وجوه مشترك اديان | کتابخانه مجازی الفبا

وجوه مشترک میان ادیان چیست؟

دامنه اعتقادات ادیان به قدری گسترده و متنوع است که مشکل می توان همه آنها را در یک تعریف جا داده ، قدر جامعی برای همه آنها تعیین نمود. برای مثال بین آیینهایی چون هندوئیسم ، بودیسم ، جینیسم ، آیین کنفسیوسی و امثال آنها و آیینهای الهی چون آیین زرتشتی ، یهودیّت ، مسیحیّت ، آیین صابئی و اسلام به سختی می توان قدر جامع حقیقی پیدا نمود. امّا بین خود آیینهای هندوئیسم ، بودیسم ، جینیسم ، آیین کنفسیوسی شباهتهایی وجود دارد ، کما اینکه بین آیینهای الهی نیز وجوه اشتراکی را می توان یافت. برخی از وجوه اشتراک بین آیینهای الهی عبارتند از:1. اعتقاد به یک مبداء واحد در خلقت عالم : در این که اسلام و یهودیت به مبداء واحدی اعتقاد دارند شکی نیست . امّا ظاهر این است زرتشتیان منشاء خیر و شرّ را یکی نمی دانند. ولی از آن جهت که آنها هم خالق خیر و خالق شرّ را مخلوق خدای واحد می دانند می توان آنها را با تسامح معتقد به خالق واحد دانست. در مورد موحّد بودن صابئیان نیز تردیدهایی وجود دارد ولی بنا به نظر بعضی اهل تحقیق ظاهراً آنها نیز به خالق واحد معتقدند. همچنین مسیحیان با اینکه معتقد به تثلیثند ولی خود بر این اعتقادند که تثلیث آنها با توحید منافاتی ندارد. لکن از نظر منطق عقل نمی توان ادّعای آنها را پذیرفت ، ولی اگر ملاک قضاوت را کتاب مقدّس مسیحیان قرار دهیم نه تفسیر آنها از کتاب در آن صورت می توان مسیحیّت را هم دین توحیدی قلمداد نمود ، چون اثری از تثلیث در کتاب مقدّس مسیحیان وجود ندارد بلکه این علمای مسیحیّت هستند که چنین اعتقادی را بر کتاب مقدّسشان تحمیل می کنند. همچنین مسلمانها تحت تعلیمات قرآن کریم و اهل بیت(ع) شکی در این معنی ندارند که اصل همه ادیان الهی بر توحید بوده و پیرایه های شرک آلود بعدها بر این ادیان بسته شده است.2. اعتقاد به خیر مطلق بودن خدای واحد و اینکه او دارای صفات کمالی چون علم و حیات و قدرت و حکمت و... است .3. اعتقاد به معبود واحد: در این مورد باز مسیحیّت موجود ، با مشکل جدّی دست به گریبان است ولی با توجیهات پیش گفته ، باز شاید بتوان آنها را هم موحّد خواند.4. اعتقاد به مکلّف بودن انسان در مقابل خدا.5. اعتقاد به پاداش و مکافات اعمال در عالمی غیر از عالم دنیا : در این اصل این مطلب اتفاق نظر وجود دارد ولی در جزئیات آن اختلافات زیادی موجود است. 6. اعتقاد به اصل نبوّت: همه ادیان الهی به اصل نبوّت اعتقاد دارند ، لکن در جزئیات این اعتقاد با هم اختلاف نظرهای جدّی دارند. برای مثال در مفهوم وحی و در عصمت انبیاء.7. اعتقاد به فانی بودن دنیا .8. اعتقاد به وجود موجودات ماوراء طبیعی همچون ملائک و امثال آنها.9. همچنین در اصل برخی تکالیف با هم اشتراک دارند. برای مثال همه ادیان الهی دارای نماز و روزه اند ولی شکل نماز و روزه آنها یکسان نیست. در بسیاری از مسائل اخلاقی نیز بین این ادیان اشتراک نظر وجود دارد. 10. اعتقاد به یک موعود الهی که روزی قیام کرده و جهان را اصلاح خواهد نمود. البته در تعیین مصداق این موعود اختلاف نظر وجود دارد.

پرسمان دانشجویی