مدت زمان خلقت | کتابخانه مجازی الفبا

چرا خداوند زمين و آسمان را در شش روز خلق كرد؟ مگر نمي توانست آن را يكجا خلق كند؟ اين شش روز، شش روز اين دنيا بودند يا شش روز آخرت؟

لازم به ذكر است، منظور از شش روز، شش دوره است نه شش روز از روزهاى دنيا. بحث آفرينش و خلقت جهان در شش روز در هفت آيه از آيات قرآن(1) آمده است و در سه مورد علاوه بر آسمان ها و زمين، «ما بينهما؛ آنچه در ميان زمين و آسمان قرار دارد» نيز به آن اضافه شده است يعني تمام چيزهايي كه بين زمين و آسمان قرار دارد. آن گاه پيدايش مجموعه هستي و جهان در شش روز، يعني كمتر از يك هفته مطلبي به ظاهر خلاف علم است زيرا علم مي گويد: ميلياردها سال طول كشيده تا زمين و آسمان به وضع كنوني در آمده است. ولي بايد توجه داشت كه «يوم؛ روز» و معادل آن به معناي «يك دوران» به كار مي رود، خواه اين دوران يك سال باشد يا صد سال يا يك ميليون سال و يا ميلياردها سال و شواهدي اين معني را اثبات مي كند: 1. در قرآن بارها كلمه يوم به معني مدت طولاني به كار رفته، مانند «يوم القيامه» كه لااقل پنجاه هزار سال طول مي كشد.(2) 2. در لغت نيز گاهي «يوم» به مدتي از زمان به هر مقدار باشد اطلاق شده است.(3) 3. در روايات نيز «يوم» به معناي دوران آمده است: «الدهر يومان يوم لك و يوم عليك؛ دنيا براي تو دو روز است روزي به سود تو است و روزي به زيان تو». و «سته ايام» هم به «سته اوقات» (شش وقت و دوران) تفسير شده است(4). 4. در گفتگوي روزمره نيز يوم و معادل آن به معناي دوران زياد ديده مي شود، مثلا مي گوييم زمين روزي گداخته و سوزان بود و روز ديگر سرد شد، در حالي كه دوران گداختگي زمين به ميلياردها سال بالغ مي شود. كليم كاشاني مي گويد:
به نامي حيات دو روزي نبود بيش آن هم كليم با تو بگويم چسان گذشت
يك روز صرف بستن دل شد به اين و آن روز ديگر به كندن دل زين و آن گذشت
از مجموع بحث فوق نتيجه مي گيريم كه خداوند مجموعه زمين و آسمان را در شش دوران متوالي آفريده است، هر چند اين دوران ها گاهي به ميليون ها يا ميلياردها سال بالغ شده است، و علم امروز هيچگونه مطلبي را كه مخالف اين موضوع باشد بيان نكرده است. اين دوران هاي ششگانه احتمالا به ترتيب ذيل بوده است: 1. روزي كه همه جهان به صورت توده گازي شكلي بوده كه با گردش به دور خود از هم جدا گرديد و كرات را تشكيل داد. 2. اين كرات تدريجا به صورت توده مذاب و نوراني و يا سرد و قابل سكونت در آمدند. 3. روز ديگر منظومه شمسي تشكيل يافت و زمين از خورشيد جدا شد. 4. روز ديگر زمين سرد و آماده حيات گرديد. 5. سپس گياهان و درختان در زمين آشكار شدند. 6. سرانجام حيوانات و انسان در روي زمين ظاهر گشتند.(5) آن چه در دوران ششگانه بيان شد با آيات قرآن نيز سازگاري دارد، از جمله در سوره فصلت مي خوانيم: «او (خدا) در زمين كوه هايي قرار داد و بركاتي در آن آفريد و مواد غذايي مختلف آن را مقدر فرمود، اين ها همه در چهار روز (و دوره) بود درست به اندازه نياز تقاضا كنندگان، سپس اراده آفرينش آسمان فرمود و در حالي كه به صورت دود بود، به آن و به زمين دستور داد به وجود آييد و شكل گيريد، خواه از روي اطاعت و خواه اكراه. آنها گفتند: ما از روي طاعت مي آييم». در اين هنگام آنها را به صورت هفت آسمان در دور روز (دو دوره) آفريد و آن چه مي خواست در هر آسماني مقدر فرمود و آسمان پائين را با چراغ هايي (ستارگان) زينت بخشيديم و (با شهاب ها) از استراق سمع شياطين حفظ كرديم اين است تقدير خداوند دانا».(6) به هر روي به نظر مي رسد شش روز دزر آيات آفرينش بيانگر مراحل كلي و تدريجي نظام آفرينش است و اين لازمه نظام علي و معلولي عالم و تكون تدريجي موجودات جهان به تبع تحولات و حركت و تغييرهاي ماده است.-------------------- پي نوشت ها: 1. اعراف، آيه 54، يونس، آيه 3، هود، آيه 7، فرقان، آيه 59، سجده، آيه 4، ق، آيه 38، حديد، آيه 4. 2.معارج، آيه 4. 3. راغب اصفهاني، مفردات راغب، دفتر نشر الكتاب، ص 553. 4. ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، تهران: دارالكتب الاسلاميه، ج 6، ص 201. 5. تفسير نمونه، همان، ج 6، صص 202-200، با تلخيص و برخي اضافات. 6. فصلت، آيات 12-10.

پرسمان دانشجویی