فلسفه مرگ | کتابخانه مجازی الفبا

چرا انسانها بايد روزي بميرند؟

اولا: قرآن مجيد , قانون مرگ را كلي وهمگانی مي‏داند. اين معنا از آياتي چند استفاده مي‏شود؛ مانند:
1 ـ «كلّ نفسٍ ذائقة الموت» آل عمران/185؛ [هر نفسي مرگ را مي‏چشد]. عمر طولاني امكان‏پذير است، امّا مرگ براي همه قطعي است.
2 ـ «و ما جعلنا لبشرٍ مِن قبلك الخلد أفإِن مّتَّ فهم الخالدون كلّ نفس ذائقة الموت» انبياء/34ـ35؛ [اي پيامبر(ص) ما براي هيچ كس پيش از تو عمر ابد قرار نداديم. آيا با آن كه تو خواهي مرد ديگران زنده خواهند ماند؟ هر نَفْسي مرگ را مي‏چشد.]

ثانيا: اين قانون راجع به اين دنيا است, در حالی که درنگاه کلی دين , بقاء وهميشگی بودن مطرح است:
«لِقَوْلِ النَّبِيِّ ص مَا خُلِقْتُمْ لِلْفَنَاءِ بَلْ خُلِقْتُمْ لِلْبَقَاءِ وَ إِنَّمَا تُنْقَلُونَ مِنْ دَارٍ إِلَى دَار» ( بحارالأنوار 58 78 تذييل و تفصيل في بيان أقوال الحكماء) نبی مکرم اسلام صلی الله عليه وآله می فرمايد: «خداوند ,شما را برای فناء ونابودی خلق نکرده ؛ بلکه شما را آفريده که هميشه بمانيد , بله؛ هنگام مرگ , از اين منزل به منزل ديگری منتقل می شويد.»
پس معلوم می شود که اصل خلقت ما برای مردن و يا نابود شدن نبوده, بلکه به جهت هميشه ماندن بوده؛ ولکن مدتی را در منزلی متوقفيم , تا آزمايش شويم توجه کنيد:
خداوند تبارك و تعالي در آيه 1 و 2 از سوره ملك مي فرمايد:
«تَبارَكَ الَّذي بِيَدِهِ المُلُكُ وَ هُوَ عَلي كُلِ شَيءٍ قَديرٌ. اَلّذي خَلَقَ الْموتَ وَ الْحَيوةَ لِيَبْلُوَكُم اَيُكُمْ اَحْسَنُ عَمَلاً» ملك/1-2 خداست آن كسي كه هم مرگ را آفريد و هم زندگي را. ايندو را آفريد براي اينكه شما را بيازمايد كه چه كسي نيك عمل تر است.
در احاديث ما هست كه امام فرمود : قرآن نگفت «لِيَبلُوَكُم اَيٌكُم اَكثَرُ عَمَلاً» چه كسي بيشتر عمل كند، فرمود: «لِيَبْلُوَكُمْ اَيُكُمْ اَحْسَنُ عَمَلاً» يعني چه كسي عملش صوابتر باشد. آيه اين طور مي فرمايد كه: زندگي و مردن را براي اين خلق كرد كه مقدمه اي باشد كه شما به سوي حسن عمل سوق داده شويد؛ هر دوي اينها براي حسن عمل لازم است، هر دو مقدمه حسن عمل اند. نفرمود: «خَلَقَ الْحَيوةَ لِيَبْلُوَكُم اَيُكُمْ اَحْسَنُ عَمَلاً» شما را زنده كرد و به شما زندگي داد تا به سوي حسن عمل سوق داده شويد، فرمود زندگي و مردن را با هم آفريد تا شما به حسن عمل سوق داده شويد و همين طور هم هست.
اما زندگي شرط حسن عمل است؛ تا انسان خلق نشود، تا اين حيات و آنهم اين حيات انساني را پيدا نكند،تا عقل نداشته باشد، تا اراده نداشته باشد، حسن عمل معني ندارد. و اگر مردن هم نبود،حسن عمل نبود؛ يعني خود همين مردن و اينكه انسان مي‎داند مي‎ميرد، يك عامل بزرگي است براي اينكه به سوي حسن عمل سوق داده شود. آيا واقعاً اگر انسان مي‎دانست در اين دنيا مخلد است و اصلا مردني در كار نيست، به سوي حسن عمل مي رفت؟ البته ممكن است؛ شما افراد استثنايي را در نظر نگيريد بگوييد فرضاً شخصي مثل علي بن ابيطالب پيدا بشود و تشخيصش درباره حسن عمل طور ديگري باشد؛ آن فرد استثنايي به جاي خود، ولي همين بشر كه ما الآن داريم مي بينيم، مسلماً بيشتر كارهاي بد را كه انجام نمي‎دهد، به خاطر همين فكر مردن است و اينكه انسان مي‎داند مي‎ميرد.
خلاصه اينکه: اگر انسان بداند كه در هيچ شرايطي در اين دنيا نمي‎ميرد و همين زندگي‎اش ادامه دارد بر شرش صد برابر افزوده مي‎شود و خيرش شايد به حد صفر برسد. آن عاملي كه انسان را به سوي حسن عمل سوق مي‎دهد، بيش از هر چيز ديگري همين است كه انسان مي‎داند يك مدت موقتي در اينجا هست. آن كسي كه ايمان دارد به اينكه ماوراي اين دنيا، دنياي ديگري است، براي او خيلي روشن است. آن كسي هم كه ايمان ندارد، بالأخره دنياي مرگ براي او يك دنياي مجهولي است و باز ترمز است نسبت به اعمال شر. پس اين آيه براي «موت» خاصيت و اثر و فايده قائل شده است، كه همين است كه بشر را به سوي حسن عمل سوق مي‎دهد.
مجموعه آثار شهيد مطهري ج4 - توحيد،شهيد مطهري

پرسمان دانشجویی