ایمان عرب و عجم به قرآن | کتابخانه مجازی الفبا

به صورت کلی درعلّت عدم ايمان و اقبال عربها با توجه به آيات و روايات مي توان به تعصب بر قوميت، زبان، و آداب و رسوم گذشتگان اشاره كرد. و شاهد اين مسائل هم نحوه ي برخورد عربها با قرآن و پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله و سلم) است. با اين كه قرآن به زبان عربي و به پيامبر عرب زبان و از قوم عرب نازل شد، چقدر دشمنيها و مخالفتها و جنگها كردند، حال اگر به زبان غير عربي نازل مي شد چكار مي كردند؟ در صورتي كه غير عربها كه نوعا مسلمان شدند و ايمان آوردند، اين طور بر خورد نكردند.

از امام صادق(عليه السلام) به مضمون پرسش شما حدیثی نقل شده كه در تفاسير از جمله در تفسير على بن ابراهيم ذيل آيات 198 تا 203 سوره ي شعراء(26) آمده است كه مناسب ديديم در پاسخ به سوال شما بيان شود.

حضرت می فرماید: «لو نزل القرآن على العجم ما آمنت به العرب، و قد نزل على العرب فامنت به العجم، فهذه فضيلة العجم: اگر قرآن بر عجم نازل شده بود عرب به آن ايمان نمى‏آورد، ولى قرآن بر عرب نازل شد و عجم به آن ايمان آورد و اين فضيلتى است براى عجم.» (ر. ك: نور الثقلين، ج4، ص165؛ تفسير نمونه، ج‏15، ص358)

فضيلت يعني زیادی و برتري. و فضيلت گاه تكويني است يعني خداوند از اول به كسي يا چيزي زیادی و برتري خاصي عطا فرموده است مثلا در هوش و قيافه. و گاه برتري پاداشي است كه خداوند در اثر كوشش و تلاش و عقلانيت در انتخاب راه و انجام عمل صالح، نصيب كسي مي كند، مانند شريعت ناب، ايمان قوي، علم مفيد، رفيق شفيق. و مراد از فضيلت در حديث شريف برتري پاداشي است نه تكويني.

بنابر آيات قرآن از جمله آيات سوره ي مباركه شعراء و روايت مورد بحث و معناي فضيلت، مي توان گفت: اگر چه قرآن به زبان عربي فصيح نازل شده أما تعصبهاي اعراب به آداب و رسوم جاهلي و مخالفت آنها با قرآني كه به زبانشان بود و با پيامبري كه از جنس خودشان بود مانع ايمان و پذيرش حقّ از سوي آنها حتي در مكّه شد. ولي عجمها اين طور نبودند، يعني مخالفت و دشمني نكردند يا به اندازه ي عربها نكردند و وقتي نداي اسلام و قرآن را شنيدند و آن را موافق با عقل و فطرت ديدند، اسلام آوردند و مؤمن شدند و ايمان فضيلت و برتري واقعي است كه به صورت پاداشي به مؤمن داده مي شود.

طبق آموزه هاي دين اسلام هيچ برتري نه براي عرب و نه براي عجم، جز در اسلام و تسليم خدا شدن و ايمان و تقوا مدّ نظر نيست. و عربها گر چه قرآن در ميان آنها و به زبان آنها نازل شد اما تا چندي كه تعصب و جهالت ورزيدند و به وحي و رسالت ايمان نياوردند در فضيلت و برتري پاداشي كه مهمترين فضيلت است، داخل نشدند.

نتيجه اينكه: همانطور كه در بالا نيز ذكر شد بايد گفت: به فرموده قرآن ملاك فضيلت، تقوي ودرك و فهم و دوري از تعصب است و زبان و نژاد نمي تواند ملاك برتري باشد چون ارزشي نيست بلكه ملاک شناسایی ظاهری است و همه مردم جهان اين نوع ملاک و تقسيم بندی را دارند. مانند: كوچك و بزرگ، سياه و سفيد، ايراني و غير ايراني، آمريكايي و غير آمريكايي، آفريقايي و غير آفريقايي، ترك و غير ترك، فارس و غير فارس، عرب و غير عرب(عجم) .

براي اطلاع بيشتردر اين زمينه ر. ک: تفاسیر نمونه، المیزان ذیل آیات مورد اشاره.غلامرضا کاویان - خرداد 94

پرسمان دانشجویی