مجازات در آخرت | کتابخانه مجازی الفبا

مجازات انسان در قيامت آيا با توجه به اعتقادات فرد هست يا خير؟

در پاسخ به اين سؤال به چند مسأله اشاره مى‏شود :
مسأله اول، استحقاق عقاب:
1- هر كس كه راه شناخت حق به روى او بسته باشد و وى هيچ تقصير و كوتاهى‏اى در شناخت حق نكرده باشد - در عين حال دينى غير از اسلام داشته باشد - براى مسلمان نبودنش به جهنم نمى‏رود. بلى، چنين كسى اگر به نداى عقل و فطرت خود - كه برخى از كارها را پليد و زشت و برخى ديگر را خوب و لازم مى‏داند - عمل نكرد، استحقاق عقاب الهى دارد.
2- هر كس از روى عناد و لجاجت حق را منكر شد، يقيناً كافر و جهنمى است:
«وَ جَحَدُوا بِها وَ اِسْتَيْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُوًّا » آن را از روى ظلم و سركشى انكار كردند، در حالى كه در دل به آن يقين داشتند (نمل، آيه 14)
3- هر كس كه در شناخت حق كوتاهى كند، در حالى كه مى‏توانسته آن را بشناسد براى مخالفت‏هاى عملى‏اى كه به دليل جهل به حق پيدا كرده است، استحقاق عقاب دارد. به طور خلاصه مى‏توان گفت هر كس به ميزان امكانات و استعدادى كه دارد مسؤول است و بايد پاسخ‏گو باشد: { لا يُكَلِّفُ اَللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها{ ؛ خداوند هيچ كس را جز به اندازه تواناييش تكليف نمى‏كند(بقره، آيه 286)
مسأله دوم: براي عقايد، اخلاق و اعمال انسان ميزاني مناسب آنها وجود دارد؛ چنان كه از آيات فراواني از قرآن استفاده مي شود؛ مانند:
1 - «وَنَضَعُ المَوازين القِسط لِيَوم القِيمه فَلا تُظْلَم نَفْس شَيئا و إِن كان مِثقال حَبه مِن خَردَل أَتينا بِها و كَفي بِنا حاسَبين» انبياء/47 [و ترازوهاي عدل را براي روز قيامت خواهيم نهاد و ستمي به هيچ كس نخواهد شد و اگر عملي به اندازه دانه خردلي (اسپندي) باشد در حساب آوريم و تنها علم ما از همه حسابگران كفايت خواهد كرد و ما نيز خود حسابرس كافي و كامل هستيم.] امام صادق(ع) در تفسير اين آيه مي فرمايد: ترازوهاي قسط و عدالت در روز قيامت عبارتند از پيامبران و اوصياء (ع): «هم الأنبياء و الأوصياء» (نوارالثقلين 3/430، ح 77.)
بنابراين، عقايد و اخلاق و اعمال انسان ها را با عقايد و اخلاق و اعمال پيامبران و اوصياي آنان ارزيابي كرده و مي سنجند.
2 - «فَمَن ثَقُلت مَوازينه فَأُولئِك هُم المُفلِحون و مَن خَفَّت مَوازينَه فَأوُلئِك الَّذِين خَسِروا أَنفُسهم في جَهنَّم خالِدون»مؤمنون/102 ـ 103 [كساني كه ترازوهاي اعمالشان سنگين باشد آنان رستگارانند و كساني كه ترازوهاي كردارشان سبك باشد به خود زيان وارد كرده و سرمايه خود را باختند و در جهنم جاويد خواهند بود.] اميرالمؤمنين(ع) درباره پيشوايان كفر و پرچمداران گمراهي مي فرمايد: برايشان توزين سنجش اعمال نيست و مورد اعتنا قرار نمي گيرند؛ زيرا اينان به امر و نهي خدا و پيامبر اعتنا نكردند. از اين رو در دوزخ جاويد خواهند بود.(همان/565، ح 158.)
3 - «فَأَمّا مَن ثَقُلت مَوازينه فَهُو في عيشَه راضِيه و أَمّا مَن خَفَّت مَوازينُه فَأُمُه هاوِيه» قارعه/6 ـ 9. [كساني كه ميزان كردارشان سنگين باشد در زندگي خوشي به سر مي برند، اما كساني كه ميزانشان سبك باشد جايگاهشان دوزخ است.] كسي از امام صادق(ع) پرسيد آيا اعمال وزن مي شود. فرمود: نه؛ زيرا اعمال جسم نيست، بلكه عرض و صفت است، وانگهي كسي به وزن كردن نياز دارد كه تعداد اشيا و سنگيني و سبكي آنها را نداند و قطعا بر خداوند چيزي پوشيده و پنهان نيست. پرسيد: پس معناي ميزان چيست؟ فرمود: عدالت است. پرسيد: پس معناي آيه «فَمَن ثَقُلت مَوازينه» چيست؟ فرمود: ترجيح عمل و كردار شايسته است. (نورالثقلين 5/658، ح 5.)
با توجه به مطالب گفته شده معلو م می شود که اگر کار شايسته را باعقيده صحيح انجام دهد, مستحق پاداش است., واگر کار شايسته ,بدو ن عقيده صحيح انجام پذيرد , در دنيا پاداش آن را می گيرد, اما در آخرت بهره ای ندارد مگر به فضل الهی.

پرسمان دانشجویی