مصاديق شرك | کتابخانه مجازی الفبا

قديما بت ها مظهر شرك بودن الان در جامعه نوين مظاهر نوين شرك چيه؟

شناخت مصاديق ومظاهر شرك در هر عصري مبتني بر شناخت ماهيت شرك است. پرستش عملي است كه باعث انس پرستنده و عابد به معبود و پرستش شونده مي شود. هدف دين پرستش توحيدي خداوند است براي اين منظور كه انسان تنها با خداوند انس پيدا كند، زيرا تنها راه موفقيت و تعالي انسان در انس خالصانه و عاشقانه با محبوب يگانه هستي است و شرك يعني انس به غير خدا كه در حقيقت آفت اصلي توحيد و انس با خدا است. معناي انس هم اين است كه انسان به چيزي به اندازه اي نزديك و همنشين شود كه آن چيز در او تاثير بگذارد. مانند آهن كه چون همنشين آتش شود، به صفات آتش متصف مي شود و رنگ و حرارت آتش به خود مي گيرد. انس با خدا هم موجب صبغه الله مي شود، صبغه الله و من احسن من الله صبغه.يعني انسان در اثر انس به خدا به رنگ خدا در مي آيد و صفات الهي را به خود مي گيرد و چه زيبا و نيكو است رنگ خدايي به خود گرفتن.
به هر چيزي كه انسان انس پيدا كند و آن چيز در تضاد با انس با خدا باشد، مظاهر شرك و بت پرستي خواهد بود. در قديم بت هاي چوبين و سنگين مظاهر شرك بودند و در حال حاضر بر اساس انديشه اومانيسم كه فرهنگ رايج و دارج زمان ما در كشورهاي غربي است، انسان از خود بتي ساخته و به پرستش خود مشغول است. اگر علم و فن آوري هم به گونه اي دنبال شود كه انسان را از ياد خدا غافل كند، اين هم مي شود مظاهر شرك و بت پرستي و قس علي هذا...
توضيح بيشتر در مورد اقسام شرك:
در يك برآيند كلى از ديدگاه قرآن، شرك به دو قسم اعتقادى و اخلاقى تقسيم مى‏شود. امّا به يك نظر دقيق و ظريف، شرك اخلاقى نيز به شرك اعتقادى بر مى‏گردد. از مجموع آيات قرآن، مى‏توان نكات برجسته ذيل را در اين باره برشمرد: 1. شرك‏ورزى، نشانه بى خردى است. بقره (2)، آيه 170. 2. پندار وجودِ همانند براى خدا، برخاسته از جهل و نادانى است؛ چه اينكه براى خدا شريك و همانند پنداشتن، با علم و انديشه صحيح ناسازگار است. همان، آيه 22. از اين رو، از نظر قرآن ريشه شرك «ندانستن» است و مشركان مردمى جاهل و نادان‏اند. روم (20)، آيات 30 - 32؛ يوسف (12)، آيه 39 و 40؛ بقره (2)، آيه 118 و 113. 3. شرك علم‏پذير نيست؛ يعنى، شرك معلوم واقع نمى‏شود، چون معدوم بالذات است و چيزى كه معدوم بالذات است، متعلق علم قرار نمى‏گيرد؛ زيرا علم يك امر وجودى است و هرگز به امر عدمى تعلق نمى‏گيرد. خداوند متعال در سوره لقمان آيه 15 مى‏فرمايد: «اگر پدر و مادر اصرار ورزيدند كه شما به چيزى كه علم نداريد شرك بورزيد، از آنان اطاعت نكنيد». در اين باب نگا: جوادى‏آملى، عبدالله، تفسير موضوعى قرآن، ج 4، ص 138و139. 4. در بعضى از آيات، «شك» نيز منشأ شرك دانسته شده است. نمل (27)، آيه 66؛ هود (11)، آيه 62 و 110. 5. پاره‏اى از آيات، نشانگر اين حقيقت است كه مشركان، در جهل مركب فرو رفته‏اند؛ يعنى، در عين اينكه جاهل‏اند، خود را عالم به حقيقت مى‏پندارند. يس (36)، آيات 6 و 9 و 10؛ روم (30)، آيه 59. 6. بر اساس بعضى از تفاسير، سه نوع جهل دست به دست يكديگر داده و سرچشمه شرك و بت پرستى مى‏گردد: الف - جهل نسبت به خداوند و اينكه نمى‏تواند هيچ‏گونه همتا، شبيه و مانند داشته باشد. ب - جهل انسان به مقام خويش كه برتر از همه مخلوقات الهى است. ج - جهل به جهان طبيعت و بى ارزش بودن جمادات در برابر موجودى همچون انسان. نگا: پيام قرآن، ج اوّل، صص 86 - 87. 7. قرآن مجيد، دو انگيزه براى گرايش به شرك را مهم تلقى مى‏كند: الف) تصور دور بودن خالق از مخلوق؛ خداوند متعال براى ردّ اين انگيزه، آيات متعددى نازل فرموده است نگا: ق (50)، آيه 16؛ زمر (39)، آيه 36؛ غافر (40)، آيه 60؛ آل عمران (3)، آيه 29.. ب) تفويض تدبير جهان به خدايان كوچك‏تر، كه براى ردّ آن، آياتى نازل شده است. نگا: اعراف (7)، آيه 54؛ يونس (10)، آيه 31 و 32. 8. مشركان علاوه بر آنكه در شرك خود از برهان، تعقّل و دليل سود نمى‏جويند، برهانى بر مدعاى خود نيز اقامه نمى‏كنند. مؤمنون (23)، آيه 117. 9. از ديدگاه قرآن شرك ظلمى عظيم است لقمان (31)، آيه 13.؛ زيرا با شرك مهم‏ترين حق و عدل (عدل توحيدى) از ميان مى‏رود. 10. گاهى آيات قرآن، مشركان را همسو و همسان با كافران تلقى كرده است. توبه (9)، آيه 30 و الميزان، ج 4، ص 371. 11. علاوه بر انگيزه و دلايل معرفت شناختى، عوامل روان‏شناختى نيز در شرك مشركان مطرح است؛ عواملى چون حسادت نساء (4)، آيه 54.، گناه آل عمران (3)، آيه 112.، دشمنى با خداوند، پيامبر و دين مدثر (73)، آيات 11 - 25. و ... . 12. بر اساس آيات قرآن، «توحيد» شجره طوبايى است كه برگ‏ها و شاخه‏هاى آن، اخلاق، عبادات و طاعت است؛ ولى «شرك» شجره خبيثه‏اى است كه ريشه در جهنم دارد صافات (37)، آيه 64 و 65. و همواره آتش به بار مى‏آورد و تمام شاخه‏هاى آن، معصيت و تمام برگ‏هاى آن گناه است. اين شجره خبيثه، از جهنم سر بر مى‏آورد و ميوه آن اخلاق رذيله و كارهاى ناپسند است. از همين رو گفته‏اند: ممكن نيست كسى گناه كند، در حالى كه توحيدش، توحيد ناب و خالص است؛ چنان‏كه ممكن نيست كسى مطيع خدا باشد، در حالى كه مشرك است. در روايات آمده است كه: «زناكار زنا نمى‏كند، در حالى كه مؤمن است و سارق دزدى نمى‏كند، در حالى كه مؤمن است». بحارالانوار، ج 66، ص 63، ح 7 و 8 و ص 67، ح 17، كافى، ج 2، ص 32، ح اوّل؛ (در اين باب نگا: جوادى آملى، عبدالله، تفسير موضوعى قرآن، ج 7، ص 384). 13. از ديدگاه آيات، روى آوردن به مظاهر شرك، زمينه ساز غفلت از ياد خدا و ترك نماز است مائده (5)، آيه 91. و شرك به خداوند، آدمى را به دلهره و هراس گرفتار مى‏سازد. بقره (2)، آيه 113. 14. از يك ديدگاه، شرك در آيات قرآن، دو نوع است: شرك در طاعت و شرك در عبادت. شرك در عبادت آن است كه انسان، غير خداوند را عبادت كند و شرك در طاعت، شركى است كه آدمى از غير خداوند - مثلاً شيطان - اطاعت و فرمان‏هاى او را اجرا كند. آيه (ما يؤمن اكثرهم بالله الا و هم مشركون)؛ يوسف (12)، آيه 106. ناظر به شرك در طاعت است؛ يعنى، برخى از مؤمنان هر چند خداوند را عبادت مى‏كنند، ولى اوامر شيطان را به كار مى‏بندند. نگا: الميزان، ج 11، ص 280. مراتب شرك‏ شرك داراى مراتب است. قول به تعدد خدايان «شرك ظاهرى» است؛ ولى مخفى‏تر از آن شرك اهل كتاب است كه به قرآن و نبوت خاصه ايمان نياورده‏اند. مخفى‏تر از اين، شرك كسى است كه به رغم ايمان به خدا و قبول توحيد، به اسباب و وسايط آن، نگاهى استقلالى دارد. از اين رو به جاى آنكه به مسبّب الاسباب توجّه كند و به غير خداوند، ديدى واسطه‏اى و غير مستقل داشته باشد؛ براى آنها نوعى استقلال قائل است و در امور خود به آنها تكيه مى‏كند. نگا: همان، ج 2، ص 202 و ج 4، ص 371. به هر روى بايد توجّه كرد كه شرك خفى با ايمان قابل جمع است. همان، ج 11، ص 276.

پرسمان دانشجویی