فرقه‏ هاي شيعه(فرقه اسماعيليه) | کتابخانه مجازی الفبا

خواهشمندم در مورد چگونگي 7 امامي شدن و يا 9 امامي شدن فرقي از اسلام توضيحاتي بيان كنيد؟ چرا و چگونه؟ عملكرد آنها در نماز و ... چگونه است؟ اعتقاد به امام زمان(ع) در آنها چگونه است؟ آيا به عنوان يك منجي به ايشان مي نگرند يا به عنوان يك امام و معصوم؟

1 ـ در كتب ملل و نحل، براي شيعه فرقه هاي بسياري ذكر شده و حتي گفته شده است كه حديث معروف افتراق است(هفتاد وسه فرقه) بر فرقه هاي شيعه منطبق مي گردد، ولي بايد توجه داشت كه اولاً برخي از فرقه ها مانند غلات و شعب آن و ... ، حقيقتاً از انشعابات شيعه نبوده و دانشمندان شيعه آنها را تكفير نموده اند، و ثانياً: حقيقت انشعاب در مذهب شيعه اين است كه در مساله ي امامت، كه معرف مكتب تشيع است، اختلافاتي وجود داشته باشد، ولي اختلاف در مسايل اعتقادي ديگر معيار شناخت فرقه هاي شيعه نيست. بر اين اساس، ذكر بسياري از اين فرقه ها، از قبيل هشاميه، يونسيه،نعمانيه و ... به عنوان فرق شيعه واقع بينانه نيست، ثالثاًٌ: تعداد بسياري از فرقه هايي كه در مساله ي امامت از آنها ياد شده است، بر فرض واقعيت داشتن آنها، زمان كوتاهي بيش دوام نياورده و به كلي محو گرديده اند، مثلاً پس از شهادت امام حسن عسگري (عليه السلام) فرقه هاي چهارده گانه اي براي شيعه نقل گرديده كه هيچ اثري از آنان يافت نمي شود و حتي واقعيت داشتن آنها نامعلوم است.2 ـ راجع به نه امامي چيز قابل توجهي يافت نشد، امام راجع به هفت امامي (فرقه اسماعيليه) توضيحاتي داده مي شود.3 ـ اسماعيل فرزند امام صادق عليه السلام كه مورد علاقه بسيار پدر بزرگوارش بود، بدرود حيات گفت. به هنگام تشييع جنازه اسماعيل به سوي قبرستان بقيع در مدينه، امام صادق (عليه السلام) چند مرتبه دستور داد تا جنازه او را بر زمين نهادند و حضرتش كفن از چهره فرزند دلبند مي گشود و با وي وداع مي كرد. اين شدت علاقه شايعاتي را دامن زد.پس از امام صادق عليه السلام، پيروان حضرتش به شش گروه تقسيم شدند كه يكي از گروه ها معتقد به امامت اسماعيل بود و پس از اسماعيل در فرزندش محمد متوقف شدند. برخي از اين گروه منكر مرگ اسماعيل شدند و گفتند كه مرگ او ساختگي بوده تا از خطر دشمنان در امان باشد.فرقه اسماعيليه بر اين باورند كه پس از مرگ اسماعيل، فرزندش محمدبن اسماعيل امام است.آنان مدعي بودند كه امام صادق عليه السلام در دوران حيات خود بر امامت اسماعيل تصريح كرده است. و از طرفي امامت در هفت ختم مي شود. امام هفتمين در ديده ها پنهان است و اسماعيل از ديده ها پنهان است و امامت براي هميشه در فرزندان اسماعيل باقي است. در عين حال اسماعيليه نتوانستند سندي دال بر تصريح امام صادق (عليه السلام) به امامت اسماعيل ارائه كنند. و از طرفي در منابع شيعه و سني نيز به چنين تصريحي يا نصّي اشاره نشده است. و نيز ادعاي آنان مبني بر ختم امامت در عدد هفت، بي اعتبار و دروغ بود، چرا كه كليه منابع عامه و خاصه تصريح بر ختم امامت در عدد دوازده شده و اسامي يكايك امامان از زيان پيامبر اسلام مشخص و معين گرديده است.بهر حال فرقه اسماعيليه در تاريخ اسلام نقش مهمي داشته است. گويند: اينان عقايد نو افلاطوني را با مذهب خود در آميختند و به تفسير و تأويل آيات و عقايد اسلامي پرداختند.اين فرقه دولت فاطميان را در مصر پي ريختند و اساس مذهب خود را بر مدار احكام ائمه هفتگانه قرار دادند:هفت روز هفته، كواكب سبعه، و ... ولي بقيه مدار احكام ائمه را بر دوازده مي شمرند. اين گروه را اسماعيليه خالص گويند. اسماعيليه را اسامي مختلفي است: باطنيّه، تعليميه، بيعيه، ملاحده، حشيشيّه، قرامطه.اسماعيل بن جعفر در سال 143 هجري، پنج سال قبل از شهادت امام صادق عليه السلام درگذشت و دفن گرديد , قبر او اكنون در قبرستان بقيع است.(تاريخ اديان ج.3. مذهب اسماعيليه)4 ـ علامه طباطبايي نيز در مقام بيان فرق كلي ميان مذاهب اماميه ي اثناعشري و اسماعيليه گفته است:«فرق كلي ميان شيعه» دوازده امامي و شيعه ي اسماعيلي اين است كه اسماعيليه معتقدند كه امام به دور هفت گردش مي كند و نبوت در حضرت محمد(ص) ختم نشده است، و تغيير و تبديل در احكام شريعت ، بلكه ارتفاع اصل تكليف خاصه به قول باطنيه مانعي ندارد ، برخلاف شيعه ي دوازده امامي كه حضرت محمد(ص) را خاتم الانبياء مي دانند و براي او دوازده وصي و جانشين قايلند و ظاهر شريعت را معتبر و غير قابل نسخ مي دانند و براي قرآن كريم هم ظاهر و هم باطن اثبات مي كنند.»(فرق و مذاهب .ص77)

پرسمان دانشجویی