بهشت و جهنم در اديان | کتابخانه مجازی الفبا

چه دينهاي ديگري به بهشت و جهنم اعتقاد دارند؟ لطفا بيشتر توضيح دهيد.

اعتقاد به زندگي پس از مرگ و اهميت دادن بدان امري است که از ديرباز در ميان انسانها بوده است. انگاه که در اکتشافات باستان شناسي با اجساد مردگان روبرو مي شويم که اشياء و وسايلي همراه خود دارند و يا اين که به گونه اي خاص زينت داده شده اند خود گواهي بر اعتقادات خاص انسان ها نسبت به مرگ و زندگي پس از مرگ است. حال ممکن است پس از مرگ بدين گونه باشد که روح انسان وارد دنياي ارواح مي شود و يا اين که بدين صورت باشد که روح خود مرده از بدنش جدا شده و در جسم ديگري خواه انسان و يا حيوان حلول کند و به زندگي دوباره خود در بدني جديد ادامه دهد که اين امر را تناسخ گوئيم امري که عقلا پذيرفتني نيست.
چنين عقايدي را انسان هاي اوليه و بدوي و يا اديان هندوئي نيز دارند و بدان معتقداند. اما اينان به چيزي به نام بهشت و جهنم باور و اعتقاد ندارند و آنها را هم درک نمي کنند.
اينک ما اعتقاد اديان پيشرفته تري مانند: دين زردتشت، يهوديت، مسيحيت و اسلام را مورد بررسي قرار مي دهيم تا بيينيم آنان در مورد زندگي پس از مرگ و خصوصيات آن زندگي چه آموزه هايي را عرضه مي دارند.
جهان پس از مرگ در دين زردتشت:
زردتشت پيامبري است که در ايران باستان ظهور کرد پيامبري که پژوهشگران از تاريخ دقيق زندگي او و از خود وي اطلاع دقيقي در دست ندارند. و آنچه نيز گفته مي شود صرفا حدس و گمان هايي غير قابل اعتماد است. از آنچه از اين دين فعلا باقي است بر مي آيد که آنان معتقد به جهان پس از مرگ بوده اند و باور داشته اند که ارواح انسان هاي بدکار به جهنم مي روند و ارواح انسان هاي صالح در بهشت بسر خواهند برد. (ر. ک: شور جاودانگي، ترجمه حسين توکلي، صفحه 296-290)
جهان پس از مرگ از نظر دين يهود:
دين يهود تصويري مبهم و ابتدايي از جهان پس از مرگ ارائه مي دهد و فقط آن را «دنياي مردگان» مي نامد. از تورات چنين بر مي آيد که شخص پس از مرگ به وجودي شبح گون و نيمه هوشيار به جهاني زيرين و در ته زمين مي رود جايي که کسي را از آن بازگشت نيست. در عهد عتيق از اين مکان به عنوان شئول (sheol) ياد شده است. آنان در ابتدا معتقد بودند که پس از مرگ، روح به سوي خدا باز مي گردد و جسم به زمين مي پيوندد. و شخص به عنوان موجودي زنده وجودش پايان مي يابد و در جهان زيرين و تيره و تار شئول، تنها شبحي از او باقي مي ماند. در کتاب عهد عتيق هر جا که از مجازاتي سخن مي رود، بدترين مجازات ها را مرگ مي داند. يهوه هر جا که مي خواهد گروهي را تهديد کند، در نهايت مي گويد که «خواهيد مرد»، اما هيچ وقت در مورد پس از مرگ سخني نمي گويد. اما تدريجا در ديانت باستاني اسرائيل اين انتظار پرورده شد که اموات زنده خواهند شد. آنها به بدن هايشان بازگشته و به خاطر اعمال گذشته خود مورد محاکمه قرار مي گيرند و به ثواب و يا عقاب مي رسند. (همان)
جهان پس از مرگ از نظر دين مسيحيت:
کتاب عهد عتيق جديد از بهشت و دوزخ نام برده است و بارها از عذاب جهنم که به صورت آتش است براي انزار بندگان استفاده کرده است. به عنوان مثال در انجيل متي، بخش 5، آيه 29 آمده است: «اگر چشمي که اين قدر برايت عزيز است باعث شود گناه کني، آنرا از حدقه درآور و دور افکن؛ بهتر است بدنت ناقص باشد تا اين که تمام وجودت به جهنم بيفتد». و از اين گونه نصايح بسيار فراوان است. و در کتاب لوقا از عهد جديد، بخش 23، آيه 43، عيسي (ع) به فرد دزدي که از کار خود پشيمان بود و در کتاب او به صليب کشيده شده بود گفت: «خاطر جمع باش که توهين امروز با من در بهشت خواهي بود!». (آفرينش و مرگ در اساطير، دکتر مهدي رضايي)
در عين حال با وجود آيات فوق هم چنان ابهاماتي در مسيحيت پيرامون معاد وجود دارد. برخي آنقدر که معاد در مسيحيت صرفا روحاني است و تحقق آن در همان رجعت فرد و فروآمدن مسيح برزخي است نه در سراي ديگر. (آشنايي با اديان، حسين توفيقي)
جهان پس از مرگ از نظر اسلام:
در قران بسيار از بهشت بهشتيان و جهنم و جهنميان ياده شده است. و آمده است که چه افرادي سرانجام به بهشت مي روند و چه کساني منزلگاهشان جهنم و عذاب الهي است.
در اسلام ما با اموزه هاي بهشت و جهنم، برزخ و پل صراط روبرو هستيم. برزخ جهاني است که ميان دنيا و عالم اخرت قرار دارد، يعني هنگامي که روح از بدن جدا مي شود، بيش از انکه بار ديگر در قيامت به بدن خود باز گردد در عالمي که ميان اين دو عالم (قيامت و دنيا) است و برزخ ناميده مي شود قرار خواهد داشت.
از جمله آياتي که به اين مطلب اشاره دارد آيه 99 و 100، سوره مومنون است که مي فرمايد: «حَتّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبّ‏ِ ارْجِعُونِ*لَعَلّي أَعْمَلُ صالِحًا فيما تَرَكْتُ كَلاّ إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ؛تا آنگاه كه مرگ يكى از ايشان فرا رسد مى‏گويد پروردگارا مرا بازگردانيد شايد من در آنچه وانهاده‏ام كار نيكى انجام دهم نه چنين است اين سخنى است كه او گوينده آن است و پشاپيش آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته خواهند شد». (پيام قران، ناصر مکارم شيرازي، ج 5، ص 446 تا اخر)
در مورد بهشت و اوصاف بهشتيان و نيز دوزخ و اوصاف دوزخيان آيات بسياري وجود دارد که ما به اختصار به نمونه اي از آن اشاره مي کنيم: مثلا آيه 82، سوره بقره: «وَ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فيها خالِدُونَ؛ و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند آنان اهل بهشتند و در آن جاودان خواهند ماند ».
و آياتي ديگر با اين تعبير و يا شبيه آن نيز وجود دارد: مانند: آل عمران، آيه 136- نساء، آيه 134- اعراف، آيه 42 و ... و بسياري از آيات ديگر که اشاره به بهشت و بهشتيان دارد. (پيام قرآن، ناصر مکارک شيرازي، ج 6)
در مورد جهنم و جهنميان نيز آيات بسياري وارد شده است که در اين جا به نمونه اي از آن نيز اشاره مي شود: مانند: آيه 23 از سوره جن: «وَ مَنْ يَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها أَبَدًا (23)
و هر كس خدا و پيامبرش را نافرمانى كند قطعا آتش دوزخ براى اوست و جاودانه در آن خواهند ماند».(همان)
به طور خلاصه مي توان گفت تقريبا سه ديدگاه درباره سرنوشت انسان پس از مرگ وجود دارد:
1. اعتقاد به جهان پس از مرگ که جايگاه ابدي انسان است.
2. اعتقاد به تناسخ ارواح، دراين باره مردمان معتقدند که روح پس از مرگ در قالب هاي ديگر به حيات خويش ادامه خواهد داد و ممکن است هيچ گاه از چرخه مرگ و زايش مجدد طبيعت خارج نشود.
3. اعتقاد به اين که مرگ پايان زندگي انسان است و وراي مرگ حيات و جهان ديگري در کار نيست.
براي مطالعه بيشتر ر.ک:
1. پيام قرآن، ناصر مکارم شيرازي، ج 5 و 6
2. شور جاودانگي، ديويد چايد ستر، ترجمه: غلام حسين توکلي
3. آفرينش و مرگ در اساطير، دکتر مهدي رضايي

پرسمان دانشجویی