تجسم اعمال در قران | کتابخانه مجازی الفبا

سوره‏ ها و آياتى كه درباره تجسم اعمال در قيامت بيان شده است چيست؟

پاداش و مجازات آخرت، تجسم يافتن عمل انسان است. نعيم و عذاب آنجا، همين اعمال نيك و بد است كه وقتى پرده كنار رود، تجسم و تمثل پيدا مى‏كند. تلاوت قرآن صورتى زيبا پيدا مى‏يابد و در كنار انسان قرار مى‏گيرد. غيبت و رنجانيدن مردم به صورت خورش سگان، جهنم در مى‏آيد و...
به عبارت ديگر اعمال ما صورتى، مُلكى دارد كه فانى و موقت است و آن همان است كه در اين جهان، به صورت سخن يا عملى ديگر ظاهر مى‏شود و صورت و وجهه‏اى ملكوتى دارد كه پس از صدور از ما، هرگز فانى نمى‏شود و از توابع و لوازم و فرزندان جدا ناشدنى ما است.اعمال ما از وجهه ملكوتى و چهره غيبى باقى است و روزى، ما به آن اعمال خواهيم رسيد و آنها را با همان وجهه و چهره مشاهده خواهيم كرد. اگر زيبا و لذت‏بخش است، نعيم ما خواهد بود و اگر زشت و كريه است، آتش و جحيم ما خواهد بود.
در حديث است: كه زنى براى مسأله‏اى به حضور رسول اكرم(ص) مشرف شد. وى كوتاه قد بود، پس از رفتنش عايشه كوتاه قدى وى را با دست خويش تقليد كرد. رسول اكرم(ص) به وى فرمود: خلال كن، عايشه گفت: مگر چيزى خوردم يا رسول اللّه؟ حضرت فرمود: خلال كن. عايشه خلال كرد و پاره گوشتى از دهانش افتاد.
در حقيقت حضرت با تصرف ملكوتى، واقعيت ملكوتى و اخروى غيبت را در همين جهان به عايشه ارائه فرمود.بحار الانوار، ج 15، ص 188.
قرآن كريم درباره غيبت مى‏فرمايد: (و لا يغتب بعضكم بعضاً، أ يحب أحدكم أن يأكل لحم اخيه ميتاً فكرهتموه)؛ «مسلمانان از يكديگر غيبت نكنند، آيا كسى دوست مى‏دارد كه گوشت برادر خويش را در وقتى كه مرده است،بخورد؟ نه، از اين كار تنفر داريد».
آيات ذيل تصريح بر تجسم اعمال دارد: (يومئذ يصدر الناس اشتاتاً ليروا اعمالهم فمن يعمل مثقال ذرة خيراً يره ومن يعمل مثقال ذرة شراً يره)؛زلزال (99)، آيه 6-8. «در آن روز مردم به صورت گروه‏هاى مختلف از قبرها خارج مى‏شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود پس هر كس به اندازه سنگينى ذره‏اى كار خير انجام داده آن را مى‏بيند و هر كس به اندازه ذره‏اى كار بد كرده آن را مى‏بيند».
غير از اين، آيات متعدد ديگرى نيز بر تجسم اعمال اشاره دارند.بقره (2)، آيه 272؛ كهف (18)، آيه 49؛ آل عمران (3)، آيه 30 و 180؛ زمر (39)، آيه 47 و 70؛ تكوير (81)، آيات 12 - 14.
مولوى در اين زمينه مى‏گويد:
اى دريده پوستين يوسفان‏ گرگ برخيزى از اين خواب گران‏

گشته گرگان يك به يك خوهاى تو مى‏درانند از غضب اعضاى تو

زآنچه مى‏بافى همه روزه بپوش‏ زآنچه مى‏كارى همه ساله بنوش‏

گر زخارى خسته‏اى، خود گشته‏اى‏ ور حرير و قز درى، خود رشته‏اى‏

چون زدستت زخم بر مظلوم رست‏ آن درختى گشت و زآن زقوم رست‏

اين سخن‏هاى چو مار و كژ دمت‏ مار و كژدم مى‏شود گيرد دمت‏

حشر پرحرص خس مردار خوار صورت خوكى بود روز شمار

زانيان را گنده اندام نهان‏ خمرخواران را بود گنده دهان‏

كند مخفى كان به دل‏ها مى‏رسيد گشت اندر حشر محسوس و پديد

بيشه‏اى آمد وجود آدمى‏ بر حذر شو زين وجود از آدمى‏

ظاهر و باطن اگر باشد يكى‏ نيست كس را در نجات او شكى‏

در وجود ما هزاران گرگ و خوك‏ صالح و ناصالح و خوب و خشوك‏

حكم، آن خور است كان غالب‏تر است‏ چونكه زر بيش از مس آمد آن زر است‏

سيرتى كاندر وجودت غالب است‏ هم بر آن تصوير حشرت واجب است‏

پرسمان دانشجویی