تعداد امامان(ع) | کتابخانه مجازی الفبا

چرا ما دوازده امام داريم؟ يعني حتما دليلي داشته که ما به عنوان مثال سيزده امام نداشته ايم؟

در رابطه با اين كه چرا ما شيعيان قائليم كه امامان معصوم(عليهم السلام) دوازده نفر بيشتر نيستند گفتني است كه تنها راهي که در اين زمينه وجود دارد، روايات متواتري است که از طرف پيامبر(ص) به به دست ما رسيده است همچنين رواياتي که در آن هر امامي امام بعد از خود را معرفي نموده است.(براي آگاهي بيشتر از اين روايات به «اصول کافي، ج1 کتاب الحجه» مراجعه کنيد.) در رواياتي که حتي از طرف اهل سنت نقل شده، عدد خلفاء پيامبر(ص) دوازده نفر معين شده است به عنوان نمونه:1

- قال رسول الله(ص): « ان هذالامر لا ينقضي حتي يمضي فيهم اثنا عشر خليفه؛ اين امر(دين اسلام) به سر نيايد تا دوازده خليفه و جانشين را پشت سر گذارد.»(صحيح مسلم، ج6، کتاب الاماره، باب الناس تبع لقريش ص3)در روايات اهل سنت اين نکته نيز قيد شده که تمام اين خلفا از قريش هستند. اين احاديث قابل انطباق بر خلفاء چهارگانه- معتبر نزد اهل سنت- نيستند زيرا کمتر از دوازده نفر هستند، همچنين قابل تطبيق بر پادشاهان اموي نيستند زيرا عدد آنها بيش از دوازده نفر است، همچنين بسياري از آنها از قريش نيستند.

2- هنگامي که آيه «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي اْلأَمْرِ مِنْكُمْ»(نساء/59) نازل شد و اطاعت کساني که به عنوان «اولو الامر» به طور مطلق، واجب کرد و اطاعت ايشان را همسنگ اطاعت پيغمبر اکرم(ص) قرار داد. جابربن عبدالله انصاري از آن حضرت پرسيد: اين «اولوالامر» که اطاعتشان مقرون به اطاعت شما شده چه کساني هستند؟ پيامبر(ص) فرمودند:«هم خلفائي يا جابر و ائمه المسلمين من بعدي. اولهم علي بن ابي طالب، ثم الحسن، ثم الحسين، ثم علي بن الحسين، ثم محمدبن علي المعروف في التوراه بالباقر- ستدرکه يا جابر، فأذا لقيته فاقراه مني السلام- ثم الصادق(ع) جعفر بن محمد، ثم موسي بن جعفر، ثم علي بن موسي، ثم محمد بنعلي، ثم علي بن محمد، ثم الحسن بن علي، ثم سميي و کنيمي حجه الله في ارضه و بقيته في عباده ابن الحسن بن علي ... .»(غايه المرام ص267، «اثبات الهداه» ج3 ص123 و ينابيع الموده ص494)3- قال رسول‏الله(ص): «لا يزال امر الناس ماضيا ما وليهم اثنا عشر رجلاً... كلّهم من قريش؛ تا آن كه دوازده مرد بر آنها فرمان برانندكار مردم پيوسته بگذرد... كه همگى آنان از قريش هستند».4- قال رسول‏الله(ص): «ان عدة الخلفاء بعدى عدة نقباء موسى؛ شمار جانشينان من به تعداد نقباى موسى است».5- «لا يزال هذا الدين قائما حتى يكون عليكم اثنا عشر خليفه؛ تا وقتى كه دوازده خليفه و جانشين بر شما حكومت كنند دين پيوسته برپاست».براى آگاهى بيشتر در اين زمينه ر.ك: صحيح مسلم، ج 3، كتاب الامارة.6- در منتخب كنز العمال از جابر بن سمره چنين نقل شده كه «بر اين امت دوازده خليفه حكومت خواهند كرد به عدد نقباء بنى اسرائيل»، (منتخب كنز العمال).7- پيامبر اسلام(ص) در مورد ائمه دوازده‏گانه بيان صريح دارند الائمه بعدى اثنى عشر، تسعة من صلب الحسين و التاسع مهديّهم، (كفاية الاثر 23، نقل ازموسوعه الامام على بن ابيطالب، ج 2، ص 48).نظير اين روايات را كه از اهل سنت در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده است مى‏توانيد در كتب ذيل مطالعه كنيد.

البته اگر امامان مثلا چهارده نفر بودند و يا 20 نفر و بيشتر و کمتر بودند باز هم اين پرسش مطرح بود. هر چند بايد گفت عددها رازهاي مهم دارند که ممکن است هنوز براي ما کشف نشده باشد.آنچه مي توان گفت و از روايات بهره برد چند امر است:1. تعداد خلفاي انبياء گذشته نيز دوازده نفر بوده اند. در روايات آمده که چون اوصياء و جانشينان پيامبران گذشته دوازده نفر بودند خلفا و جانشينان پيامبر خاتم نيز دوازده نفرند.مردي از عبدالله بن مسعود پرسيد: آيا از رسول خدا(ص) پرسيديد که چند نفر بر اين امت خلافت خواهند کرد؟ عبدالله در جواب گفت: بلي ما پرسيديم فرمود: «اثنا عشر بعدد نقباء بني اسرائيل؛ دوازده نفر به تعداد پيشوايان بني اسرائيل6.2.به تعداد برجها و ماهها. گاه حکمت اين که ائمه(ع) دوازده نفرند، اين دانسته شده که به تعداد ماه هاي سال دوازده امام تعيين شده است.جابربن عبدالله انصاري مي گويد: از پيامبر(ص) پرسيديم امامان بعد از شما چند نفرند؟ فرمود: جابر! خدايت رحمت کند از تمامم اسلام از من سؤال نمودي، تعداد آنان به تعداد ماهها(دوازده نفر) است.» 7 جالب است بدانيد روايات زيادي از منابع معتبر اهل سنت نقل شده که خلفاي پيامبر دوازده نفرند که جز بر مذهب شيعه منطبق نمي شود. يکي از دانشمندان اهل سنت سخني در اين زمنيه دارد که خلاصه آن چنين است: رواياتي که حاکي از آن است که جانشينان پيامبر پس از او دوازده نفرند و از طرق و توسط رواياتي فراوان وارد شده است. گذشت زمان و آشنايي انسان با جهان روشن ساخته است که مقصود پيامبر از اين دوازده خليفه، همان امامان دوازده گانه از اهل بيت اوست. زيرا نمي توان اين احاديث را بر خلفاي راشدين تطبيق کرد، چون تعداد آنان از دوازده کمتر است. همچنين نمي توان آنها را بر پادشاهان اموي منطبق نمود زيرا تعداد آنان از دوازده تا بيشتر بوده و همگي جز عمربن عبدالعزيز عناصري ظالم و ستمگر بوده اند و نمي توان اين دوازده خليفه را به خلفاي عباسي تفسير کرد زيرا تعداد آنان از دوازده نفر بيشتر بوده و افزون بر آن، آنان پيوسته با نزديکان پيامبر در جنگ و ستيز بودند و فرمان خدا را درباره نزديکان او رعايت نمي کردند. 8بنابراين نصوصى كه از پيامبر اكرم(ص) در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده است و اهل سنت و شيعه آن را نقل كرده است، حقانيت شيعه اثبات مى‏شود. و اضافه بر آن در مورد امامت ائمه دوازده‏گانه(ع) چه بصورت دسته جمعى و چه به صورت فردا به فرد نصى وارد شده است وهر يك از امامان امام بعد از خود را معرفى كرده است و امام بدون نص امام نيست.1. ينابيع المودة، ص 44.2. البدايه و النهاية، ج 6، ص 247.3. سنن ابن ماجه، ج 2 / 1367 / 4085.4. مسند احمد بن حنبل، ج 1 / 183 / 645.5. سنن ابى داود، 4 / 107.6. مسند احمد حنبل، مؤسسه الرساله، ج6، ص321؛ مجمع الزوائد، هيثمي، بيروت، ج5، ص190.7. ابن ميثم، بحراني، غايت المرام، چاپ دوم، المقصد الاول، باب2، ص244، ح2.8. ينابيع الموده، شيخ سليماني بلخي قندوزي، چاپ استانبول، 1301

پرسمان دانشجویی