين احتمالات نمى تواند در برابر بيان آشكار آيات قرآن، قانع كننده باشد، زيرا قرآن كريم پدر و مادر نسل موجود را حضرت آدم و حوّا(عليهما السلام) مى داند كه آفرينشى مستقل داشته و از خاك يا گِل پديد آمده و روح الهى در آنها دميده شده است؛ نه اينكه از انواع و موجودات ديگرى پيش از خود مشتق شده باشند، بنابراين انگاره «تكامل انواع» قابل انتساب به قرآن نيست.

پرسمان دانشجویی