انواع علم | کتابخانه مجازی الفبا

انواع علم انسان را ذکر کنید؟

گرچه از جهات مختلف مي توان براي علم ، انواع و اقسام متفاوتي را در نظر گرفت ؛ ولي اولين و اصلي ترين تقسيمي که براي علم مطرح مي گردد تقسيم آن به علم حضوري و علم حصول مي باشد. توضيح اينکه : يكى از جهات تقسيم علم به لحاظ معلوم است ؛ زيرا معلوم يا وجود است يا مفهوم به معناى اعم كه شامل ماهيّت نيز خواهد بود .اگر معلوم وجود بود و علم به وجود تعلق گرفت چنين علمى «شهودى» و «حضورى» است زيرا براساس اصالت وجود، عينيّت متن ِهويت آن است و هرگز وجود به ذهن نخواهد آمد وگرنه انقلاب ذات به معناى هويّت لازم مى‏آيد و انقلاب ذات مستلزم جمع دو نقيض و ممتنع است. بنابراين، در جريان علم به وجود، هيچ راهى جز حضور عالم در محضر معلوم و شهود عينى و حضورى آن نيست و هيچ‏گاه معلوم پيش عالم نخواهد آمد وگرنه معلوم عينى به مفهوم ذهنى منقلب مى‏گردد و اين همان انقلاب مستحيل است. اما اگر معلوم، مفهوم به معناى اعم بود، چنين علمى «حصولى» و «صورى» است يعنى صورتى از معلوم نزد عالم حاصل مى‏گردد و عالم به وسيله صورت ذهنى به بيرون از خود آگاه مى‏شود و از اين رهگذر تقسيم علم به علم بى واسطه و علم با واسطه پديد مى‏آيد زيرا در علم حضورى بين عالم و معلوم واسطه‏اى نيست، ولى در علم حصولى بين عالم و معلوم صورت ذهنى واسطه است كه عالم به وسيله آن صورت ذهنى به موجود عينى آگاه مى‏شود. در علم حصولى آنچه نزد عالم بدون واسطه حاضر است آن را «معلوم بالذات» گويند و آنچه با واسطه حاصل است آن را «معلوم بالعرض» نامند. البته علم نفس به خود مفهوم ذهنى، حضورى و بى‏واسطه است، گرچه علم آن به خارج از ذهن حصولى است. از دیگر اقسام علم می توان به موارد زیر اشاره نمود. علم بدیهی و علم نظری علم عقلی و علم خیالی و حسّی علم عقلی و علم نقلی علم ذاتی (علم قبل از فعل) وعلم فعلی (علم بعد از فعل) براي مطالعه بيستر به کتاب آموزش فلسفه نوشته استاد مصباح يزدي ، ج 1، ص 169 مراجعه نماييد .

پرسمان دانشجویی