تزاحم حيات موجودات | کتابخانه مجازی الفبا

چرا خداوند موجودات اين عالم را به گونه اي آفريده که هر کدام براي زنده ماندن بايد ديگري را بکشد؟ يعني در طبيعت هميشه بين موجودات جنگ و خونريزي باشد. آيا نمي شد موجودات در صلح و دوستي زندگي کنند؟ آيا راه ديگري براي روزي رساندن به انسان و بقيه موجودات عالم وجود نداشته؟

اين سؤال از زاويه هاي مختلف; و در سطوح مختلف مي توان جواب داد.
1. در عالم طبيعت هر موجودي ماهيت خاص خود را دارد. يک شير ماهيت خاص خود را دارد و يک آهو نيز ماهييت ويژه خود را دارد. گوشتخوار بودن جزء ماهيت و ذات يک شير است و گياه خواري جزء ماهيت آهو است. همان طور که شيريني جزء ماهيت قند است و شوري جزء ماهيت نمک. وقتي مي گوييم خدا شيري بيافريند که گوشت نخورد و آهويي بيافريند که گياه نخورد مثل اين است که بگوييم خدا قندي بيافريند که شيرين نباشد و نمکي بيافريند که شور نباشد. اين همان مثل معروف کوسه ريش پهن است.
شيري که گوشت نخورد و نمکي که شور نباشد مثل عدد دو يا چهاري است که زوج نباشد. پس اگر خدا بخواهد کاري کند که موجودات از همديگر ارتزاق نکنند بايد جاي اين موجودات موجوداتي ديگر بيافريند و الا معني ندارد که خدا شير بيافريند ولي اين شير گوشت نخورد. آن گاه اين سوال مطرح مي شود که خدا چرا موجوداتي نيافريد که همديگر را بخورند؟ چون همان طور که وجود موجودات زنده اي که همديگر را نمي خورند ممکن است وجود موجودات زنده اي که همديگر را مي خورند هم ممکن است. و في الواقع هر دوي اين ها را آفريده است. خدا گياهان را آفريده است که غذايشان خاک و آب و هوا و نور است و گياهاخواران را آفريده است که غذايشان آب و هوا و نو و گياه است و گوشتخواران را آفريده است که غذايشان آب و هوا و نور و گوشت است و موجوداتي نيز آفريده است که هم گوشت خوارند و هم گياه خوار و موجوداتي را آفريده است که هم خاک خوارند هم گياه خوار و موجواتي که هم خاک خوارند و هم گياه خوارند، هم گوشت خوار و موجوداتي نيز آفريده است به هيچکدام اينها نيز ندارند(ملائکه) هر چه امکان وجود داشته است، خدا آفريده است. اگر بگوييد که خدا همه موجودات را طوري مي آفريد که چيزي نخورند لازمه اش اين بود که همه موجودات فرشته باشند و اگر قرار بود همه خاک خوار باشند آن گاه همه بايد گياه مي شوند و از فياضيت مطلق الهي به دور است که چيزي امکان وجود داشته باشد و خدا به او وجود را افاضه نکند.
2. عالم طبيعت عالم حرکت و ماده است و حرکت ابتدا و انتهايي دارد فلذا هر چيز مادي آغاز و انجامي دارد و در موجوداتي زنده آغاز همان تولد است و پايان همان مرگ و هيچ موجود زنده اي در عالم طبيعت از اين دو خصيصه مستثني نيست. بنابراين مرگ لازمه موجودات زنده است. از طرف ديگر عالم ماده دار تزاحم است يعني موجودات عالم ماده برخلاف موجودات مجرد مزاحم حرکت همديگرند و حرکتهاي همديگر را محدود مي کنند. از طرف ديگر موجودات مادي نيازمندند و نيازمندي لازمه حرکت است چرا که حرکت يعني خروج از حالت نقص براي رسيدن به کمال. خروج از ناپايداري براي رسيدن به پايداري. اگر اين سه خصيصه عالم ماده را کنار هم بگذاريم خواهيم ديد که موجودات مادي چاره اي جز نزاع ندارند و نتيجه اين نزاع تعادل طبيعت است. الکترون با سرعت و در مسير مستقيم حرکت مي کند و جاذبه پروتون مانع از حرکت او مي شود و نتيجه مي شود حرکت دوراني الکترون برگرد پروتون. همين طور است مسأله حرکت سيارات بر گرد خورشيد. سديم، مزاحم آزادي کلر است و نتيجه اين تزاحم پديد آمدن نمک است.
گياه خاک را مصرف مي کند و اگر موجودي او ا محدود نکند خاکها به يکباره از مواد غذايي خالي مي شوند و گياهان منقرض مي شوند فلذا گياهخواران رشد بي رويه گياهان را کنترل مي کنند و اگر موجودي گياهخوارن را کنترل نکند ازدياد نسل آنها گياهان را نابود مي کند و خودشان نيز در پي گياهان منقرض مي شوند پس گوشتخواران نيز گياهخواران را کنترل مي کنند و ... و نتيجه اين همه نياز و تزاحم مي شود پايداري کل طبيعت.
3.مرگ لازمه موجودات زنده است و خودرده شدن يکي از عوامل مرگ است. موجودات گاه با مريضي مي ميزند، گاه با حوادث طبيعي و گاه در اثر بي غذايي و گاه در اثر ضعيف شدن و گاه نيز توسط ديگر موجودات کشته مي شوند و براي يک موجودات زنده تفاوتي بين اين عوامل وجود ندارد.اين که ما کشته شدن توسط ديگر موجودات را رقت بار و اسف انگيز مي بينيم به حکن عاطفه است، نه به حکم عقل و شايد مرگ در اثر مريضي و بي غذايي و حوادث طبيعي مثل سقوط از صخره و ... از حيث عذاب و درد بدتراز کشته شدن توسط يک موجود ديگر است. توجه به اني نکته نيز لازم است که موجودات گوشت خوار، گوشت ميخورند نه موجود زنده؛ چون ابتدا مي کشند و بعد مي خورند بنابراين موجودي که خورده مي شود از خورده شدن احساس درد نمي کند.
4. عالم در نگاه يک موحد يک پيکر واحد است. «(اولوالباب) کساني هستند که ايستاده و نشسته و به پهلو دراز کشيده خدا را ياد مي کنند و در خلقت آسمانها و زمين تفکر مي کنند و مي گويند اي پروردگار ما! تو اين را باطل خلق نکرده اي ...»(آل عمران/191)
اولوالباب زماني که تفکر مي کنند عالم را تکه تکه مي بينند بنابراين سخن از آسمانها و زمين است اما در نتيجه اين تفکر مي فهمند که همه آسمانها و زمين و کل عالم يک حقيقت بيش نيست لذا نمي گويند پروردگارا تو اينها را باطل خلق نکرده اي بلکه مي گويند تو اين را باطل خلق نکرده اي.
بنابراين اين جذب و انجذابها و خوردنها و خورده شدنها همه تعاملات بين اجزاء اين پيکر واحدند. جهان يک سيستم بسته و خودکفاست که دائما در درون آن مواد از صورتي به صورت ديگر تبديل مي شوند عناصر سبک در ستارگان به عناصر سنگين تر تبديل مي شوند. عناصر شيميايي همديگر را به خود ملحق مي کنند و ترکيبات شيميايي متعدد ساخته مي شوند. گياهان اين ترکيبات را به خود جذب مي کنند و ترکيبات شيميايي متعدد ساخته مي شوند گياهان اين ترکيبات را به خود جذب کرده و به آنها صورت حيواني مي دهند. حيوانات گوشتخوار نيز اين مواد را از گياهخواران گرفته و به آنها صورت گوشتخواران را مي دهند و با مرگ هر حيواني و از جمله انسانها اين صورتها به عالم تجرد منتقل مي شوند و دوباره ماده به خاک برمي گردد و دوباره چرخه خود را آغاز مي کند و در اين گردش ماده اسراري فلسفي و عرفاني نهفته است که بيان آنها خارج از حوصله اين مقاله است.
5. از نگاه عرفاني و فلسفه حکمت متعاليه عالم فعل خداست، عالم معلول خداست و عالم مظهر اسماء خداست. عالم ظهور اراده خداست بنابراين عالم اين گونه است چون خدا صاحب آن اسماء است فلذا محال است عالم غير از اين باشد که هست؛ چون اگر ممکن باشد که عالم غير از اين که هست باشد. لازم مي آيد که خدا نيز تغييرپذير باشد و مراد از عالم در اين نگاه کل عالم است از ازل تا ابد و نه فقط عالم ماده. در اين نگاه از ازل تا ابد فقط يک عالم است و خدا يک موجود بيشتر نيافريده است و آن همين يک عالم است.

پرسمان دانشجویی