نماز شيعه | کتابخانه مجازی الفبا

مدعیان تشیع روزانه سه بار دروغ می گویند. بماند! حدیثی که امام صادق(ع) فرمود که اینها از نزد ما خارج نمی شوند مگر اینکه بر ما دروغی می بندند و انگار خداوند متعال این کار را بر آنها واجب ساخته. (رجال کشی) حال ما می خواهیم يکي از دروغ هایی که را که مدعیان تشیع روزانه آنها را به کار می برند در اینجا ذکر کنیم: در اول وقت نماز ظهر که صوت طنین افکن حق (اذان) بلند می شود و وقت نماز ظهر آغاز می شود هنگامی که نماز ظهر خود را ادا کرد بلافاصله می گوید «چهاررکعت نماز عصر می خوانم ... » این دروغ را می گوید علنا. چرا که هنوز وقت ظهر است و عصر نرسیده و اما آیات قرآن که مربوط به این موضوع دارد را بیان می کنیم. اولا که اوقات نماز از اسم آنها کاملا پیدا است. مثلا وقتی می گوییم نماز عصر یعنی باید در وقت عصر ادا شود و وقت مخصوص به خود دارد. همچنین خداوند می فرماید: «فَأَقيمُوا الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنينَ كِتاباً مَوْقُوتاً؛ (النساء، 103) پس بر پاى داريد نماز را به درستيكه نماز است واجب بر مؤمنين در وقت معين‏.» و آیات دیگر که همگی به وقت معین نماز در اوقات معین اشاره دارد همچون آیات: هود/114 و الاسرا/78 و النور/58 و طه/13. این آیات قرآن بود و دلیل واضح. اما در نهج البلاغه در نامه 52 امام علی(ع) دستور به ادای نماز در پنج وقت داده است و همچنین در کتاب لهوف سید ابن طاووس و غیره آورده اند که امام حسین(ع)در ظهر عاشورا فقط نماز ظهر را برگزار کردند بدون اینکه نماز عصررا بخواند. (با آن همراه کند.) آیا این جملات صحیح هست اگر نه لطفا جواب آن را بنویسید؟

جمع دو نماز:
1- روايات فراواني داريم كه پيامبر اكرم (ص ) در مدينه بدون ضرورت نماز ظهر و عصر و نيز مغرب و عشا را متصل خواندند. از برخي از صحابه نيز همين عمل نقل شده است. ائمه اطهار(ع ) نيز آن را مشروع دانسته اند. لذا شيعه فتوا به جواز جمع مي دهد.
2- وقت واجب نماز عصر و عشائ نزد اهل سنت همان وقت فضيلت آن دو نماز نزد شيعه است . لذا شيعه نيز خواندن هر نماز را در وقت فضيلت خود بهتر مي داند. ولي هرگاه امر دائر شود بين اين كه نماز را در پنج وقت ولي فرادا يا در سه وقت ولي جماعت بخوانيم, رعايت جماعت نزد شيعه ترجيح دارد.
3- نكته اي كه از برخي از روايات براي جواز جمع بين نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا ذكر شده مسائله تسهيل و آسان گيري بر بندگان است.
4- در احكام اختلافي ميان شيعه و سني مانند همين مسائله كه اهل سنت خواندن نماز عصر را قبل از رسيدن وقت خاص آن باطل مي دانند بايد دقت داشت هر چند روايات شيعي در جواز آن فراوان است و حتي در منابع اهل سنت نيز روايات فراواني دال بر جواز آمده است . اما از ديدگاه شيعه , تا زماني كه كسي سني است و از يكي از مذاهب چهارگانه تقليد مي كند بايد عباداتش را به همان مذهب انجام دهد و نبايد انتظار داشت كسي كه مثلا حنبلي است وقتي روايات فراوان جواز جمع بين ظهر و عصر يا مغرب و عشا را ديد آن را بپذيرد. حتي اگر چنين كسي نماز عصر را قبل از وقت خاص آن (بنا بر مذهبش) بخواند و بعدا شيعه شود بايد آن نماز را قضا كند ولي قضا كردن نمازهاي ديگرش لازم نيست. توضيح بيشتر اين مطلب نيازمند توجه به امور زير است:
1. فقهاي شيعه به پيروي از احاديثي که از عمل پيامبر حکايت مي کند و از رواياتي که از پيشوايان بزرگ اسلام رسيده است و به پيروي از ظواهر آيات قرآني، در تمام اعصار اسلامي، تفريق ميان نمازها را مستحب دانسته و مي فرمايند: فاصله انداختن ميان نمازها و اقامه هر نمازي در وقت فضيلت خود مستحب و افضل است و در عين حال مي توان اين مستحب را ترک نمود و نمازها را جمع خواند. و معناي مستحب همين است که انسان بسان ساير مستحبات در فصل و ترک آن مختار باشد.
2. دليل و گواه دانشمندان شيعه بر جواز جمع ميان دو نماز احاديثي است که از پيشواي ششم حضرت امام صادق (ع) نقل شده است و مرحوم شيخ حر عاملي اين احاديث را در کتاب خود (1) گرد آورده است.
اما بايد توجه داشت که تنها محدثان شيعه نيستند که اين احاديث را نقل نموده اند، بلکه محدثان اهل تسنن نيز روايات مربوط به جواز جمع ميان نمازها را حتي در مواقعي که عذري در پيش نيست- از پيامبر اکرم (ص) نقل کرده اند و در حدود ده روايات در کتاب هاي معتبر خود از ابن عباس و معاذ بن جبل و عبدالله بن مسعود و عبدالله بن عمر ذکر نموده اند. (2)
تنها به نقل برخي از آن ها اکتفا مي کنيم:
الف) محدث معروف جهان تسنن، احمد حنبل، در کتاب معروف خود از ابن عباس نقل مي کند: «صلي رسول الله الظهر و العصر جمعيا، و المغرب و العشاء جمعيا من غير خوف و لا سفر؛ رسول خدا نمازهاي ظهر و عصر، مغرب و عشاء را با هم در يک جا، بدون داشتن عذرهاي مانند ترس از دشمن و مسافرت به جا آورد». (3)
ب) محدث معروف مسلم بن الحجاج القشيري، يک باب در صحيح خود به عنوان «جمع نماز در حضر» منعقد نموده و چهار روايت در اين زمينه که سه روايت از آن به «ابن عباس» و يکي به «معاذ بن جبل» منتهي مي گردد ذکر کرده است، (4) و مضمون اين چهار حديث با آن چه نقل کرديم يکي است و در اين روايات به نکته تازه اي اشاره شده است و آن اين که: وقتي رواي از علت اين جمع مي پرسد، وي در پاسخ مي گويد: «اراد ان لايخرج امته؛ خواست امت خود را به زحمت و مشقت نيفکند». (5)
ج) روايان اين مساله (جمع بين دو نماز) منحصر به «ابن عباس و معاذ» نيستند، «طبراني» از «عبدالله بن مسعود» نقل مي کند که پيامبر خدا ميان نمازهاي ظهر و عصر و مغرب و عشاء را براي اين که امت وي به زحمت نيفتد جمع نمود. (7)
اين ها قسمتي از احاديثي است که محدثان اهل تسنن در کتاب هاي تفسير و حديث خود نقل کرده اند و همگي حاکي از اين است که جدا خواندن نمازها امري مستحبي است و اگر روزي ديديم که مراعات اين مستحب به اصل اداي فريضه لطمه مي زند، به دستور خود پيامبر مي توانيم ترک کنيم- يعني هر دو را با هم به جا آوريم.
امروز در بسياري از مناطق، وضع زندگي طوري تنظيم شده که مراعات اين استحباب، موجب مشقت شده است و چه بسا سبب مي شود که گروهي از انجام اصل نماز سرباز زنند. در اين موقع با الهام گرفتن از راهنماي خود پيامبر مي توان براي مراعات «اهم» مساله تفريق را ترک نمود، و هم اکنون بسياري از فقهاي اهل تسنن همين نظر را دارند، ولي به ملاحظاتي از اظهار نظر خودداري مي کنند. (8)
1. وسايل الشيعه، کتاب صلوه، باب هاي مربوط به وقت نماز (باب 32 و 33)
2. ناصر مکارم شيرازي، پاسخ به پرسش هاي مذهبي، قم، اميرالمومنين، 1377، ص 298.
3. مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 221.
4 و 5. صحيح مسلم، ج 2، ص 151.
6. وسائل الشيعه، کتاب صلوه، ابواب وقت، باب 32، حديث هاي 2، 3، 4 و 7.
7. شرح موطازرقاني، ص 263.
8. مکارم شيرازي، پيشين، ص 300.

پرسمان دانشجویی