قرآن اعجاز است يا جادو؟ | کتابخانه مجازی الفبا

سؤالم در مورد شبهه ای است که در مورد قرآن برايم ايجاد شده! چه فرقی بين اين اعجاز و جادو وجود دارد؟ چه تفاوتی بين پيشگويی های آن و مثلا نوسترآداموس يا يک رمال وجود دارد؟ گفته اند قرآن تحدی دارد. ممکنست يک ذهن خرده گير مانند من بگويد شايد به جادوی خود مطمئن بوده و يا آن را به نفر بعدی ياد نداده است؟ شايد به علومی در قرآن اشاره کنيد که بعد از ها کشف شده مثل قانون جاذبه زمين، می توان در جواب باز هم به پيشگوئی اشاره کرد؟

مميزات اعجاز و سحر, چه سحر را واقع نما بنگاريم و چه داراي واقعيت، در ظاهر و خيال مشاهده کنندگان امري واقعي است و بايد آن را با اتکا به خواص و مميزات از معجزه تشخيص داد تا موجب التباس آن دو نگردد. با تأمل در حقيقت اعجاز و سحر مي توان مميزات و خوارق ذيل را براي تشخيص آن دو ذکر کرد که عبارتند از:
الف) عدم تحدي سحر: معجزه با ادعاي نبوت و تحدي است که سحر فاقد آن است. در صورت ادعاي نبوت و تحدي ساحر، با اتکا به مميزات ديگر مي توان کذب بود آن را نشان داد.
ب) وجود اسباب ناشناخته سحر: عمل سحر با توسل به علل و اسباب طبيعي و نفساني ناشناخته براي اکثر مردم انجام مي گيرد که از راه تعليم و ممارست مي توان آن را بازشناخت. اما بنابه ديدگاه مشهور، معجزه فعلي الهي است که خارق طبيعت است که بازشناخت آن به دليل فرا طبيعي بودن، در فهم انساني نمي گنجد. از اين رو، ساحران در برابر اعجاز موسي سر تسليم فرود آوردند، چرا که مي دانستند معجزه آن حضرت در چارچوب سحر قرار نمي گيرد.
ج) اختصاص سحر به زمان خاص: انجام سحر احتياج به زمان خاصي دارد و ساحر نمي تواند در همه زمان ها دست به عمل سحر بزند، به گونه اي که در صورت عدم ممارست راهکارها و اسباب آن را تدريجا فراموش کرده و ديگر قادر بر انجام دادن سحر نخواهد بود.
د) احيتاج به تعلم و ممارست: خصوصيت بارز سحر کسبي بودن آن است. شخص ساحر بايد مدتها وقت خود را صرف يادگيري اسباب و مراحل سحر کند و بعد از ممارست و رياضت هاي طولاني است که قادر بر خرق عادت خواهد بود‌ اما صاحب اعجاز بدون مراحل مقدماتي و تنها با قدرت الهي است که دست به اعجاز مي زند.
ه) فاعل و غايت سحر غيرالهي: با تأمل در زندگي و خصوصيات اخلاقي و غايت ساحر نيز مي توان سحر بودن عمل وي را تشخيص داد، چرا که ساحران نوعا فاقد اخلاق برجسته و کمال هستند، چه بسا بعضي نيز متصف به رذايل اخلاق ناهنجاري باشند و غاياتشان از سحر، اهداف دنيوي و مادي باشد. بر خلاف صاحبان معجزه که تماما انسان هاي پاک و داراي کمالات اخلاقي در حد عالي هستند و غايتشان از اعجاز، غايات کمالي و معنوي و تبيين دين الهي است.
و) امکان معارضه و مغلوبيت سحر: يکي ديگر از مميزات واضح سحر و اعجاز امکان مغلوبيت ساحر است، از آن جا که سحر و ساحر متکي به علل و اسباب طبيعي است و اين راه همواره براي ديگران نيز باز است، هر لحظه امکان ابطال و مغلوبيت آن مي رود و به اصطلاح، دست روي دست وجود دارد. اما معجزه که متکي به علتي فرا طبيعي و لايتناهي است امکان مغلوبيت و معارضه در آن وجود ندارد.(علامه طباطبايي(ره) در اين باره مي نويسد: « آنچه از خوارق عادت در راه شر واقع هستند، يعني با مقاصد نفساني و براي تحصيل آرماني هاي سر تا پا بازيچه دنيوي انجام مي گيرد، مانند سحر و کهانت و تصرفات عجيبه ارتياضي، هرگز از جهت قوت به پايه آن چه در راه حق و با اتکا به نيروي بي پايان خداي آفرينش به وجود آمده، مانند معجزه و کرامت و دعاي مستجاب نخواهد بود. سحر و کهانت و غير آنها که چون در جانب شر بوده و ارتباطي به ماده دارند و اسباب ماديه و هر چه قوي تر فرض شوند، قوي تر از آنها نيز الفرض است،‌لذا قابليت مغلوبيت را دارند.»(اعجاز از نظر عقل و قرآن، ص18)
در پاسخ به اين پرسش به چند نکته اشاره مي شود:
1. شايسته است که مفهوم و ماهيت اعجاز مورد تحليل و کاوش قرار بگيرد؛ اعجاز به طور کلي داراي چند ويژگي است:
الف) اعجاز يک فعل عادي نبوده، بلکه امري بر خلاف جريان طبيعي عالم و خارق عادت و خارج از توان متعارف بشر است. اين ويژگي فصل مميز و جداکننده اعجاز پيامبران(ص) به شمار نمي آيد، بلکه اين مشخصه شامل افعال و علوم غريبه مرتضان، ساحران و کرامت اولياء و صالحان نيز مي گردد.
ب) معجزه، که نشان نبوت محسوب مي شود، افزون بر خرق عادت قابل تعليم و تعليم نيست و مغلوب عوامل ديگر واقع نمي شود.
ج) اعجاز نبوي هميشه توأم با دعوي نبوت و به منظور اثبات نبوت انجام مي گيرد و همراه با تحدي و فراخواني همگاني به همانند سازي است؛ برخلاف امور خارق العاده ديگر که مقرون با تحدي نيست. درباره تفاوت پيشگويي هاي قرآن با پيشگويي هاي برخي از انسان ها چند نکته وجود دارد: 1. پيشگويي هايي که غير از طريق عادي از ناحيه برخي انسانهاي برجسته و نابغه صورت مي گيرد، خالي از احتمال خلاف نيست به بيان ديگر چنين افرادي به طور قطع و يقين ادعا نمي کنند که حتما پيشگويي آنها به وقوع خواهد پيوست وهمواره يک درصدي احتمال خلاف آن را مي دهند، در حالي که پيشگويي هاي قرآني صد در صد صادق است و به وقوع پيوسته است.
2. پيشگويي هاي بشري به ويژه پيشگويي افرادي چون نوستر آداموس به گونه اي است که همراه با ابهام گويي و کلي گويي است.
3.پيشگوييهاي بشري مانند نوستراداموس غالبا مبتني بر داده هاي منابع ديني است و چندان مطلب مستقلي ندارد.

پرسمان دانشجویی