روزي موجودات | کتابخانه مجازی الفبا

مي خواهم بدانم مگر خداوند روزي مشخصي براي هر کس قرار نداده؟ (فرض مي کنيم شخص براي بدست آوردن روزي از هيچ تلاشي فرو گذار نمي کند.) پس چرا امام علي خطاب به محمد حنيفه مي فرمايند : از چيره شدن فقر بر تو بيم ناکم و در حديث ديگري خواندم که فقر باعث ناقص شدن دين مي شود اگه فقر بد است چرا خداوند روزي شخص فقير را اين قدر کم قرار داده؟ خدا که براي کسي بد نمي خواد ، نمي خواد دين بنده اش ناقص بشه اگر مرا قانع کنيد يک دنيا ممنون مي شوم.

در پاسخ به اين پرسش به چند نكته اشاره مي شود:
1. نخست شايسته است منظور از «مشخص بودن رزق و روزي هر كس پيش خدا» روشن شود.
مقصود از اينكه خداوند رزق و روزي هر كسي را مقرر و معين كرده اين نيست كه انسان دست از سعي و تلاش و برنامه ريزي و تدبير صحيح در زندگي برداشته و به گوشه اي بنشيند تا خداوند روزي او را تأمين كند؛ خير اين با حكمت خداوند حكيم ناسازگار است، در روايتي وارد شده كه معصوم عليه السلام فرموده اند: « ابي الله ان يجري الامور الا باسبابها؛ خداوند امتناع مي ورزد كه امور و كارها را جز از راه اسباب و عللش اجرا كند.»
اعطاء رزق و روزي به بندگان از قاعده مذكور مستثني نيست؛ خداوند رزق و روزي هر كسي را به تمامه در هستي قرار داده، و به انسان قدرت دستيابي به آنها از طريق كار و فعاليت و برنامه ريزي صحيح را داده است و همين توانشها هم بخشي از رزق و روزي اوست. اما فقرها و بدبختي هايي كه گريبان گير برخي افراد يا جوامع بشري مي شود برخاسته از سوء اختيار و سوء تدبير انسانهاست، حال يا از ناحيه سوء اختيار خود فرد است يا از ناحيه ديگران.
از آنجايي كه سرنوشت انسانها در هم تنيده است،‌ بي تدبيري و سوء اختيار يك فرد يا دولت يا حكومتي در سرنوشت ساير انسانها تأثير بسزايي دارد.
از منظر قرآن كريم: خداوند هيچ نعمت و خوشي را از امت ها و انسان هايي سلب نمي كند مگر آنكه آنها با سوء اختيار خود زمينه زوال و نابودي آن نعمت را فراهم كنند. چنانكه خداوند در سوره مباركه انفال آيه 53 مي فرمايد: « ذلِكَ بِأَنَّ اللّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى‏ قَوْمٍ حَتّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ : خداوند نعمتي را كه بر قومي ارزاني داشته تغيير نمي دهد، مگر آنكه آنان آنچه را در دل دارند، تغيير دهند.»
همچنين خداوند در سوره نحل آيه 112 شهر و دياري را مثال زده كه در امن و امان رزق و روزيش از هر سو فراوان مي رسيد اما مردم آن به خاطر كفران نعمت ها و ناسپاسي آنها به دو بلاي «خوف» و «جوع»(گرسنگي) مبتلا شدند: « وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً قَرْيَةً كانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتيها رِزْقُها رَغَدًا مِنْ كُلّ‏ِ مَكانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللّهِ فَأَذاقَهَا اللّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِما كانُوا يَصْنَعُونَ» از اين آيه شريفه استفاده مي شود كه گرفتاري مردم به دو بلاي گرسنگي و ناامني به خاطر كفران نعمت هاي خداوند است.
همچنين در رواياتي كه از معصومين عليهم السلام رسيده است، عواملي به عنوان موانع ازدياد رزق يا عوامل كاستي رزق بيان شده است مثلا در روايت درايم:
1. امام باقر(ع): « بنده گناه مي كن و به سبب آن روزي از او گرفته مي شود.»(ترجمه ميزان الحكمه، ج5، ص2059)
2. پيامبر خدا(ص) فرمودند: « هر كه حقي از حقوق برادر مسلمان خود را پايمال سازد، خداوند بركت روزي را بر او حرام گرداند مگر آنكه توبه كند.»(همان، ص2059)
3. امام صادق(ع) فرمودند: « حرام خوري زياد، روزي را مي برد.(همان)
نكته شايان توجه اينكه گاهي فقر-البته فقري كه متناسب با ظرفيت روحي افراد باشد- در زندگي برخي وارد مي شود به عنوان آزمايش و امتحان، كه اگر بنده از آن سرفراز بيرون آيد مي تواند نقش سازنده و تربيتي فراواني در او به جاي گذارد.
چنانكه خداوند در سوره بقره آيه 155 مي فرمايد: « وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ اْلأَمْوالِ وَ اْلأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرينَ» گاهي روح انسان در اثر چنين آزمون هايي مقاوم و پايدار مي شود و به تعالي و كمال نزديك تر مي شود.
نتيجه گيري:
از منظر اسلام «فقر» و نداري امري مذموم و ناپسند تلقي شده است و فقر به جز در مواردي- مثل آزمايش و امتحان- برخلاف حكمت الهي است.
عامل اصلي فقر در زندگي انسان، به خود او بازمي گردد، انسانها با سستي و تنبلي و عدم برنامه ريزي و سوء تدبير و انتخاب روش هاي نامناسب، زمينه هاي فقر را براي خود فراهم مي آورند.خداوند براي کسي فقر وبد بختي نمي خواهد,اين خود انسان است که زمينه فقر ونداري را فراهم مي کند,روزي دادن خداوند معنايش آن نيست که از آسمان پول ميبارد بلکه اسباب آن را در اختيار قرار مي دهد واين اسباب در اختيار همه هست,منتهي عده اي از آن استفاده نمي کنند.

پرسمان دانشجویی