مقايسه انسان با خدا | کتابخانه مجازی الفبا

اگر ما خود را به جاي موجودات ضعيف تر از خود بگذاريم، تصور عالم انسانها با حرکت و پيچيدگي و اختراع و تحول سخت و در ذهن ناگنجيدني است، آيا مقايسه هستي و موجوديت انسان با پررودگار نيز از اين سنخ مي باشد؟ چرا پروردگار از علم کمي انسانها را بهره مند ساخته است ؟ « و ما اوتيتم من العلم الا قليلا».

مقايسه اي که در سوال از آن ياد شده است – يعني مقايسه ميان انسان با موجودات ضعيف تر از خود – در واقع ، مقايسه ميان دو امر محدود است. هر چند که چنين اختلافي موجب شگفتي انسان مي گردد اما هيچگاه نسبتش همانند قياس امر محدود و مادي – انسان- با امري نامحدود و بي نهايت – آفريدگار هستي- نيست.
امر محدود به خاطر محدود بودنش هرگز نمي تواند از امر نامحدود آگاهي يابد. ما خود در مباحث رياضي جايي که آن را بحث نشده رها مي کنيم وقتي است که با مفهوم بي نهايت مواجهه مي گرديم.
جهان فيزيكي با تمام گستردگي و عظمتش امري مادي و محدود است و مقايسه چيزي محدود با امري نامحدود و بي نهايت از ابتدا قياسي نابرابر و شکست خورده است.
امر محدود بخار ظرفيت وجودي محدودش توان احاطه علمي بر امر نامحدود و بي نهايت را ندارد و اين هم نه به سبب ناتواني يا خساست آفريدگار عالم است که نخواسته انسان به او احاطه علمي يابد بلکه اين عدم قابليت انسان بخاطر رتبه و ظرفيت وجودي اش است.
آيا امكان دارد به لامپي صد ولتي برق سه فاز را وصل کرد؟ يقينا چنين امري به نابودي لامپ منجر خواهد شد. اگر بگوييم سازنده لامپ صد ولتي بايد به او توان بهره گيري از برق سه فاز را مي داد ، بايد گفت که در اين صورت ديگر لامپ صد ولتي ديگر لامپي صد ولتي نبود بلکه او لامپ سه فاز بود ، در حالي که بحث بر اين است که لامپ صد ولتي با وجود صد ولت بودنش و از آن جهت که صد ولت است آيا مي تواند برق سه فاز را تحمل نمايد يا نه.
البته قياس شيء محدود با امري نامحدود و بي نهايت به مراتب از مثالي که ما ذکر کرديم شديدتر و ناشدني تر است اما براي درک مساله و تقريب به ذهن از تمثيلي ساده و قابل فهم کمک گرفتيم تا با طرح آن مساله روشن گردد.
اما در مورد مطلب پاياني که در سوال ذکر شده است مبني بر اينکه که چرا خداوند به ما علم و آگاهي اندکي اعطا فرموده است بايد گفت : پس از مطالبي که در سطور پيشين گفته شد روشن مي شود آنچه خداوند به ما ارزاني داشته است چيزي متناسب با ظرفيت وجودي مان بوده و بيش از اين تنها موجب نابودي موجودي محدود خواهد شد. اما در واقع چنين نيز نيست که خداوند راه دست يابي به علم و دانش را بر روي ما بسته باشد بلکه بشر قدرت دست يابي به تمام هستي و آگاهي يافتن از آنها و حتي به خدمت خود درآوردنشان را دارد و تنها چيزي که بشر دست رسي بدان ندارد درک ذات و کنه آفريدگار اين عالم است. البته او توان درک صفات و کمالات او را دارد و از همين راه نيز او را درک کرده و به پرستش و ستايشش مي پردازد.

پرسمان دانشجویی