آشنايى و نزديكى بيشتر با خدا از راههاى متعددى امكان پذير است؛ از جمله: الف) سير و مطالعه در جهان (آيات آفاقى و انفسى)؛ از ديدگاه عاِلم هر جزء عالَم نشانه و آيتى از خداى حكيم است. به قول سعدى:
| آفرينش همه تنبيه خداوند دل است | دل ندارد كه ندارد به خداوند اقرار |
| اين همه نقش عجب بر در و ديوار وجود | هر كه فكرت نكند نقش بود بر ديوار، |
ب ) مطالعات فلسفى و تأملات عقلانى، ج ) عرفان نظرى و عملى و كشف و شهود باطنى از طريق تصفيه نفس انجام رياضات شرعيه و پالاييدن دل از زنگار هواها و تعلقات دنيوى. د ) مطالعه و تدبر در متون دينى؛ مانند قرآن احاديث و دعاها كه عالىترين و بهترين گنجينههاى معرفت الهى هستند و راههاى ارزشمند و بىنظيرى در جهت شناخت و تقرب به حق تعالى به روى انسان مىگشايند. امتياز اين راه بر ديگر راهها چند چيز است: 1) سهولت و دسترس پذيرى، 2) فقدان خطا، 3) ايجاد انس و ارتباط بين فرد و خالق علاوه بر ثمره علمى و معرفتى. خلاصه مطلب اين كه هر كس خواهان آن است كه در دنيا و آخرت به لقاء پروردگار برسد و همراهى خداوند را درك نموده و بىواسطه با او سخن بگويد و از جانب او پاسخ بشنود و حاجاتش برآورده شود، مىبايست ايمان بياورد و موحد باشد و اعمال شايسته انجام دهد.
«... فمن كان يرجوا لقاء ربه فليعمل عملاً صالحا ولا يشرك بعبادة ربه احدا»؛
(كهف، آيه 110). سير و سلوك وادى پر پيچ وخم و داراى پرتگاه هاى خطرناكى است كه حركت درآن جز با راهنمايى رفتگان آن راه ميسر نيست. لذا در اين وادى بايد با مردان خدا همراه شد وگرنه ديوان و ددان دركمينند تا مگر رهرو را از سير باز دارند و او را به بيغوله هاى تهى سوق دهند. مطالعه كتب سير و سلوك را نيز به شما توصيه مى كنيم. در اين راستا توجه شما را به نكاتىچند جلب مىنماييم: 1- اولين نكتهاى كه هر سالك الى الله بايد پيوسته بدان توجه تام داشته باشد آن است كه در اين وادى باقدم «رب»پاى گذارد نه با قدم «نفس» زيرا چه بسا انسان در مسير سلوك عرفانى نيز گرفتار نفسانيت ها و انانيت هاى پيچيده وناپيدا گشته و هر قدر پيش تر رود در باتلاق انانيت خود فرو رفته و از خدا دورتر مىگردد. بسيارى از انحرافات مدعيان عرفان و بدعت آفرينى آنها در شريعت مقدس با آرم تصوف و عرفان نشانگر وجود اين ريشه فاسد در نفس است. از اين جا روشن مى شود كه بدون پالايش نفس و تخليه آن از همه رذايل و در رأس آن نفس پرستى راه به عالم لاهوت نتوان برد. 2- التزام به احكام ظاهرى شريعت (خصوصا انجام واجبات و ترك محرمات نه تنها در تمام مراحل سلوك بلکه حتى براى واصلين نيز لازم و اجتناب ناپذير استلذا بايد با تمام وجود بكوشيد واجبات فوت شده را جبران نموده و دربرابر هجوم طوفان زاى هواها و معاصى همواره چون كوه استوار و با استقامت باشيد. 3- در ميان مستحبات نوافل يوميه بويژه نماز شب جايگاه ويژه اى دارد و بهترين رفرف عروج مؤمنان و رساننده به مقام محمود است. ضمن اهميت دادن به آنها از زياده روى بپرهيزيد و كيفيت و حال وتوجه و حضور قلب رادر عبادات بركميت آنها ترجيح دهيد. 4- ضمن انجام عبادات رعايت سلامت جسمى خود را نيز بايد بكنيد و آن را نيز در حد متعارف از وظايف خودبشماريد و در همه امور متعادل باشيد. 5- فقدان استاد اخلاق ضايعه بزرگى براى شيفتگان خودسازى و طالبان سير و سلوك است. ليكن جناب عالى از چندطريق مى توانيد جايگزين بسيار ارزشمند و مناسبى براى آن بيابيد: الف) استعانت از پروردگار و توسل به اهل بيت(ع) كه بدون دستگيرى آنان كارى از پيش نخواهيد برد. ب) انس با قرآن و تلاوت آن با توجه و حال و تدبر در معانى. ج) ارتباط ناگسستنى با دعاهايي كه مشتمل بر بلندترين معارف عاليه و آموزنده كرائم والاى اخلاقى اند بويژه دعاى مكارم الاخلاق، مناجات خمسه عشر و ... . د) مطالعه كتب اخلاقى عرفانى اعتقادى و تفسير. ه ) مكاتبه و رفت و آمد با شخصيتها و علماى برجسته اخلاق و... . و ) داشتن حالت مراقبه از نفس و محاسبه اعمال در وقت خواب که اين دو در راه کمال و بندگي خداوند داراي نقش کليدي و محوري مي باشند. نکته مهمي که لازم به ذکر است اين است که در اعمال بايد توجه به کيفيت و اخلاص آن اعمال داشت نه کميت و زيادي آن. مهم اين است که انسان در ميان جامعه و در عين اشتغال به کار و برنامه و مسؤوليت خود، به ياد خداوند باشد و از توجه به او غفلت نکند وگرنه پناه بردن به غار و جنگل و دوري از اجتماع و مردم و فاصله گرفتن از مسؤوليت ها کار دشواري نمي باشد.
| آشنايان ره عشق در اين بحر عميق | غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده |
اين شيوه و سيره پيامبران و به ويژه پيامبر خاتم(ص) و خاندان گرامي او است که در عين بودن با مردم و رسيدگي به امور و انجام وظايف شخصي و اجتماعي کمال توجه به خداوند را داشتند و دمي از ياد او غافل نبودند و پيروان خود را به همين شيوه و سنت دعوت کرده اند. مطالعه كتاب هاي زير در تأمين هدف شما مفيد و سودمند است: 1. تهذيب نفس و خودسازي ، استاد ابراهيم اميني 2. خودشناسي براي خودسازي، استاد مصباح يزدي 3. كتاب هاي شهيد دستغيب شيرازي مثل توحيد و ايمان و ...